του Ηλία Φραγκούλη

Είχα την τύχη να δω το «Koyaanisqatsi» στην πρώτη του προβολή στη χώρα μας. Ήταν μία avant premiere που είχε διοργανώσει το μουσικό περιοδικό Ποπ & Ροκ στον κινηματογράφο ΑΠΟΛΛΩΝ της οδού Σταδίου, προφανώς με τη φροντίδα και έμπνευση του Γιάννη Πετρίδη, ο οποίος πέραν της ηγετικής παρουσίας του στο συγκεκριμένο έντυπο, εκείνη την περίοδο διηύθυνε και τη δισκογραφική εταιρεία Virgin Records, μέσω της οποίας κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το soundtrack του Φίλιπ Γκλας.

Η θέαση του ντοκιμαντέρ ήταν αποκαρδιωτική. Ήταν ένα γερό ταρακούνημα συνειδητοποίησης της ανισορροπίας («Life Out of Balance», άλλωστε, είναι και ο συνοδευτικός τίτλος του έργου) που προκάλεσε ο άνθρωπος και ο «πολιτισμός» του στον πλανήτη (μας), στη γη με κάθε έννοια.

Ο τίτλος του ντοκιμαντέρ προέρχεται από την (αζτεκικών ριζών) διάλεκτο της φυλής των Χόπι, οι οποίοι εντοπίζονταν πια κυρίως στην περιοχή της βορειοανατολικής Αριζόνας. Δίχως λόγια ή ίχνος αφήγησης («η γλώσσα μας βρίσκεται σε κατάσταση απέραντης ταπείνωσης», είχε δηλώσει ο σκηνοθέτης), το «Koyaanisqatsi» αποτελείται από εικόνες (οι οποίες συχνά παίζουν σε slow motion ή μέσω της τεχνικής του time-lapse) φυσικών τοπίων και αστικών τόπων ανά τις ΗΠΑ, αποκαλύπτοντας το επίπεδο του βιασμού που έχει προκαλέσει ο άνθρωπος στο περιβάλλον.

Το υλικό που συγκέντρωσε ο Ρέτζιο, ένα οπτικό «ποίημα» κυριολεκτικά, απογειώθηκε με σεβασμό από τη μουσική του Γκλας, που έγινε σημαντικό σημείο αναφοράς της καριέρας του και άνοιξε διάπλατα το δρόμο για τη μελλοντική του σχέση με τη σύνθεση score για το σινεμά μυθοπλασίας.

Η τεράστια καλλιτεχνική και κριτική αποδοχή που γνώρισε το «Koyaanisqatsi» οδήγησε στη δημιουργία της τριλογίας Qatsi, με επόμενα έργα τα «Powaqqatsi» (1988) and «Naqoyqatsi» (2002). Το 2000, η πρώτη ταινία επιλέχθηκε από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου για διατήρηση στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών, για λόγους πολιτιστικής, αισθητικής και ιστορικής σημασίας.

Και μόνο η ιδέα της «τοποθέτησης» του φιλμ αυτού μέσα στο πλαίσιο χώρου του Ωδείου Ηρώδου Αττικού σαν ένα «video installation», με τη μουσική του Φίλιπ Γκλας να ερμηνεύεται ζωντανά από τους μουσικούς του The Philip Glass Ensemble και τις φωνές της Academia Athens Youth Choir, αρκεί για να προκαλέσει δέος. Την εμπειρία αυτή θα ζήσουμε το Σάββατο 30 Σεπτεμβρίου κάτω από τον αττικό ουρανό.

Οι τιμές των (αριθμημένων) εισιτηρίων ξεκινούν από τα 30 ευρώ και φτάνουν τα 65 ευρώ. Η προπώληση συνεχίζεται μέσω Viva, Public και των κεντρικών εκδοτηρίων του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου στην πλατεία Συντάγματος (ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 09:00 – 20:00 και Σάββατο 10:00 – 18:00).