του Ηλία Φραγκούλη

Κάθε χρόνο, μετά το μαραθώνιο ξενύχτι της απονομής των βραβείων Όσκαρ, σκεφτόμαστε εκείνους που έχασαν και κάνουμε τις μικρές μας «κόντρες» μεταξύ φίλων για τις αδικίες που στιγμάτισαν διάφορες κατηγορίες. Αυτό που δεν θυμόμαστε πια, όμως, είναι… εκείνοι που δεν προτάθηκαν καν!

Μήπως θα έπρεπε να τους μνημονεύουμε με ένα εναλλακτικό βραβείο; Με αυτή τη σκέψη, το 2015, γεννήθηκε το… Φραγκουλόσκαρ! Χωρίς υποψηφιότητες, με μια διάθεση σαφούς αναγνώρισης της δουλειάς συντελεστών διαφόρων ειδικοτήτων, μπροστά ή πίσω από τις κινηματογραφικές κάμερες, τα Φραγκουλόσκαρ τιμούν τους «ριγμένους» των βασικών κατηγοριών που δεν θα περάσουν στην Ιστορία (και σε καμία επίσημη λίστα) ως διεκδικητές ενός κανονικού βραβείου Όσκαρ.

Χωρίς πολλές επισημότητες και red carpets, πάντοτε με τη συνοδευτική εικονογράφηση του γνωστού δημιουργού comics και γελοιογράφου Σπύρο Δερβενιώτη, τα Φραγκουλόσκαρ 2023 απονέμονται στους…

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

«New Body Rhumba», σύνθεση των Πατ Μαχάνεϊ, Τζέιμς Μέρφι και Νάνσι Γουάνγκ, εκτέλεση από την μπάντα των ιδίων, τους LCD Soundsystem. Ακριβώς όπως έγραφα και πέρσι για το τραγούδι των Sparks από την «Annette», με όρους οσκαρικούς, δεν υπήρχε καμία περίπτωση να δούμε τέτοιο τραγούδι στην πεντάδα των υποψηφιοτήτων! Κατάφερε, όμως, να βρεθεί στη σχετική shortlist των δεκαπέντε πρωτότυπων ασμάτων που… θα μπορούσαν. Έπαιζε στην εκπληκτική σεκάνς του supermarket που συνόδευε τους τίτλους τέλους της ταινίας «Λευκός Θόρυβος» του Νόα Μπάουμπακ. Θα μπορούσε να είναι και το επίσημο music video του τραγουδιού, μια punk-ικη επίθεση στις «αποχρώσεις» του αμερικανικού καταναλωτισμού της δεκαετίας του ’80, σαν meta «διασκευή» δημιουργίας των Talking Heads από εκείνη την εποχή. Ναι. Καμία τύχη.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

Χίλντουρ Γκουδεναντότιρ για τις «Γυναικείες Κουβέντες». Η μουσική για την ταινία του Σάρα Πόλεϊ επέζησε της shortlist των δεκαπέντε original score τούτης της κατηγορίας, όμως, η νικήτρια του Όσκαρ καλύτερης μουσικής για το «Joker» το 2020 (δίχως να έχει προταθεί ποτέ ξανά) δεν κατάφερε να δει τον εαυτό της στην πεντάδα των υποψηφιοτήτων εφέτος. Τόσο ταιριαστές με το φόντο της υπαίθρου στο έργο, οι συνθέσεις της ήταν ιδανικές για το φιλμ. Ξεχωρίζω για ακρόαση το βασικό θέμα όπως ακούγεται στο track «Leaving», από το φινάλε της ταινίας.

ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ

Αριάν Φίλιπς για το «Μην Ανησυχείς Αγάπη μου». Ένα «ουτοπικό» update στα ιδανικά και τα πρότυπα του lifestyle για τα ’50s και τα ’60s στην Αμερική, το οποίο αντιμετωπίζει θαυμάσια (κυρίως) το γυναικείο look. Το Σωματείο τον συναδέλφων της Φίλιπς εκτίμησε τη δουλειά της και ήταν υποψήφια στα δικά τους βραβεία, στην κατηγορία έργων περιόδου. Πάντως, η πεντάδα που προέκυψε στα Όσκαρ είναι δυνατή.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΟΓΡΑΦΙΑ

Τζες Γκόντσορ για το «Λευκός Θόρυβος». Το Σωματείο τον συναδέλφων του τον είχε προτείνει στα δικά τους βραβεία, στην κατηγορία ταινιών περιόδου. Όπως είχα γράψει όταν το φιλμ προβλήθηκε στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, «ο Μπάουμπακ μας αφηγείται την ιστορία της οικογένειας των Γκλάντνεϊ μέσα σ’ ένα πολύχρωμο φόντο (οσκαρικών διαστάσεων η δουλειά που έχει γίνει στη σκηνογραφία) που μοιάζει με ξερατό ουράνιου τόξου». Ναι. Καμία τύχη.

