Το «The Imitation Game» κερδίζει το Λονδίνο.
Το «The Imitation Game», η ταινία που άνοιξε το 58ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Λονδίνου, αφηγείται την αληθινή ιστορία ενός ανθρώπου του οποίου το όνομα θα έπρεπε όλοι να γνωρίζουμε από τα βιβλία της Ιστορίας, όμως, η ίδια η Ιστορία… προτίμησε να τον ξεχάσει μέχρι πρόσφατα, σχεδόν 60 χρόνια μετά τον τραγικό και άδικο θάνατό του.
Ο Άλαν Τούρινγκ, η μαθηματική ιδιοφυία που δημιούργησε τη μηχανή που έσπασε τον γερμανικό κωδικό Enigma, το «εργαλείο» που ουσιαστικά νίκησε το Τρίτο Ράιχ και υπήρξε προπομπός των ηλεκτρονικών υπολογιστών οι οποίοι έχουν αλλάξει θεμελειωδώς τον τρόπο ζωής μας, βρέθηκε μεταπολεμικά να καταδικάζεται για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις (η ομοφυλοφιλία αποτελούσε ποινικό αδίκημα στην Βρετανία μέχρι το 1967) και αυτοκτόνησε στα 41 του χρόνια, εξευτελισμένος και ξεχασμένος από την ίδια την Ιστορία που ο ίδιος άλλαξε τόσο ριζικά.
Το «The Imitation Game» αποτελεί τον καρπό της πολυετούς εμμονής τού σεναριογράφου Γκράχαμ Μουρ με την ιστορία του Τούρινγκ, και ίσως την πιο φιλόδοξη βρετανική παραγωγή της χρονιάς. Ο άσος στο μανίκι της εννοείται πως είναι ο πρωταγωνιστής, ένα από τα πιο καυτά ονόματα της εποχής, ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς. Αναλαμβάνοντας το ρόλο τού Τούρινγκ, ο 38χρονος ηθοποιός προσθέτει έναν ακόμη εκκεντρικά ιδιοφυή χαρακτήρα στο βιογραφικό του, μετά τον Σέρλοκ Χολμς της βρετανικής σειράς «Sherlock», η οποία τον ανήγαγε αυτόματα σε superstar, το Βίκτορ Φρανκενστάιν στη θεατρική παράσταση του Ντάνι Μπόιλ στο Εθνικό Θέατρο της Βρετανίας, αλλά και τον Τζούλιαν Ασάνζ του «The Fifth Estate». Με συμπρωταγωνίστρια την Κίρα Νάιτλι και υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Νορβηγού Μόρτεν – «Κυνηγοί Κεφαλών» – Τίλντουμ, ο Κάμπερμπατς είναι το απόλυτο επίκεντρο της ταινίας και της προσοχής κοινού, κριτικών αλλά και… επιτροπών βραβείων, καθώς η ερμηνεία του ακούγεται / προμοτάρεται ήδη για την επερχόμενη «μάχη» των διαφόρων αγαλματιδίων – και όχι άδικα.
Οι τέσσερις βασικοί συντελεστές, Κάμπερμπατς, Νάιτλι, Τίλντουμ και Μουρ, μίλησαν για την ταινία και τους αληθινούς χαρακτήρες τής ιστορίας σε συνέντευξη Τύπου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Λονδίνου, και το FREE CINEMA μπήκε να «κόψει κίνηση».
«Έχω παίξει και ηλίθιους χαρακτήρες, κι αν έχετε και άλλους, παρακαλώ στείλτε τους μου!», τονίζει κάπως υπεραμυντικά ο Κάμπερμπατς όταν ο παραλληλισμός των δυο outsider χαρακτήρων του Σέρλοκ Χολμς και του Άλαν Τούρινγκ γίνεται αναπόφευκτα. Αλλά προσθέτει πως οι συγκρίσεις σταματούν στο IQ. «Μπορεί να με περιορίζει το ποιος είμαι και πώς είναι η εξωτερική μου εμφάνιση, αλλά ταυτόχρονα [ο Χολμς και ο Τούρινγκ] είναι δυο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι και νομίζω πως την πέτυχα αυτή τη διαφοροποίηση. Τουλάχιστον, ο Τούρινγκ δεν τριγυρνά με παλτό και σγουρό μαλλί [όπως ο Σέρλοκ]. Είναι ήπιος, στωικός, αποφασιστικός και σίγουρα ένας ήρωας. Όσο για την ομοιότητα της αντικοινωνικότητας, αυτό που βλέπουμε εδώ είναι μια εξέλιξη μέσα του που τον καθιστά πιο ανθρώπινο, αν και αυτό συμβαίνει και σε κάποιες πτυχές της δικής μας version του Σέρλοκ Χολμς. Πάντως, δε διάβασα το σενάριο και είπα ‘Α, να ο Σέρλοκ ντυμένος με tweed!’ [γέλια]».
