του Νίκου Παλάτου

Η Ίλντικο Ένιεντι εμφανίστηκε στο κινηματογραφικό στερέωμα στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, όταν η ταινία της «Ο 20^ος μου Αιώνας» (1989) κέρδισε στις Κάννες το βραβείο της Χρυσής Κάμερας (αν και δεν αποτελούσε το σκηνοθετικό της ντεμπούτο). Έπειτα από διάφορα projects που δεν είχαν την ίδια απήχηση, ακολούθησε ένα σημαντικό διάστημα αποχής, για να επανεμφανιστεί με το «Η Ψυχή και το Σώμα» (2017), το οποίο αγαπήθηκε ιδιαίτερα από το κοινό (και στη χώρα μας), κέρδισε ένα σωρό φεστιβαλικά βραβεία κι έφτασε μέχρι την πεντάδα του ξενόγλωσσου Όσκαρ. Η επιτυχία της αυτή έδωσε στην εξηνταπεντάχρονη, πλέον, Ένιεντι την ευκαιρία να πραγματοποιήσει το μεγάλο της όνειρο, την κινηματογραφική διασκευή του φερώνυμου μυθιστορήματος του επίσης Ούγγρου συγγραφέα Μιλάν Φουστ. Εκ του αποτελέσματος, κάποια όνειρα… καλύτερα να μένουν ανεκπλήρωτα.

«Θα επιστρέψω σε τέσσερις μήνες». Προφανώς τούτη δεν είναι η πιο αναμενόμενη φράση που κάποιος περιμένει ν’ ακούσει την επομένη του γάμου του, όμως, αυτό λέει ο captain Τζέικομπ στη σύζυγό του, Λίζι. Ο γάμος τους δεν ήταν παρά ένα τερτίπι της στιγμής, μια πρόκληση που ο καπετάνιος δέχτηκε από φίλο του καθώς έπιναν τον καφέ τους σε παρισινό café του Μεσοπολέμου: να παντρευτεί την πρώτη γυναίκα που θα περνούσε την πόρτα του μαγαζιού. Είχε προηγηθεί η παρότρυνση του μάγειρα του πλοίου του να νοικοκυρευτεί επιτέλους, καθώς η απουσία σπιτικού φαγητού… του κατέστρεφε το στομάχι! Η άμεση καταφατική απάντηση της Λίζι μόνο παράξενη δεν μοιάζει στο διαμορφωμένο σκηνικό, ο offbeat ρυθμός του οποίου μου θύμισε το σινεμά του Καουρισμάκι. Ο Τζέικομπ δηλώνει ορθά-κοφτά πως δεν τον ενδιαφέρει το τι θα κάνει η γυναίκα του κατά τα μεγάλα διαστήματα απουσίας του (αρκεί να λυτρωθεί από τα στομαχικά του προβλήματα), πριν όμως ολοκληρωθεί το δεύτερο κεφάλαιο από τα επτά τα οποία αριθμεί το φιλμ (δίχως η κατάτμηση να εξυπηρετεί κάποιο συγκεκριμένο σκοπό…), τα προβλήματα ζήλιας αρχίζουν.

Αποτελώντας συμπαραγωγή Ουγγαρίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Γαλλίας, «Η Ιστορία της Γυναίκας Μου» θυμίζει τις προβληματικές εν τη γενέσει τους ευρωπαϊκές παραγωγές παρελθόντων δεκαετιών, οι οποίες ως επί το πλείστον μόστραραν γερά πρωταγωνιστικά ονόματα, μπας και τσιμπήσει το κοινό. Εδώ ονόματα δεν υπάρχουν (πλην κάπως της Λεά Σεντού, η οποία όσο όμορφη είναι άλλο, τόσο αστοχεί στις επιλογές της εσχάτως, μιας και τούτο το φιλμ έρχεται καπάκι μετά το «Φρανς»), με αντιστάθμισμα στην έλλειψη αυτή να στέκει μόνο η φροντίδα της παραγωγής, καθώς και τα πολλά εξωτερικά γυρίσματα σε διάφορα locations ανά την Ευρώπη (με την Βουδαπέστη να παίρνει τη μερίδα του λέοντος). Αυτό που ξεκινά σαν μια παραδοξότητα ή ένα αστείο μεταξύ ενηλίκων, γρήγορα εξελίσσεται όχι σε παιχνιδιάρικο αισθηματικό παιχνίδι ανάμεσά τους, αλλά σε παρωχημένο ρομάντζο τύπου Άρλεκιν, με πλήρη απουσία αφηγηματικού ρυθμού, καθώς (ειδικά) για το πρώτο δίωρο πρέπει κανείς να διαθέτει σπουδαίο ηρωισμό ώστε να μην καταλήξει να γείρει στο κάθισμα.

Μοιάζει λες και η μοντέρνα κινηματογραφική ματιά της Ένιεντι να χάθηκε έξαφνα προ ετών, καθώς σε τούτη την ταινία βάζει εντελώς για ύπνο (#diplhs) τον ονειρικό σουρεαλισμό της, προτάσσοντας μία απολύτως «κλασική» ματιά, η οποία ατυχώς βρίσκει τοίχο πολύ γρήγορα. Παρόλο που πρόκειται για την «Ιστορία της Γυναίκας Μου», κάνει εντύπωση που σχεδόν τα πάντα είναι δοσμένα μέσα από την ματιά του Τζέικομπ, με την Λίζι να μην έχει παρά ελάχιστο επί της οθόνης χρόνο, ώστε ν’ αντιληφθούμε (έστω) πέντε πράγματα σχετικά με τον μποέμικο χαρακτήρα της και το κατά πόσο οι υποψίες του ανδρός της περί απιστίας έχουν μια κάποια βάση. Όταν στο τελευταίο… πενηντάλεπτο τα πράγματα μπαίνουν «κάπως» σε αφηγηματικές ράγες, η ζημιά από το snooze fest που έχει προηγηθεί δεν δύναται να κρυφτεί. Ένας γάμος ευκαιρίας που μετατράπηκε (έστω και μονόπλευρα) σε «καταραμένο» έρωτα, απαιτούσε τουλάχιστον τυφλό πάθος και ουχί την μόνιμη επωδό της ανούσιας καχυποψίας. Ακόμα χειρότερα, δε, όταν το πράγμα τραβά σε διάρκεια που παραπέμπει σε έπος, αποτυγχάνοντας να πλάσει στοιχειώδεις βασικούς χαρακτήρες. Πλην της ιδιαίτερα θερμής ερωτικής σκηνής, ουδέποτε αντιλαμβάνεσαι τι ζόρι μπορεί να τραβάει ο Τζέικομπ αν η Λίζι τον απατάει, πόσω μάλλον όταν ο υποτιθέμενος Γάλλος εραστής της είναι ζήτημα να λέει πέντε ατάκες στο έργο! Ερωτικό τρίγωνο με δύο, γίνεται;