του Νίκου Παλάτου

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί σταθερά μόνιμη πηγή κινηματογραφικής έμπνευσης, όμως αυτό που γίνεται τα τελευταία χρόνια πιθανότατα έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο. Είναι αμέτρητες οι ταινίες που έχουμε δει εσχάτως που πραγματεύονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο γεγονότα της περιόδου εκείνης ή τον αντίκτυπό τους στις επόμενες γενιές, σε παραγωγές όχι απαραιτήτως αμερικανικές ή βρετανικές (προς επίρρωση τούτου και μόνον κατά τους τελευταίους μήνες: «1945», «Μαργκερίτ Ντυράς: Η Οδύνη», «Το Τελευταίο Φιλί του Κάιζερ», «Η Υπόσχεση της Αυγής» και… δεν συμμαζεύεται). Σε ό,τι έχει να κάνει ειδικά με τον αγγλικό κινηματογράφο, οι δύο πιο προβεβλημένοι περσινοί τίτλοι αφορούν ακριβώς την εποχή αυτή («Δουνκέρκη» και «Η Πιο Σκοτεινή Ώρα»), ενώ υπάρχει και το λιγότερο διάσημο πλην όμως συμπαθέστατο φιλμ «Η Καλύτερη Στιγμή Τους» της προηγούμενης σεζόν, με το οποίο ετούτο βρίσκεται κάπως πιο κοντά, μιας και μοιράζονται μια κοινή, ηθογραφικού τύπου βάση.

Ο βετεράνος πια σκηνοθέτης Μάικ Νιούελ ακολουθεί στην κινηματογραφική επιστροφή του τη σχετική μόδα, επιλέγοντας μάλιστα να μεταφέρει στην οθόνη το ομώνυμο του αυθεντικού τίτλου – σιδηρόδρομου bestseller των Αμερικανίδων συγγραφέων Μέρι Ανν Σέιφερ και Άννι Μπάροουζ (η δεύτερη είναι η ανιψιά της πρώτης, η οποία ανέλαβε να ολοκληρώσει το βιβλίο μετά τον θάνατο της θείας της). Η «πρωτοτυπία» του εν λόγω έργου είναι πως εξετάζει τη ναζιστική κατοχή των Channel Islands (τα μόνα εδάφη της Μεγάλης Βρετανίας που κατακτήθηκαν από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου), τοποθετώντας τη δράση εξ ολοκλήρου σχεδόν στη νήσο Γκέρνζι, κάτι τουλάχιστον όχι και τόσο σύνηθες (στην πραγματικότητα τα γυρίσματα έγιναν σε περιοχές της Κορνουάλης και του Ντέβον, μιας και η σύγχρονη εικόνα του νησιού δεν συμβαδίζει με την εποχή του φιλμ…).

Με τους Γερμανούς να έχουν ήδη εισβάλει στο νησί, μια παρέα ντόπιων φίλων διαφόρων ηλικιών αναγκάζεται επί της ουσίας να συστήσει τη «Λέσχη Λογοτεχνίας και Πατατόπιτας του Γκέρνζι», καθώς ψάχνει μια επαρκή δικαιολογία για να αποφύγει τη σύλληψη, έχοντας παραβιάσει την απαγόρευση κυκλοφορίας που έχει επιβληθεί από τους κατακτητές. Μετά το πέρας του πολέμου, ένας εκ των ιδρυτών της λογοτεχνικής λέσχης στέλνει ένα γράμμα στην επιτυχημένη συγγραφέα Τζούλιετ Άστον, επικροτώντας το έργο της που τόσο τους βοήθησε κατά τις δύσκολες μέρες της Κατοχής. Παρά τις αντιδράσεις του εκδότη της, ο οποίος βλέπει την περιοδεία προώθησης των βιβλίων της που έχει κανονίσει να κινδυνεύει να πάει στράφι, αλλά και του μέλλοντα συζύγου της, που της προτείνει μάλιστα γάμο ακριβώς… έξω από το ferry που θα την πάει στο Γκέρνζι, η Τζούλιετ αποφασίζει να εκδράμει στο γραφικό νησάκι της Μάγχης, καθώς πιστεύει πως αυτή η λέσχη με το εκκεντρικό όνομα θα της δώσει έμπνευση για το επόμενο μυθιστόρημα που τόσο επίμονα της ζητείται να γράψει.