Και βρίσκει τη σύγκριση εκνευριστική ή κατανοητή; «Ασφαλώς την καταλαβαίνω. Με εκνευρίζει μεν, αλλά βεβαίως καταλαβαίνω. Κι εγώ παρακολουθώ κάποια προγράμματα, ξέρετε!»
Ο Γκράχαμ Μουρ εξηγεί την όλη διεργασία του σεναρίου. «Ήμουν παθιασμένος με αυτή την ιστορία από την εφηβεία μου κι ανέκαθεν λαχταρούσα να δω μια ταινία για τον Τούρινγκ, να δω την ιστορία [στην οθόνη], αλλά κανείς δεν είχε καταπιαστεί ολοκληρωμένα με το θέμα και πάντα αναρωτιόμουν γιατί. Οπότε αισθάνομαι τυχερός που έχω τη δουλειά του σεναριογράφου σε αυτή την ταινία, για την οποία θα έκανα τα πάντα για να την δω να γυρίζεται, έστω και μόνο ως fan. Είναι μεγάλη τιμή να συμμετέχω σε κάτι που φέρνει αυτή την ιστορία στο ευρύτερο κοινό.»
Ενώ δυστυχώς δεν υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό του πραγματικού Άλαν Τούρινγκ, η Κίρα Νάιτλι πήρε έμπνευση για την ερμηνεία της Τζόαν Κλαρκ, της μοναδικής (και ικανότατης) γυναίκας στη μυστική ομάδα του επιστήμονα, από μια και μοναδική συνέντευξή της που βρήκε στο YouTube! «Πρέπει να ήταν τότε πάνω από 70 ετών, αλλά κράτησα αυτές τις αποχρώσεις ηρεμίας, καλοσύνης και θηλυκότητας. Ήταν ένας άνθρωπος που υπερνίκησε πολλά προσωπικά εμπόδια, όμως δεν το πέτυχε αυτό δρώντας σαν ταύρος σε υαλοπωλείο. Επίσης, κράτησα αυτό το αίσθημα φιλίας και αγάπης που φαινόταν τόσο καθαρά πως έτρεφε ακόμη για τον Άλαν. ‘Ήταν ακόμα υπερπροστατευτική της ανάμνησής του.»
Αυτό που ενόχλησε τη Νάιτλι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ήταν η αναφορά στον Τούρινγκ ως «αυτιστικού» από έναν δημοσιογράφο. «Αυτιστικός; Όχι, δεν το έπιασα αυτό, εσείς (προς το υπόλοιπο panel, που ψιθύριζε με σχετική ενόχληση) αυτό καταλάβατε;». Ο Μουρ εξήγησε: «Η λέξη ‘αυτιστικός’ δεν υπήρχε εκείνη την εποχή κι επίσης είναι επικίνδυνο να δίνεις μεταχρονολογημένες προγνώσεις. Είναι μια λέξη που δε χρησιμοποιήσαμε ποτέ στα γυρίσματα ή στις πρόβες. Ο Τούρινγκ ήταν διαφοροποιημένος από τον κόσμο γύρω του, ακριβώς γιατί ήταν μια από τις μεγαλύτερες ιδιοφυίες του 20ου αιώνα, γιατί ήταν gay και δεν μπορούσε να το ομολογήσει, γιατί η κυβέρνηση του ζητούσε να κρατήσει τόσα πολλά μυστικά…». Και ο Τίλντουμ προσθέτει: «Γυρίσαμε αυτή την ταινία ακριβώς επειδή θέλαμε να γιορτάσουμε τη διαφορετικότητα και την ατομικότητα, οπότε το να βάζεις ταμπέλες σε κάποιον είναι ο αντίποδας αυτού.»