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΟΝΤΑΖ

Νίκολας Μονσούρ για το «Ούτε Καν». Το όνομά του δεν βρέθηκε ούτε στη λίστα του Σωματείου των συναδέλφων του. Υπηρέτησε τα ρίσκα της αφήγησης του Τζόρνταν Πιλ, έχτισε έντονο σασπένς στις σεκάνς καταδίωξης ενός… σύννεφου, αλλά και κατόπιν της αποκάλυψης του τι έκρυβε αυτό, τα πάντα συντονισμένα σε μια σύγχρονη, νέα κινηματογραφική γλώσσα του φανταστικού (και όχι μόνο) σινεμά.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Γκρέιγκ Φρέιζερ για το «The Batman». Ο περσινός νικητής της… επίσημης οσκαρική κατηγορίας για το πρώτο μέρος του «Dune», φέτος προτέθηκε από το Σωματείο των συναδέλφων του για τούτη την εξαιρετική δουλειά και του άξιζε να πετύχει σερί βράβευσης από την Ακαδημία (για μένα είναι η καλύτερη διεύθυνση φωτογραφίας για κινηματογραφική παραγωγή του 2022). Σκανδαλωδώς απουσιάζει από τις υποψηφιότητες των Όσκαρ!

ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

«Moonage Daydream» του Μπρετ Μόργκεν. Επέζησε της shortlist των δεκαπέντε επικρατέστερων ντοκιμαντέρ, αλλά έμεινε εκτός τελικής πεντάδας. Συχνό φαινόμενο για τα μουσικά ντοκιμαντέρ αυτό, πόσω μάλλον για έναν εξομολογητικό «μονόλογο» του Ντέιβιντ Μπόουι, για τις (κοσμο)θεωρίες του διαβόητου ανθρώπου που… έπεσε στη Γη. Όχι απαραίτητα απόλυτα επιτυχημένο, πάντως, παρά την κοσμογονική έκρηξη εικόνων και ήχων ενός ογκωδέστατου υλικού αρχείου.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ ΚΙΝΟΥΜΕΝΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

«Τα Κακά Παιδιά» του Πιερ Περιφέλ. Δεν συμπεριλήφθηκε ούτε και στην πεντάδα των σχετικών με το είδος Annie Awards. «Σαν Ταραντίνο για παιδιά», είχα γράψει όταν προβλήθηκε στους ελληνικούς κινηματογράφους αυτό το ψυχαγωγικότατο φιλμ για ολόκληρη την οικογένεια, με χαρακτηριστικά… ενήλικης crime movie που, υποχρεωτικά λόγω genre, έπρεπε και να «παιδιαρίζει» ταυτόχρονα.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΤΑΙΝΙΑ

«Heojil Kyolshim» («Απόφαση Φυγής») του Τσαν-Γουκ Παρκ, από τη Νότια Κορέα. Δεκαπέντε τίτλοι πέρασαν στη shortlist της καλύτερης «διεθνούς ταινίας» φέτος, μέσα από (συνολικά) ενενήντα δύο φιλμ που διεκδικούσαν μια θέση στην τελική πεντάδα των Όσκαρ. Θα προτιμούσα τη «Χώρα του Θεού», εδώ που τα λέμε, αλλά κι αυτή είχε… κοπεί νωρίτερα. Τούτη εδώ (προσωπικά) θεωρώ πως είναι μία από τις μάλλον αδύναμες ταινίες του σπουδαίου Κορεάτη σκηνοθέτη, ο οποίος όμως έχει δει οσκαρική υποψηφιότητα… μόνο στον ύπνο του. Πόσο μεγάλη αδικία.

ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Νόα Μπάουμπακ για το «Λευκός Θόρυβος». Βασισμένο στο βιβλίο του Ντον ΝτεΛίλο. Μία ολοκληρωτικά παραγνωρισμένη ταινία του 2022, που δεν απέσπασε ούτε μία οσκαρική υποψηφιότητα! Δύσκολο από κάθε άποψη για να μεταφερθεί στο σινεμά έργο, πυκνό σε γραφή, με ουσιαστικές ριπές διαλόγων, διανοούμενα κυνικό και αλληγορικό, ενδεχομένως να βρει τη θέση που του αξίζει στο μέλλον. Ανήκει σε αυτή την κατηγορία, των «πέρα από την εποχή» τους…

ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

Σεθ Ράις και Γουίλ Τρέισι για «Το Μενού». «Εύχομαι ν’ αναγνωριστεί η αξία της γραφής του, έστω από το Σωματείο Σεναριογράφων, αν φτάσει μέχρι τα Όσκαρ, δε, θα εκπλαγώ πραγματικά», έγραφα πέρσι. Δύο στα δύο. (Χαιρέκακο γελάκι στο βάθος.)