Ένα βλέμμα μόνο να ρίξει κάποιος στον Ντόσι Άνταμς, τον εκτροφέα χοίρων του νησιού ο οποίος προσκαλεί κατά κάποιον τρόπο την Τζούλιετ στον τόπο του, καταλαβαίνει αμέσως πως ο αρραβώνας της με τον αξιωματικό του αμερικανικού στρατού Μαρκ Ρένολντς θα… δοκιμαστεί άγρια κατά την παραμονή της εκεί. Άμα τη αφίξει της στο όμορφο Γκέρνζι, η Τζούλιετ θα γνωριστεί με τα τρία άλλα μέλη της πενταμελούς λέσχης, όχι όμως και με την εκ των ιδρυτών της Ελίζαμπεθ, η απουσία της οποίας σχετίζεται με ένα μυστικό που ουδείς μοιάζει διατεθειμένος να αποκαλύψει. Η συγγραφική περιέργεια της νεαρής Λονδρέζας από τη μία, αλλά και η ύπαρξη ενός μικρού κοριτσιού με το οποίο θα δεθεί ιδιαιτέρως, μαζί με κάποια μισόλογα που έχουν να κάνουν με τις μέρες της ναζιστικής κατοχής, οι μνήμες της οποίας δύσκολα μπορούν να σβήσουν, θα την κάνουν να αρχίσει να ψάχνει τι συνέβη στην Ελίζαμπεθ ΜακΚένα και για ποιον λόγο στο άκουσμα και μόνο του ονόματός της τα στόματα μένουν ερμητικά κλειστά.

Το τι έχει συμβεί εν προκειμένω δεν είναι καθόλου δύσκολο για τον καθένα να το μαντέψει. Η πλοκή, άλλωστε, επ’ ουδενί διεκδικεί δάφνες πρωτοτυπίας, πασπαλίζοντας με μια δήθεν αύρα μυστηρίου μια βουτηγμένη στα κλισέ «στρογγυλεμένη» γλυκόπικρη αισθηματική ηθογραφία (ακόμα και οι Γερμανοί που εμφανίζονται μέσω flashback δεν είναι δα και εντελώς κακοί). Αυτό που την κάνει να διασώζεται και με τα πολλά να τη σκαπουλάρει (συγκριτικά, ας πούμε, με το ανάλογου ύφους πρόσφατο «Βιβλιοπωλείο της κυρίας Γκριν») είναι πως, παρ’ όλες τις κοινοτοπίες, υπάρχει υπόθεση με αρχή, μέση και τέλος που στέκει ικανή να κρατήσει ένα minimum ενδιαφέροντος, ο Μάικ Νιούελ είναι χρόνια στο κουρμπέτι και γνωρίζει καλά τους κώδικες του genre (οι μέρες τού «Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία» έχουν περάσει ανεπιστρεπτί γι’ αυτόν, βέβαια), οι δε χαρακτήρες είναι αρκούντως ολοκληρωμένοι ώστε να υπάρχει μια σχετική έγνοια ως προς την τύχη τους. Η Λίλι Τζέιμς, που συνεχίζει το καλό κινηματογραφικό σερί της, δείχνει κι εδώ πως δεν είναι μια τυχαία παρουσία, αποπνέοντας χαρισματικά έναν αέρα ζωντάνιας και φρεσκάδας, με το υπόλοιπο καστ (τουλάχιστον το πιο έμπειρο) να διεκπεραιώνει με επαγγελματισμό τους αρκετά σχηματικούς ρόλους του. Η υποσημείωση σε αυτήν την παρατήρηση έχει να κάνει με την παντελώς άχρωμη και εκτός γενικότερου πνεύματος παρουσία του Γκλεν Πάουελ ως Αμερικανού αγαπητικού, αλλά και με την κινούμενη ενίοτε σύμφωνα με την… παλίρροια των νερών της Μάγχης αγγλική προφορά του Ολλανδού ηθοποιού Μικίλ Χάισμαν, στον ρόλο του αντίπαλου δέοντος για την καρδιά της όμορφης Τζούλιετ.