FreeCinema

Follow us
12.022:30

Μπερλινάλε 65: Προσκυνούμε τον… ρήτορα Γκρίναγουεϊ!


Καθώς έχουμε πλέον παρακολουθήσει το μεγαλύτερο μέρος τού επίσημου προγράμματος, η Τετάρτη ήταν η μέρα που η νέα ταινία ενός ακόμη μεγάλου και πεπειραμένου σκηνοθέτη, του Πίτερ Γκρίναγουεϊ, έκανε την πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό πρόγραμμα. «Eisenstein in Guanajuato» ο τίτλος του, ένας φόρος τιμής τού κινηματογραφικού αρχιτέκτονα στον ανυπέρβλητο Σεργκέι Αϊζενστάιν, δηλαδή.

Ασφυκτικά γεμάτη η αίθουσα του Berlinale Palast για ακόμη μια φορά, παρά το γεγονός ότι την Τετάρτη διοργανώνονταν από το Φεστιβάλ κάποιες σκόρπιες «κλειστές» προβολές τού περιλάλητου μέχρι… θανάσιμης βαρεμάρας «Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι». Έγινε μια gala προβολή και η διεθνής πρεμιέρα στο πλαίσιο της Μπερλινάλε κι όλες οι gossip και μη ματιές ήταν στραμμένες στα δυο τεκνά που παρίστανται στο Βερολίνο. Ο Κόσλικ και πολλοί λοιποί μπόρεσαν να φωτογραφηθούν μαζί τους. Εμείς μένουμε με τον Γκρίναγουεϊ, γιατί ήταν η μέρα του, δικαιωματικά και ολοκληρωτικά.

Eisenstein in Guanajuato 2

Η ταινία του, «Eisenstein in Guanajuato», καταπιάνεται με την περίοδο που ο εμβληματικός Ρώσος δημιουργός Σεργκέϊ Αϊζενστάιν πέρασε στο Γκουαναχουάτο του Μεξικού για να σκηνοθετήσει το project του, «Que Viva Mexico». Είχε ήδη γυρίσει τα περισσότερα αριστουργήματά του και η φήμη του είχε ταξιδέψει εκτός της σταλινικής, εκείνη την εποχή, πατρίδας του. Στο Μεξικό, ο Aϊζενστάιν πέρασε μια περίοδο τεράστιας μετάβασης προσωπικής και καθόλου δημιουργικής. Ανακάλυψε τον έρωτα (gay, by the way) και ήρθε για πρώτη φορά σε γνωριμία με τα όρια και τον θάνατο. Ο Γκρίναγουεϊ παραδίδει ένα ακόμη θαυμάσιο, εικαστικής λεπτότητας μάθημα, τουλάχιστο στον τρόπο που μας ξεναγεί στη μεξικάνικη περιπέτεια του ήρωά του. Ίσως δεν έχει νόημα να παραθέσουμε αν μας άρεσε ή δεν μας άρεσε τούτο το φιλμ. Όποιος αγαπάει τον Γκρίναγουεϊ, θα το αγαπήσει, όποιον ξενίζει ο τρόπος εκφοράς του θα κουραστεί και θα βαρεθεί. Όλο το φιλμ είναι ένα καλοζυγισμένο δοχείο, ίσων αναλογιών των συστατικών, με ένα χρονικά προσεγμένο σεναριακό ξετύλιγμα όπου έχουμε δέση, κορύφωση, λύση (ο ίδιος μας είπε το καταπληκτικό, ότι η σεξουαλική επαφή τού Σεργκέι με τον εραστή του, Παλομίνο, γίνεται ακριβώς στη μέση τού φιλμ για να τηρηθούν οι αναλογίες!), ένα δημιούργημα όπου εναλλάσσονται οι ευρυγώνιοι φακοί με τις διπλοτυπίες, και όπου τα κάδρα έχουν ισοβαρή ισορροπία. Εικόνες σαν έχουν βγει από το Instagram, αφού για τα τρισδιάστατα κάδρα ο Γκρίναγουεϊ εργάστηκε και τοποθετήθηκε πάνω σ’ αυτά πριν από πολλά χρόνια, πράγμα που τον κάνει έναν αληθινό σύγχρονο μάστορα του σινεμά. Κι όλα αυτά είναι μια ζάλη, αληθινά.

Eisenstein in Guanajuato 3

Πάντα ο τρόπος του φτάνει να ξεπερνά το περιεχόμενό του και αυτό είναι και η αιώνια ένστασή μας στο σινεμά τού αγαπημένου φίλου Γκρίναγουεϊ. Το θέμα του, τώρα, είναι τόσο καυτό και τόσο καίριο σήμερα, και μια καλή απάντηση στα απαράδεκτα που συμβαίνουν με την ομοφυλοφιλία στη Ρωσία: το καμάρι τού κινηματογράφου τους πήγε παρθένος στα 33 του στο Μεξικό, γνώρισε την ηδονή της σάρκας, σοδομίστηκε αλλεπάλληλα από τον εραστή του σε σκηνές αρκετά τολμηρές και ωμές χωρίς ωραιοποιήσεις, μουσικές και γαρνιτούρες, άλλαξε και αμφισβήτησε τον σταλινισμό. Τα χρόνια που ακολούθησαν, ο Άιζενσταϊν έκανε τις πιο αδύναμες ταινίες του, σαν να είχε απομυζήσει το Μεξικό τη δύναμή του.

Greenaway press Berlin

Ενδεχομένως να έχει πιο πολύ νόημα να σταθούμε στη συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε μετά των δυο πρωταγωνιστών του. Με ριγέ σακάκι, κουμπωμένο μέχρι τον λαιμό πουκάμισο, με ύφος British λίγο υπεράνω και παράλληλα χαμογελαστός και έτοιμος για χιούμορ, ο Πίτερ Γκρίναγουεϊ είναι ένας μοναδικός Δάσκαλος, ένας ρήτορας δεινότερος των δεινών. Είναι ασύλληπτο, αλλά ο άνθρωπος αυτός έχει τόσο δομημένη σκέψη και μια αλληλουχία λόγου που τρομάζει. Το μυαλό του βρίθει εξαιρετικά καλά τεκμηριωμένων αξιωμάτων, όπου εδράζεται όλη η ρητορική αλλά και η τέχνη του κατ’ επέκταση. Μας μίλησε για τη Ρωσία που δεν θέλησε να συνεισφέρει με κανέναν τρόπο στην ταινία, για την προσωπικότητα του Αϊζενστάιν, από τον βερμπαλισμό του έως τη θεωρητική του μεγαλομανία, για την πολύπλευρη άλωση του ήρωα στο Μεξικό, μια άλωση που ισχύει για την Ευρώπη αυτή τη στιγμή, την Αμερική με τους Δίδυμους Πύργους (!), το ταμπού που υπήρξε η εκστόμιση της λέξης «fuck» έως και το 1963. Αλλά σε κάθε του τοποθέτηση ο παρονομαστής ήταν ο κινηματογράφος, τον απασχολεί το παρόν και το μέλλον τού σινεμά και δε δέχεται τον όρο «7η Τέχνη», «γιατί είναι πολύ νέο για να ονομαστεί τέχνη, παρότι είναι ήδη νεκρό!». Ένας αληθινά χιουμορίστας διανοούμενος, ένας ευφυής κινηματογραφιστής που μιλά με όλο το σώμα και σε κάνει να νιώθεις ότι πλουτίζεις ως άνθρωπος.

65 Berlinale - poster