του Παναγιώτη Μήτσικα

Ακριβώς εβδομήντα χρόνια έχουν περάσει από το μνημειώδες αριστούργημα του Ακίρα Κουροσάουα «Ο Καταδικασμένος», ταινία που αρκετοί θεωρούν ως την καλύτερη στιγμή του Ιάπωνα θρύλου, σε μία φιλμογραφία που, έτσι κι αλλιώς, προκαλεί δέος. Παρότι εκείνο το φιλμ κάπου δείχνει την ηλικία του, πια, η ιδέα ενός αγγλόφωνου remake έμοιαζε «αυτοκτονική» στα χαρτιά, καθώς πρόκειται για μία από αυτές τις περιπτώσεις που οι συγκρίσεις φαντάζουν αδυσώπητες. Κι όμως, χάρη στη θαυμάσια δουλειά του Όλιβερ Χερμάνους, πάνω σε σενάριο του νομπελίστα Καζούο Ισιγκούρο, αλλά κι έναν πρωταγωνιστή – θησαυρό για όποιον αγαπά το σινεμά, καταλήγουμε να βρισκόμαστε μπροστά σε μία από τις καλύτερες ταινίες του 2022!

Σε σχέση με ανάλογες περιπτώσεις remake που έχουμε δει κατά καιρούς, το «Αισθάνομαι Ζωντανός» έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, το οποίο δεν είναι άλλο από τον πανανθρώπινο, εξαιρετικά οικείο χαρακτήρα της ιστορίας στον πυρήνα του. Ξεκινώντας από το «Ο Θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» του Λέοντα Τολστόι, εν έτει 1886, η ιδέα ενός ανθρώπου όπως όλοι μας, που φυτοζωεί βαλτωμένος στην πλήξη και τη γραφειοκρατία της δουλειάς του, έχει επιβιώσει στο χρόνο, προσδίδει στην ιστορία μια σημασία απολύτως διαχρονική. Πως μπορείς ν’ αλλάξεις (ή να σκεφτείς να το επιχειρήσεις) μία τέτοια κατάσταση; Συνήθως, με ένα ισχυρό σοκ.

Αυτό συμβαίνει και στην ταινία του Χερμάνους, η οποία ξεκινά με τον νεόκοπο υπάλληλο του τμήματος Δημοσίων Έργων, Πίτερ, στο σιδηροδρομικό σταθμό του (θεσπέσια φωτογραφημένου) Λονδίνου των ‘50s, όπου και ενημερώνεται από τους «παλιούς» για τον κύριο Γουίλιαμς, έναν άνθρωπο που δε μιλά σχεδόν ποτέ και πάντα παίρνει το τρένο ακριβώς την ίδια ώρα. Όπως μας αποκαλύπτεται αργότερα, η δεσποινίς Χάρις, η μοναδική γυναίκα του γραφείου, του έχει βγάλει το παρατσούκλι «κύριος Ζόμπι». Όταν μπούμε στους τέσσερις τοίχους του γραφείου, θα καταλάβουμε γιατί: δεκάδες πολίτες μπαινοβγαίνουν περιμένοντας να διευθετηθεί η υπόθεσή τους, ατυχώς μάταια, καθώς η μόνιμη απάντηση του κύριου Γουίλιαμς είναι… «Δεν είναι της δικής μας δικαιοδοσίας, αλλά υποθέτω πως μπορούμε να το κρατήσουμε στο αρχείο».

Αυτή η κυνική essence παραίτησης θα συνεχίσει ν’ ακολουθεί τον ήρωα μέχρι το αποκαλυπτικό συμβάν που διαμορφώνει το στόρι, όταν ο ιατρός του τον πληροφορεί πως του μένουν μονάχα μερικοί μήνες ζωής ακόμη, εξαιτίας της καλπάζουσας εξέλιξης της επάρατης νόσου. Κι εκεί ξεκινά το προσωπικό show του Μπιλ Νάι, που όσο κι αν η λέξη «show» μας φέρνει περισσότερο στο νου ένα μαξιμαλιστικό tour de forcé, εδώ ο σπουδαίος Βρετανός καρατερίστας κατακτά κάθε δευτερόλεπτο στο οποίο εμφανίζεται επί της οθόνης, με τον ακριβώς αντίθετο του αναμενόμενου τρόπο: μια μαγική απλότητα, μια φυσικότητα που (δανειζόμενοι τον πρωτότυπο τίτλο του φιλμ) ταυτίζεται με το «Living» και ουχί το «Acting». Τελευταία φορά που θυμάμαι τον εαυτό μου τόσο συνεπαρμένο από μία ερμηνεία που απλά χρησιμοποιεί τις κινήσεις ενός ηθοποιού στο χώρο και… σχεδόν τίποτα παραπάνω, ήταν στο «Τσακισμένα Λουλούδια» (2005) του Τζιμ Τζάρμους, με τον (κατά τον γράφοντα) καλύτερο ρόλο της καριέρας του Μπιλ Μάρεϊ.

Από εκεί κι έπειτα, το σοκ είναι μεγάλο για τον σχεδόν εβδομηντάχρονο κύριο Γουίλιαμς, που τραγικά συνειδητοποιεί πως όχι μόνο δεν έχει ζήσει, αλλά δεν ξέρει και πως να το κάνει! Αυτή η τελευταία πρόταση είναι που εκμυστηρεύεται στον Σάδερλαντ, έναν bohème συγγραφέα με τον οποίο μοιράζονται μια μεθυσμένη νύχτα, ανάμεσα σε speakeasy bar και σκηνές τσίρκων. Εξαιρετικός ο Τομ Μπερκ που τον ερμηνεύει, και θα θέλαμε να τον δούμε ακόμα παραπάνω. Ο δεύτερος σοβαρός άξονας του casting δεν είναι άλλος από την Έιμι Λου Γουντ («Sex Education»), στο ρόλο της δεσποινίδος Χάρις, του αντίπαλου δέους στον άψυχο κυνισμό του κυρίου Γουίλιαμς. Η νεανική ενέργεια που μεταδίδει σε κάθε σκηνή μας κατακλύζει, και είναι άλλωστε κι αυτό που κινεί τη σχέση της με τον ήρωα, χαρίζοντάς μας μία εξαίσια μελαγχολική σκηνή μεταξύ των δυο τους (φέρτε χαρτομάντηλα!).

Ένα φιλμ κομψοτέχνημα, μάθημα σεναριακής οικονομίας, μία ερμηνεία ζωής, ένα μάθημα για τη σημασία του να πιστεύεις σε κάτι που δίνει νόημα στη ζωή σου. Αυτό είναι το «Living», που φτάνει στο τέλος του κλείνοντας το μάτι στο «Ikiru» και το μνημειώδες πλάνο με τον κύριο Γουατανάμπε.