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΡΟΛΟΣ

Ντόλι Ντε Λεόν για το «Τρίγωνο της Θλίψης». Η εργατική τάξη πετάει… boomerang στην μεγαλοαστική αχρηστία. Ο ρόλος που έκλεψε την παράσταση από ολόκληρο το φιλμ, το οποίο κατάφερε να διεκδικεί τρία Όσκαρ σε σημαντικότατες κατηγορίες (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και πρωτότυπου σεναρίου), αλλά όχι και τούτο εδώ.

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΝΔΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

Μπραντ Πιτ για το «Βαβυλώνα». Δεν τον είχαν προτείνει ούτε και οι συνάδελφοί του στα δικά τους βραβεία. Αλλά ο ρόλος του θα μείνει. Ακόμη και μονάχα για εκείνη τη σκηνή. Του διαλόγου μεταξύ εκείνου και της Τζιν Σμαρτ, για την ημερομηνία λήξης της ζωής μιας καριέρας και το παντοτινό της «ζωής» μέσα από τις κινηματογραφικές ταινίες.

ΠΡΩΤΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΣ ΡΟΛΟΣ

Μία Γκοθ για το «Pearl». Δεν ήταν αδύναμη η ερμηνεία της. Απλά, ούτε ο κλάδος ολόκληρος, ούτε και τα μέλη της Ακαδημίας, μπορούν ν’ αναγνωρίσουν δουλειά υποκριτικής σ’ αυτό το (horror) genre. Πόσω μάλλον σε μια τόσο gore «παραξενιά». Κι όμως, η τύπισσα βγάζει εδώ κάτι μονοπλάνα φάτσα κάρτα στο φακό, που ελάχιστες… πρώτες φίρμες του Χόλιγουντ θα μπορούσαν να κοντράρουν καλύτερα σήμερα!

ΠΡΩΤΟΣ ΑΝΔΡΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

Τομ Κρουζ για το «Top Gun: Maverick». Δεν προτάθηκε ούτε κι από το Σωματείο των συναδέλφων του. Γιατί όχι; Δεν έχει απαιτήσεις τρομακτικά μεγάλες ένας τέτοιος ρόλος (που τον εξέλιξε και του έδωσε ζωή, προερχόμενος απλά από ένα «άχρωμο» poster boy του παρελθόντος); Δεν είναι ένας απίστευτος δουλευταράς που ξανάβαλε τις μάζες στα σινεμά και ολόκληρη η βιομηχανία του θεάματος τον προσκύνησε γι’ αυτό;

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ

Ντέιμιεν Τσαζέλ για το «Βαβυλώνα». Δεν τον στήριξε ούτε κι ο κλάδος του, καθώς δεν προτάθηκε για τα φετινά βραβεία του DGA. Είναι ένα βέβηλο έργο, ένα φιλμ που φτύνει στα μούτρα το Χόλιγουντ (τους ανθρώπους του, ουσιαστικά), μα αγαπά το σινεμά με τρόπο παντοτινό. Αγαπά τις ταινίες που μένουν και σέβεται τις μνήμες των ανθρώπων που τις κρατούν «ζωντανές». Τεράστια η δουλειά του σ’ αυτό το έργο. Μεγαλύτερη κι από το σνομπάρισμα που του ρίξανε.

ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ

«Θεωρώ πως η ‘Βαβυλώνα’ ενόχλησε ιδιαίτερα το σημερινό Χόλιγουντ. Το Σωματείο των Παραγωγών της Αμερικής δεν τη συμπεριέλαβε στη δεκάδα των υποψηφιοτήτων της και ενδέχεται να δούμε τη δουλειά του Τσαζέλ (η οποία δεν εκτιμήθηκε ούτε και από τους συναδέλφους του στις δικές τους υποψηφιότητες) να απουσιάζει και από την οσκαρική κατηγορία της καλύτερης ταινίας της χρονιάς». Το είχα γράψει στην κριτική του φιλμ, όταν διανεμήθηκε στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες. Και χωρίς να βρίσκεται σε τούτη τη δεκάδα, παραμένει ένα αριστούργημα.

Και αυτά ήταν τα Φραγκουλόσκαρ 2023! Σχολιάστε ελεύθερα παρακάτω ή προσθέστε κι άλλους απόντες από τις φετινές υποψηφιότητες. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για του χρόνου, για να εντοπίσουμε τις όσο το δυνατόν καλύτερες… αστοχίες της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Τον αξίζουν τον… αντι-θεσμό τους τα Όσκαρ!