«Όταν πρωτοδιάβασα το σενάριο, σοκαρίστηκα με το πόσο λίγα ήξερα για εκείνον. Γιατί, ας πούμε, δεν ήταν εξώφυλλο σε κάποιο βιβλίο ιστορίας στο σχολείο μου; Για εμένα, αυτή η ταινία έχει να κάνει με τους περιθωριακούς, με τους διαφορετικούς ανθρώπους. Μόλις πρωτοείχα φτάσει στο Χόλιγουντ [όταν διάβασα το σενάριο] και ήμουν κι εγώ ένας ‘περιθωριακός’. Διάβαζα πολλά σενάρια για ταινίες δράσης, μέχρι που έπεσε στα χέρια μου αυτή η βρετανική ιστορία εποχής και παθιάστηκα ολοκληρωτικά μαζί της. Είναι μια πολύ σημαντική, διαχρονική ιστορία και [ο Τούρινγκ] είναι ένας άγνωστος ήρωας που κατάφερε τόσο πολλά και που ήταν μπροστά, και εκτός, της εποχής του.»
Καθώς η ιστορία του Τούρινγκ γίνεται όλο και ευρύτερα γνωστή, αρχικά κυρίως από το επίσημο «συγχωροχάρτι» που εξέδωσε η Βασίλισσα Ελισάβετ μόλις πέρσι για την καταδίκη του περί ομοφυλοφιλίας το 1952, ο Κάμπερμπατς ελπίζει πως ο επιστήμονας θα λάβει την αναγνώριση που του άξιζε, αν και δεν ξέρει γιατί άργησε τόσο. «Φαντάζομαι εξαιτίας τής σκοτεινής κηλίδας ντροπής τής κυβέρνησης που βοήθησε στην καταδίωξη χιλιάδων ανδρών για την ομοφυλοφιλία τους και το φόβο κομμουνιστικών συνδέσεων. Αλλά, δεν ξέρω, δεν είμαι ούτε η Βασίλισσα, ούτε ο Ντέιβιντ Κάμερον! Ίσως αυτοί να είναι και οι επόμενοι ρόλοι μου, μπορεί να με δείτε με κανένα φόρεμα. Περίεργες εικόνες τρέχουν στο μυαλό μου αυτή τη στιγμή! [γέλια] Σοβαρά, όμως, δεν ξέρω τις ακριβείς συνθήκες και θα ήταν ενδιαφέρον να ερευνηθεί. Νομίζω πως ως κοινωνία, ζήσαμε μια περίοδο μυστικοπάθειας και ντροπής κι έχουμε καλές πηγές να αναθεωρήσουμε κάποια πράγματα, αλλά είναι κι επικίνδυνο, καθώς η μυρωδιά κάτω από το πάτωμα γίνεται ανυπόφορη. Ελπίζω η ταινία να γίνει η αφορμή να ξεσκεπαστεί [πλήρως] η ιστορία τού τι συνέβη σε αυτό τον άνθρωπο.»
Η φημολογία για μεγάλες ελπίδες στα προσεχή Όσκαρ είναι έντονη, με τον Κάμπερμπατς φαβορί για την πεντάδα πρώτου ανδρικού ρόλου. Ο ίδιος το βλέπει κάπως αλτρουιστικά: «Εάν βοηθήσει στο να πάνε περισσότεροι άνθρωποι να δουν την ταινία, τότε, ειλικρινά, αυτό είναι το μόνο που με ενδιαφέρει. Είναι πολύ νωρίς ακόμα και ασφαλώς πολύ κολακευτικό, υπάρχουν και άλλες, πολλές καλές ερμηνείες που ο κόσμος δεν έχει δει ακόμα, αλλά αν προκαλεί ενδιαφέρον και προσελκύσει το κοινό για να δει προς τι ο ντόρος, τότε τέλεια. Σε προσωπικό επίπεδο, θα ήθελα η ιστορία αυτού του ανθρώπου να γίνει όσο πιο ευρύτερα γνωστή γίνεται, να προκαλέσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον και αναγνώριση.»
