της Σοφίας Σταυριανίδου

Κάναμε και ένα πέρασμα από την Αγορά του φεστιβάλ, ένα κομμάτι που (το λέμε κάθε χρόνο) είναι εξαιρετικά δυνατό στο Βερολίνο, με πολύ κόσμο και μεγάλες ετήσιες επενδύσεις από την διοργάνωση. Είναι εμφανής η προσπάθεια να προσαρμόζεται στις νέες τάσεις, κυρίως στις πλατφόρμες που έχουν ανατείλει τα τελευταία χρόνια και που παρέχουν το θέαμα εναλλακτικά σε διάφορες μορφές. Διοργανώνονται, λοιπόν, άπειρα εργαστήρια σχετικά με νέες τεχνολογίες, το amazon και το NETFLIX αγοράζουν σχεδόν τα πάντα, αφήνοντας όλο και πιο μικρά περιθώρια στην κλασική κινηματογραφική διανομή (αλλά αυτό όχι εδώ μόνο, έχει ξεκινήσει μήνες πριν, με κορύφωση στο Sundance που λαμβάνει χρόνο έναν μήνα πριν από την Μπερλινάλε). Στα πιο δικά μας, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου ήταν εξαιρετικά ενεργό σε ραντεβού, σχέδια για συμπαραγωγές, πολλούς ξένους επισκέπτες και ακόμη πιο εξωστρεφή διάθεση με τη νέα διεύθυνση, πράγμα άκρως ελπιδοφόρο.

Στις ταινίες, τώρα, είδαμε το «The Party» της Σάλι Πότερ, ένα πολύ κεφάτο, πνευματώδες, έξυπνο και εξαιρετικά αστείο φιλμ που καταχειροκροτήθηκε. Δεν είναι κάτι μεγάλο, και το στόρι είναι η μάζωξη μερικών φίλων σε ένα σπίτι για να γιορτάσουν την εκλογή στο Κοινοβούλιο της Τζάνετ (Κριστίν Σκοτ Τόμας), όπου βγαίνουν διάφορα στη φόρα που τρέπουν τις ισορροπίες της παρέας σε… ανισορροπίες. Η διάδραση των ηρώων είναι πολύ όμορφα ενορχηστρωμένη και οι ατάκες είναι ασύλληπτα έξυπνες, αστείες και τόσο αναιδώς κοφτερές, που στα 71 του λεπτά το φιλμ σού δημιουργεί ένα αίσθημα απόλυτης πληρότητας και ευεξίας. Κοντολογίς, έπεσε πολύ γέλιο στην αίθουσα και ο κόσμος το ευχαριστήθηκε, αλλά οι κριτικές της επόμενης μέρας ήταν χλωμές συνολικά και γενικά η πιθανότητα για να κερδίσει μάλλον φαίνεται πενιχρή.

Είδαμε και το «The Lost City of Z» του Τζέιμς Γκρέι, αλλά να μη σας απασχολήσω με αυτό, γιατί και κοινότοπη ιστορία έχει και τίποτα εξαιρετικό δεν διαθέτει (πέρα από το ότι βρέθηκαν στη γερμανική πρωτεύουσα ο Τσάρλι Χάναμ και ο Ρόμπερτ Πάτινσον) και καμιά θέση δεν είχε στο φεστιβάλ – πέραν του προφανούς αιτίου που προανέφερα.

Η Τρίτη ήταν η μέρα του Άκι Καουρισμάκι και της ταινίας του «Toivon Tuolla Puolen», που μαζί με το «Una Mujer Fantástica» του Λέλιο είναι η κορυφαία ταινία του διαγωνιστικού προγράμματος. Είναι απίστευτο, αλλά ο Καουρισμάκι είναι ένας αληθινός star. Στην αίθουσα της συνέντευξης Τύπου δεν έπεφτε καρφίτσα και είχες την αίσθηση μιας παρουσίας τύπου Κλούνεϊ ή κανενός Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ, όπου στήνεσαι για… οφθαλμόλουτρο. Πραγματικά. Ο Άκι είναι τόσο αγαπητός όσο δεν θα το φανταζόμουν ποτέ. Σκέφτηκα ότι οι δημοσιογράφοι προφανώς τον έχουν ξαναδεί, τον γουστάρουν και ξέρουν ότι οι συνεντεύξεις του είναι εμπειρία που δεν θα ξεχάσεις. Και όντως. Ο ίδιος με τα σπασμένα χαζοαγγλικά του μοιάζει σχεδόν πάντα πιωμένος (γερό ποτήρι ο Άκι, φημίζεται για την αγάπη του στο ποτό) και είναι μια προσωπικότητα τόσο ελκυστική και τόσο μοναδική. Έχει χιούμορ για τα πιο σοβαρά πράγματα, είναι ένας showman ακόμη και με τα πιο προκλητικά σχόλια, όπως ένα «Πώς εκλαμβάνετε το islamization της Ευρώπης;» που ακούστηκε από δημοσιογράφο. Εκεί ο Καουρισμάκι έκανε ένα χιουμοριστικό σχόλιο λέγοντας πως αυτό το βλέπει μόνο… στο ποδόσφαιρο (γέλια) και, τελικά, πως δεν βλέπει κάτι τέτοιο πουθενά (υπάρχει απειλή or what;). Πολλοί θύμωσαν, γιατί το να ρωτάς τέτοια σε ένα φεστιβάλ που γιορτάζει την συν-παρουσία των εθνών και των λαών, γιατί αυτό είναι και η μεγάλη του αξία, φανερώνει το μέγιστο εγκεφαλικό κόλλημα.

Η ταινία του Καουρισμάκι έχει ήρωα έναν Σύριο μετανάστη που περνώντας την κλασική οδύσσεια και έχοντας χάσει όλους τους αγαπημένους του, φτάνει στο Ελσίνκι και καταφέρνει να πιάσει δουλειά στο εστιατόριο ενός αστείου επιχειρηματία, που το απέκτησε με τον πιο χαζό τρόπο, κι έχει το πιο γκάου και περίεργο προσωπικό που εκστομίζει τις πιο κουλές και περίεργες ατάκες, όλα σε μια ατμόσφαιρα σουρεαλιστικά σκέτη που υπονομεύει τον ίδιο της τον εαυτό. Έχει συγκινητικές στιγμές, όπως η ξερή αφήγηση του πρωταγωνιστή για τη σπαρακτική τραγωδία του, αλλά κι εκεί ο Άκι μαστορικά ενσωματώνει το ανθρώπινο δράμα στο κωμικό περιβάλλον τού ατόμου που δεν γελάει με τα γελοία καμώματά του και δεν κάμπτεται από τις ήττες που βιώνει γύρω του αλλά προσαρμόζεται, μεταμορφώνεται, φοράει την εσθήτα της εξέλιξης που καταπίνει την τραγωδία. Αυτή είναι η μεγάλη νίκη του θαυμάσιου Καουρισμάκι.