του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Η ηλιόλουστη αλλά χιονισμένη Berlinale ήθελε να ξεκινήσει με μια ταινία που θα έβαζε τη γυναίκα στο προσκήνιο και θα τόνιζε τη δυναμική της σε αντίξοες καιρικές συνθήκες στην άκρη του κόσμου αλλά και μακριά από το ανδρικό πρότυπο του προστάτη. Αυτή την ταινία, θέλησε να τη βρει στο «Nobody Wants the Night» της Ιζαμπέλ Κουσέτ, ένα φιλμ που ακολουθεί μια δυναμική γυναίκα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα στη Γροιλανδία, προς αναζήτηση του εξερευνητή συζύγου της, για να ανακαλύψει… μια Εσκιμώα, η οποία όχι μόνο έχει έρθει «πιο κοντά» για τον άνδρα της, αλλά περιμένει και το παιδί του!

Δεν μπορεί να κατηγορήσει κάνεις την Κουσέτ για τις προθέσεις της. Το απέραντο λευκό τοπίο όντως προβάλλει μια ανομολόγητη απειλή και τη δύναμη της φύσης πέρα από κάθε δυνατή αντίσταση, η αφήγηση όντως προσπαθεί να εξερευνήσει τι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια και ποια είναι η αληθινή κινητήριος δύναμη, όπως θα περίμενε κανείς από τη δημιουργό της «Μυστικής Ζωής των Λέξεων», και η Ζιλιέτ Μπινός είναι διατεθειμένη να «τσαλακωθεί» στο έπακρο, όσο η απόλυτη παγωνιά και η νύχτα πλησιάζουν όλο και περισσότερο.

Ταυτόχρονα, όμως, η Κουσέτ σκοντάφτει στις ίδιες τις παγίδες που προσπαθεί όχι απλά να ξεπεράσει αλλά και να αφήσει εντελώς στο παρελθόν. Η ηρωίδα της είναι δυναμική και ατίθαση, όμως αποφασίζει να ταξιδέψει στην άκρη της γης για να βρει… απλά τον άνδρα της. Ταυτόχρονα, παρά τη φεμινιστική προσέγγισή της, καταφεύγει σε μια ολότελα εκνευριστική, στερεοτυπική αντιμετώπιση των γηγενών χαρακτήρων, δημιουργώντας απορίες σχετικά με την ίδια τη φύση τής ηρωίδας της. Επίσης, είναι κυνηγός και δε διστάζει να πανηγυρίσει τον θάνατο ενός ζώου, όπως θα έκανε ένας αντίστοιχος ανδρικός χαρακτήρας, ενώ καταδικάζει τον τρόπο ζωής των Εσκιμώων ως… βάτραχο, ανίκανη να τον αποδεχτεί!

Φυσικά, η μεταστροφή ενός μεγάλου ποσοστού αυτών των προσεγγίσεων είναι μέρος του νοήματος της ταινίας, όμως, και πάλι, η χονδροειδής κατά στιγμές αντιμετώπιση της κατάστασης δεν δικαιώνει μια δημιουργό που έχει αποδείξει πως γνωρίζει πώς να χειριστεί με διακριτικότητα τις εσωτερικές διαμάχες. Ευτυχώς, η φυσική απουσία του άνδρα κάνει το φιλμ να μην πέφτει στην παράδοση ενός τοπικού ερωτικού τριγώνου, όμως και πάλι η ηθική αυτουργία της απουσίας του στερεί από το «Nobody Wants the Night» την ένταση του φεμινιστικού του μηνύματος, κάτι που δε θα ήταν απαραίτητα κακό σε άλλη περίπτωση. Δυστυχώς, όμως, όταν η επιλογή του ως ταινία έναρξης γίνεται ακριβώς με βάση αυτή τη διάσταση, οι εν λόγω ενστάσεις γίνονται αυτόματα και πιο ουσιαστικές. Πάντως, η Ζιλιέτ Μπινός για άλλη μια φορά αποδεικνύει ότι η… νύχτα τής ανήκει.

ΤΟ… «ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ» ΑΝΟΙΓΕΙ ΓΙΑ ΛΙΓΟΥΣ ΑΛΛΑ ΚΑΛΟΥΣ

O Γκάι Μάντιν ανέκαθεν έκανε ταινίες που φαίνονταν αποκομμένες από τον χρόνο, είτε επειδή έμοιαζαν με φιλμ που εμφανίστηκαν ξαφνικά μέσα από μια χρονοκάψουλα του παρελθόντος, είτε επειδή ως φιλμ απλά αρνούνταν να «δουλέψουν» μέσα στο σύγχρονο, επιβεβλημένο χρονικό πλαίσιο και τις πρακτικές κινηματογράφησης του τώρα. Το «The Forbidden Room», το οποίο μετά την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Sundance, έκανε και τη διεθνή πρώτη του προβολή στο Βερολίνο, δεν ανατρέπει τους κανόνες λειτουργίας τού σκηνοθέτη, όμως αποτελεί μια ευχάριστη έκπληξη γιατί αποκαλύπτει, ύστερα από καιρό, το ανανεωμένο πρόσωπο του δημιουργού του, μετά το μάλλον εγκλωβισμένο στις μαντιν-ικές συμβάσεις «Keyhole» (2011).

Και δεν είναι ότι η χαώδης αφήγηση είναι κάτι καινούργιο για τον σκηνοθέτη ή ότι η ταινία δεν βρίθει ηρώων χτυπημένων από την αμνησία, όμως το «The Forbidden Room» εμφανίζει μια άνευ προηγούμενου διάθεση για… πλάκα, κανιβαλισμό και αυτοαναφορική σάτιρα, χωρίς να φοβάται να μετατραπεί (στην πορεία) σε ονειρική κωμωδία, σαν ένα «Inception» ύστερα από… πολλά ναρκωτικά! Και αυτό γιατί τα επίπεδα αφήγησης εναλλάσσονται ανάμεσα στην εξιστόρηση σουρεαλιστικών παραμυθιών και κρυμμένων αναμνήσεων, ξεκινώντας από το εγκλωβισμένο πλήρωμα σε ένα υποβρύχιο όπου τελειώνει ο αέρας, το οποίο συνδέεται με… τους προτεινόμενους τρόπους καθαριότητας μέσα σε μια μπανιέρα, για να διηγηθούν ιστορίες μέσα στις ιστορίες και να επιστρέψουν στο τέλος απρόβλεπτα ξανά στην αρχή. Ακούγεται περίεργο, είναι ακόμα πιο… «κουλό» στην πραγματικότητα, όμως όποιος ξέρει τι εστί Μάντιν θα το απολαύσει χωρίς αναστολές. Για τους υπόλοιπους, το τεράστιο καστ (που περιλαμβάνει από Ματιέ Αμαλρίκ και Σάρλοτ Ράμπλινγκ μέχρι Τζεραλντίν Τσάπλιν και Ούντο Κίερ, με την Αριάν Λαμπέντ να κάνει και εκείνη ένα σύντομο πέρασμα) είναι απλά το… δόλωμα, αν και αυτοί δύσκολα θα βρουν τον προορισμό τους ανάμεσα στις παραξενιές αυτής της – μοναδικής κατά τα άλλα – ταινίας.