του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Το «Queen of the Desert» του Βέρνερ Χέρτσογκ ήταν μια από τις πιο πολυδιαφημισμένες πρεμιέρες του διαγωνιστικού και το κόκκινο χαλί του αποτέλεσε, χωρίς υπερβολή, την πιο λαμπερή στιγμή της ημέρας, με τη Νικόλ Κίντμαν, τον Τζέιμς Φράνκο και τον Ντέιμιαν Λιούις να συνοδεύουν τον σκηνοθέτη στις φωτογραφίες, αγνοώντας, βέβαια, το γεγονός ότι η ίδια η ταινία θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν μια… παρωδία επικού βιογραφικού φιλμ. Μόνο που δεν ήταν παρωδία άλλα πέρα για πέρα σοβαρή. Και, ακούσια, εξαιρετικά αστεία.

Από πού να ξεκινήσει να απαριθμεί κανείς τι πήγε στραβά με το «Queen of the Desert»; Από τη βαρετή, συμβατική αφήγηση του Χέρτσογκ που, αν και «παλαιάς κοπής», δεν καταφέρνει να μεταδώσει στο ελάχιστο την παλιά λάμψη των χολιγουντιανών παραγωγών του είδους; Από το γενικά ατυχές καστ, που περιλαμβάνει μια έντιμη αλλά «ατσαλάκωτη» Νικόλ Κίντμαν, έναν Τζέιμς Φράνκο που μοιάζει σε κάθε στιγμή έτοιμος να σκάσει στα γέλια και έναν Ρόμπερτ Πάτινσον που, παρά τα πρότερα θετικά δείγματα ερμηνείας του, μοιάζει απλά ντυμένος ως «Λόρενς της Αραβίας» για τις Απόκριες; (Εξακολουθώ να αναμένω με αγωνία το «Life» του Άντον Κορμπέιν, ωστόσο.) Ή μήπως από την αφηγηματική ροή, που εγκαταλείπει την ηρωίδα της ταινίας στο δεύτερο μισό να πλανιέται δίχως προορισμό στην έρημο, κάνοντας τη φιλμική εμπειρία απόλυτα βαρετή;

Τελικά, τι έχει σημασία για το Φεστιβάλ Βερολίνου; Ο τίτλος μας μεγάλης ταινίας στο διαγωνιστικό ή ένα ουσιαστικά καλό φιλμ στο πρόγραμμα; Ένα συνολικό concept που, ατυχώς, δεν λειτουργεί (μαζί με τη χθεσινή ταινία έναρξης, το «Queen of the Desert» είναι το δεύτερο φιλμ σε δύο μέρες που βλέπει τις ηρωίδες του να θέλουν να σπάσουν τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής τους) ή θεματικά ασύνδετες αλλά επιμέρους ενδιαφέρουσες ταινίες; Και στο κάτω κάτω, τι νόημα έχει μια παγκόσμια πρεμιέρα, όταν το τελικό αποτέλεσμα είναι τόσο απογοητευτικό; Ακόμα βρισκόμαστε στην αρχή, αλλά αυτός είναι ένας προβληματισμός που θα έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε πώς θα εξελιχθεί.

Αντιθέτως, το «Taxi» του Τζαφάρ Παναχί, η τρίτη ταινία του από τότε που του απαγορεύτηκε να εξασκεί το επάγγελμά του και η δεύτερη συνεχόμενη παρουσία του στο διαγωνιστικό του Βερολίνου (μετά το «Pardé»), όχι μόνο δικαιολόγησε την παρουσία του σε ένα διεθνές Φεστιβάλ αλλά απέδειξε ότι όταν τα μέσα λιγοστεύουν, η φαντασία και η εφευρετικότητα δίνουν αμέσως τη λύση.

Στο «Taxi», ο Παναχί, με τον ίδιο, όντως, στο τιμόνι ενός… ταξί, μπλέκει ηθοποιούς με ανύποπτους επιβάτες, πρόζα και ντοκιμαντερίστικη ματιά, κοινωνική κριτική και αβίαστο ρεαλισμό, επανάσταση και ελπίδα για το μέλλον, πάντα με χιούμορ, αισιοδοξία και τη ματιά του καρφωμένη στο μέλλον, χωρίς όμως να ξεχνάει (και) το (κινηματογραφικό) παρελθόν του. Ο Παναχί δικαιολόγησε και με το παραπάνω την (έστω φιλμική) παρουσία του στο Φεστιβάλ, ακόμη κι αν τα μέσα τον αποτρέπουν από τη δημιουργία ενός 100% κινηματογραφικού προϊόντος, γιατί η ματιά του παραμένει διακριτή και η φλόγα του άσβηστη. Τι λέγαμε για τον Χέρτσογκ, δηλαδή; Καμία σχέση!

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Και όσο στο διαγωνιστικό η βασίλισσα… Κίντμαν προκαλούσε συζήτησεις, στο περισσότερο πειραματικό τμήμα του Forum, μια άλλη… βασίλισσα έκλεψε τις εντυπώσεις. Το «Queen of Earth» του Άλεξ Ρος Πέρι, το οποίο μάλιστα είναι και ελληνική συμπαραγωγή, με την πάντα ανήσυχη Faliro House να συμμετέχει στη χρηματοδότηση της ταινίας, όχι μόνο μας ταξίδεψε με την ιστορία δύο φιλενάδων που φτάνουν σε ένα ειδυλλιακό εξοχικό σπίτι δίπλα στη λίμνη για να ξεπεράσουν την άσχημη ψυχολογική κατάσταση της μιας, αλλά και μας εντυπωσίασε με την ένταση, τη σεναριακή μαεστρία και τον… απόλυτο ψυχολογικό τρόμο που σε αρκετές στιγμές κατάφερε να μεταδώσει, αποδεικνύοντας τον λόγο που εξακολουθούμε να πιστεύουμε στις ανακάλυψεις των Φεστιβάλ. Βέβαια, το «Listen Up Philip» και η καλλιτεχνική του επιτυχία δεν κάνουν το «Queen of Earth» ακριβώς έκπληξη, όμως αποδεικνύεται ότι μερικές φορές οι θησαυροί βρίσκονται στις σκιές και όχι στη λάμψη ενός διαγωνιστικού προγράμματος. Το ότι η ταινία μοιάζει να αναπνέει στα 70’s, χωρίς να κρύβει τις μπεργκανικές επιρροές της (λέγε με και «Persona»), την κάνει ακόμα πιο απολαυστική. Το απέδειξε, εξάλλου, και το δυνατό χειροκρότημα στο τέλος της δημοσιογραφικής προβολής, σε αντίθεση με την αμήχανη σιωπή που ακολούθησε το τέλος της προβολής του «Queen of the Desert». Στο τέλος της ημέρας αποδείχθηκε ποια ήταν η πραγματική βασίλισσα της βραδιάς.