του Ηλία Φραγκούλη

Τίποτα δεν είναι σαν την πρώτη φορά. Όταν παίχτηκε το πρώτο «Star Wars» στην Ελλάδα, δεν γνωρίζαμε και πολλά πράγματα γι’ αυτό. Ούτε πότε προβλήθηκε στην Αμερική, ούτε αν καθυστέρησε μέρες ή μήνες για έρθει μέχρι εδώ, ούτε καν ιδιαίτερη ενημέρωση από τα media είχαμε περί εισπρακτικών ρεκόρ και τα λοιπά. Έβγαιναν εφημερίδες και περιοδικά, βλέπαμε τα λιγοστά, κρατικά κανάλια στην τηλεόραση, ακούγαμε τους επίσης ελάχιστους ραδιοφωνικούς σταθμούς. Κανένα διαδίκτυο, καμία έγνοια. Η ταινία ήταν… μια ταινία! Το «Star Wars» του 1977, λοιπόν, πρέπει να είχε κάποιο κύρος ως ταινία, διότι προβλήθηκε αποκλειστικά στο Ράδιο Σίτυ της οδού Πατησίων, μια από τις πλέον μεγαλοπρεπείς κινηματογραφικές αίθουσες των Αθηνών, με σύστημα Cinerama και μια τεράστια, σχεδόν ημικυκλική οθόνη. Η εμπειρία θύμιζε μεγάλο θέατρο, με προπωλήσεις εισιτηρίων και αριθμημένες θέσεις. Είχα αγγαρέψει τον πατέρα μου να βγάλει εισιτήρια, από μικρός δεν έχανα σχεδόν τίποτα στο σινεμά, έτσι κι αλλιώς. Φτάσαμε αρκετά πριν τελειώσει η προηγούμενη προβολή και τα ηχητικά εφέ που ακουγόντουσαν μέσα από την αίθουσα ήταν αδύνατον να τα αγνοήσεις. Μια ταξιθέτρια, με προσοχή, μας άφησε να μπούμε επειδή επέμεινα (δεν λες «όχι» σε ένα παιδάκι…). Έπαιζε η σκηνή της τελικής επίθεσης στο Death Star. Δεν μπορώ να περιγράψω το μέγεθος της οθόνης ή την εντύπωση που μου έδωσαν οι πρώτες εικόνες. Παραλίγο να πέσω στο πάτωμα! Τα υπόλοιπα τα γνωρίζουν όλα τα «παιδιά» της γενιάς μου, ειδικά εκείνα που αισθάνονταν τόση υπερηφάνεια επειδή… ο μπαμπάς τους τα συνόδευσε στο σινεμά για να δουν το «Star Wars»…

Το «Empire Strikes Back» (1980) μου πήρε ακόμη περισσότερο τα μυαλά, το «Return of the Jedi» (1983) δεν μου είχε αρέσει, θυμάμαι πως το αποκαλούσα πάντοτε ως… «το ‘Muppet Show’ μπήκε στο ‘Star Wars’»! Είχα μεγαλώσει… Τα τρία επόμενα επεισόδια της σειράς που είδαμε στο διάστημα 1999 – 2005 ήταν… μεγάλες μαλακίες! Κανένα από αυτά τα τρία φιλμ δεν άντεξα να το ξαναδώ ολόκληρο, ούτε για δεύτερη φορά! Για εμάς, τους «παλιούς», ήταν σα να μας έφτυνε κάποιος στα μούτρα. Ντράπηκα. Χωρίς να έχω υπάρξει ποτέ σκληροπυρηνικός fan, αισθανόμουν πάντοτε το «Star Wars» σαν ένα όμορφο κομμάτι της παιδικής μου ηλικίας. Μου είχε δώσει αναμνήσεις και, κατά κάποιο τρόπο, ήταν η ταινία που μου είχε «διευρύνει» το βλέμμα στο σινεμά (το λες και κυριολεκτικά…).

