του Νίκου Παλάτου

Επί δεκαπέντε χρόνια δούλευε την ιδέα της «Μαύρης Τρύπας» στο μυαλό της η Κλερ Ντενί, επιστρέφοντας κάθε τόσο στο αρχικό της προσχέδιο, πριν το σενάριο πάρει την τελική του μορφή με τη βοήθεια του μόνιμου σχεδόν συνεργάτη της Ζαν-Πολ Φαργκό. Αυτός κατά κάποιον τρόπο πήρε τη θέση του Ιρλανδού συγγραφέα Νικ Λερντ που απομακρύνθηκε από το project λόγω καλλιτεχνικών διαφορών με τη Γαλλίδα auteur, το τελικό όμως αποτέλεσμα της δουλειάς όλων μαζί προέκυψε κενό και αφόρητα πληκτικό. Όπως περίπου το απέραντο διάστημα…

Σε μια ακαθόριστη περίοδο του μέλλοντος (ίσως και του παρόντος), μια ομάδα νεαρών φυλακισμένων, που αντιμετώπιζαν είτε ισόβια ποινή είτε θανατική καταδίκη, έχουν αποδεχτεί αποστολή εξερεύνησης διαστημικής μαύρης τρύπας προς αναζήτηση ενεργειακής δύναμης, που δεν αποτελεί παρά ένα ταξίδι «εναλλακτικής» αυτοκτονίας για αυτούς τους απόβλητους της κοινωνίας. Παράλληλα με τη διαστημική τους περιπλάνηση, τα μέλη του παράξενου τούτου πληρώματος συμμετέχουν (συχνά ενάντια στη θέλησή τους) στα σεξουαλικά πειράματα γυναίκας ιατρού (εκείνη κουβαλά ένα εξίσου σκοτεινό με αυτούς παρελθόν), που σκοπό έχουν την αμφιβόλου αξίας διασφάλιση της διαιώνισης του ανθρώπινου είδους, ακόμα και σε μακρινούς από τη Γη γαλαξίες. Το πείραμα έχει πετύχει σε μία τουλάχιστον περίπτωση, όπως ξεκαθαρίζει από το ξεκίνημα η μη γραμμική αφήγηση, καθώς ένα μέλος από το προαναφερθέν πλήρωμα έχει επιζήσει της αποστολής, μαζί με το νεογέννητο μωρό του. Αυτό που δεν γίνεται εξαρχής σαφές είναι το πώς όλοι αυτοί κατέληξαν στο ίδιο σκάφος, όπως και ο λόγος για τον οποίο σε κάποια στιγμή του ταξιδιού έχασαν τη ζωή τους, με αμφότερα να εξηγούνται μέσω flashback τα οποία αναλαμβάνουν να ρίξουν φως στον παρελθόντα εγκληματικό βίο τους, αλλά και στις συνθήκες υπό τις οποίες ο ένας μετά τον άλλον «εγκατέλειψαν» το σκάφος.

Η ατμόσφαιρα της «Μαύρης Τρύπας», από το ξεκίνημα κιόλας, επιθυμεί να παραπέμπει σε κάτι ανάμεσα στο «Solaris» (1971) και το «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» (1968), όμως η επιθυμία μένει μονάχα για το φιλμ, αφού η απόσταση που το χωρίζει από τα προαναφερθέντα μόνο με έτη φωτός μπορεί να μετρηθεί. Όσο ενδιαφέρον κι αν έχει η αρχική σύλληψη των μελλοθανάτων που απλά στέλνονται να εκτίσουν την ποινή τους κάπου… «αλλού», αυτή ουδέποτε γίνεται επί της ουσίας μέρος της ταινίας, λες και είναι κάτι που δεν ενδιαφέρει την Ντενί! Εν μέσω ψευδοφιλοσοφικών αναζητήσεων και ερωτημάτων περί των μελλούμενων, προερχόμενων κύρια από τη voice-over αφήγηση του πατέρα πλέον Μόντε (ο Ρόμπερτ Πάτινσον κάνει ό,τι μπορεί για να αποτινάξει την τυποποίηση του «Twilight Saga», αλλά εάν είναι να εμφανίζεται σε ταινίες μεγάλων auteur όπως το «Cosmopolis» του Κρόνεμπεργκ, τη «Βασίλισσα της Ερήμου» του Χέρτσογκ και τούτο εδώ, καλύτερα να ξαναντυθεί βρικόλακας τάχιστα!), η Γαλλίδα σκηνοθέτις εξαπολύει μια σειρά ασύνδετων σεκάνς, ενίοτε δήθεν σοκαριστικών, με αποκορύφωμα αυτές των #wtf πειραμάτων γονιμοποίησης της Δρος Ντιμπς. Ο βιασμός, τον οποίο επιλέγει ως ύστατο μέσο αναπαραγωγής έπειτα από τις συνεχόμενες επιστημονικές της αποτυχίες, έχει υποτίθεται σκοπό να προκαλέσει σκάνδαλο με την ωμότητά του, όμως όπως παρουσιάζεται εδώ πετυχαίνει έναν συνδυασμό αποστροφής και χλευασμού, μιας και ελάχιστα έχει ασχοληθεί η Ντενί με τους χαρακτήρες της ώστε οι πράξεις τους να αποκτούν κάποιο minimum νοήματος.

Καθώς ο Μόντε και η κόρη του βλέπουν τα χρόνια να περνούν και ταξιδεύουν στους ατέλειωτους γαλαξίες αναρωτώμενοι… πού διάολο πάνε και κατά πόσο η ανθρώπινη φυλή εξαρτάται από την ύπαρξή τους, κάπου διαφαίνεται μια διάθεση αλληγορικής ειρωνείας προς το γήινο σωφρονιστικό σύστημα που τους έστειλε εκεί πάνω ως τιμωρία. Οι εντελώς αφηρημένες ιδέες του φιλμ περί σχιζοφρένειας, εγκλήματος, ζωής και θανάτου, όμως, μονάχα σαν ψαγμένες, άνευ περιεχομένου δηθενιές μπορούν να χαρακτηριστούν. Σε συνδυασμό, δε, με τον άγρια νυσταλέο ρυθμό και τη φανερή αδυναμία της Ντενί να προσαρμοστεί στις ανάγκες του genre το οποίο φαινομενικά υπηρετεί εδώ, οποιαδήποτε ψήγματα ενδιαφέροντος και να υπάρχουν στη «Μαύρη Τρύπα», εξαφανίζονται… εντός της.