Ο ερχομός τού «Η Δύναμη Ξυπνάει» δεν μου έλεγε κάτι παραπάνω, ίσως λόγω της μεγάλης απογοήτευσης από τα προηγούμενα φιλμ. Όποτε ερχόταν η ώρα του, θα το έβλεπα. Μια ταινία είναι, απλά, μια ταινία. Είχα, βέβαια, μια περίσσια περιέργεια, λόγω της συμμετοχής των πρωταγωνιστών του original. Όχι τρομακτικές προσδοκίες, όμως. Γιατί σήμερα, σε αντίθεση με το 1977, τα πάντα εκεί έξω σε υποχρεώνουν να αισθάνεσαι πως μια ταινία είναι… κάτι παραπάνω από μια ταινία. Έχεις τους fans, έχεις το marketing, έχεις το publicity, έχεις όλη αυτή τη «μυστικότητα» και τα «περίφημα» spoilers, έχεις το διαδίκτυο, έχεις και… τα «κουκλάκια»! Καταλαβαίνεις…

Αρχικά, αντιλαμβάνεσαι τον… πανικό και το άγχος που πρέπει να είχε ο Τζέι Τζέι Έϊμπραμς αναλαμβάνοντας το project. Τι δρόμο επέλεξε να πάρει; Αυτόν που δηλώνει σεβασμό στο… παλιό. Και επειδή τιμά και τα δύο, τούτο το «Star Wars» είναι μια απόλυτα επιτυχημένη ταινία. Εάν με ανάγκαζες να πω έστω μια «κακία» για το «Η Δύναμη Ξυπνάει», θα ομολογούσα πως το φιλμ αυτό μοιάζει με ένα «αναθεωρημένο» remake του original «Star Wars» και του «Empire Strikes Back»… μαζί! Άρα δεν υπάρχει η τόλμη για κάτι καινούργιο. Άρα, τα «spoilers» της πλοκής είναι πράγματα που μπορείς να σκεφτείς και από μόνος σου – χωρίς καμία «Δύναμη» και καμία «ενόραση». Και θα τα δεις να συμβαίνουν. Αλλά θα δεις πράγματα που… έχεις αγαπήσει. Και θα σου θυμίσουν όχι απλά εκείνο το «Star Wars» αλλά και εκείνο το παιδί. Κι εκείνο το «παιδί» είναι που θα βάλει τα κλάματα χωρίς δεύτερη σκέψη με το που θα δει τον Χάρισον Φορντ να μπαίνει ξανά στο Millennium Falcon. «Chewie, we’re home…»! Και η ταινία θα γίνει και πάλι… μια ταινία. Όπως έπρεπε (και πρέπει) να είναι.

Τι να κάτσω να σου πω και τι να κάτσω να γράψω για το «Η Δύναμη Ξυπνάει»; Ωραίοι οι νέοι χαρακτήρες, θαυμάσια η τόσο παλιομοδίτικη αφήγηση (που ανέκαθεν παρέπεμπε στις «επεισοδιακές» σειρές του ’30), τρελή σαπουνόπερα (ναι, μάγκες, εκεί έχει τις βάσεις της η «space opera») δίχως αύριο στις ανατροπές κι ένα φινάλε που δεν θα χορταίνεις (με άπειρο κλάμα ξανά, εννοείται!). Μικρή ένσταση για το αίμα πάνω στο κράνος του Φιν (Τζον Μπογιέγκα) και δεν είμαι σίγουρος για το αν χρειαζόταν τόσο… χιούμορ ανά στιγμές (δεν σε «χαλάει», λειτουργεί, αλλά δεν ήταν απαραίτητο, αρκεί από μόνο του το BB-8 droid για να χαμογελάς). Όσο για τον Τζέι Τζέι Έϊμπραμς, αρκεί να θυμίσω τι έκανε με το «Super 8» το 2011 (εντελώς παρόμοια η υπόθεση και εδώ): ένα έργο που τιμούσε τον κινηματογραφικό μύθο τού Στίβεν Σπίλμπεργκ. Αυτή τη φορά, λοιπόν, τιμά το «Star Wars». ‘Η, απλά, τιμά την κινηματογραφική μαγεία.

Υ.Γ. Όπως θα παρατήρησες, το κείμενο αυτό δεν συνοδεύεται από «αστεράκια» αξιολόγησης. Θεωρώ πως σε αυτή τη δουλειά με χαρακτηρίζει ένα κάποιο ήθος. Τα «αστεράκια» είναι κάτι που μας επιβλήθηκε σε τούτο τον χώρο, είναι ένα «αναγκαίο» κακό. Σε τούτη την περίπτωση, όμως, επειδή αυτό που διάβασες ήταν λίγο πιο προσωπικό (και έτσι αισθάνθηκα και στην προβολή του φιλμ), ας μου επιτραπεί αυτή η «ιεροσυλία» (από την ανάποδη, μάλλον). Αρνούμαι να «ζυγίσω» το προσωπικό μου συναίσθημα απέναντι στο «Η Δύναμη Ξυπνάει». Το 1977 δεν έδινα «αστεράκια», δεν υπήρχαν «αστεράκια». Και η ταινία ήταν… μια ταινία.