του Νίκου Παλάτου

Φαίνεται πως η επιστροφή στα πάτρια ιταλικά εδάφη έκανε καλό στον σκηνοθέτη Αντρέα Ντι Στέφανο, αφού τούτη η «Τελευταία Νύχτα» δεν είναι απλά η (με διαφορά) καλύτερη δουλειά της καριέρας του, αλλά κι ένα θαυμάσιο δείγμα σύγχρονου poliziottescho. Έπειτα από τη μετριότητα και…την καταστροφή αντίστοιχα του «Χαμένου Παράδεισου» (2014) και των «3 Δευτερολέπτων» (2019), ο Ντι Στέφανο εγκαταλείπει τις μεγαλεπήβολες ιδέες που (εκ του αποτελέσματος) δεν μπορούσε να διαχειριστεί, στρέφοντας πια το βλέμμα του προς τα απλά και βασικά του αφηγηματικού στυλ του (συμπατριώτη του) Φερνάντο Ντι Λέο. Άλλωστε, η κεντρική ιδέα γύρω από την οποία ξετυλίγεται όλο το δράμα, παίζει να είναι η πιο κλισεδιάρικη του είδους, μιας και ο αστυνομικός ντετέκτιβ που βγαίνει στη σύνταξη για να του τύχει μια τελευταία δουλειά λίγες ώρες πριν αράξει για πάντα στο σπίτι του, ως σεναριακή σύλληψη δεν αποκλείεται να έχει προϋπάρξει… του κινηματογράφου!

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο ήρωας ονομάζεται Φράνκο Αμόρε. Πρόκειται για έναν αμέμπτου ηθικής αστυνόμο, μεγαλύτερο παράσημο του οποίου αποτελεί το γεγονός πως σε όλη του την επαγγελματική καριέρα δεν έχει πυροβολήσει ούτε μία φορά. Μοιάζει με απομεινάρι από έναν κόσμο που έχει προ πολλού χαθεί, προτάσσοντας πίστη και αφοσίωση, όταν τα χαρακτηριστικά αυτά έχουν προ πολλού εκλείψει. Ανήμπορος να προαχθεί στα υψηλότερα κλιμάκια της Αστυνομίας, αφού ο γάμος του με κατά πολύ νεαρότερή του γυναίκα (προερχόμενη από οικογένεια μικρομαφιόζων!) του έχει φράξει το δρόμο, επιβιώνει στο Σώμα δίχως να χρωστάει χάρη σε κανέναν. Η σωτήρια επέμβασή του σε μπίζνα ξαδέλφου της συζύγου του, χάρη στην οποία αποφεύγεται ο θάνατος Κινέζου επιχειρηματία που δραστηριοποιείται στο Μιλάνο, του ανοίγει την πόρτα ενός… γερού εφάπαξ. Δεν έχει παρά να μεταφέρει (που και που) βαλιτσάκια με διαμάντια σε κοντινούς προορισμούς οδικώς, δηλαδή κάτι που φαντάζει όχι μόνο απλό, αλλά και νόμιμο (ή νομιμοφανές). Δυσανασχετεί ελαφρώς όταν συνειδητοποιεί πως η πρώτη του φορά πέφτει τη βραδιά στην οποία ακόμα θα λογίζεται ως εν ενεργεία αστυνομικός, εν τούτοις, το χρηματικό δέλεαρ είναι τέτοιο που τον κάνει ν’ αποφασίσει πως μόλις για μια μέρα δεν χάθηκε δα και ο κόσμος.

Γυρισμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου κατά τη διάρκεια μιας νύχτας (με εξαίρεση τα σύντομα flashback), το φιλμ στήνει έναν κόσμο εγκλήματος και προδοσίας θέτοντας στο επίκεντρό του όχι έναν ξεπουλημένο υπηρέτη του Νόμου, αλλά έναν εντελώς ανύποπτο εκπρόσωπό του, που από κάποιο σημείο κι έπειτα θα πρέπει να λειτουργήσει εντελώς υποψιασμένα, μήπως και γλιτώσει το τομάρι του. Συνοδοιπόρος σε όλη του τη βραδινή περιπέτεια προκύπτει να είναι η γυναίκα του, η οποία μεγαλωμένη καθώς είναι σ’ ένα περιβάλλον κομπίνας και υπόκοσμου, δείχνει να μη μασάει μπροστά σε τέτοιες καταστάσεις, επιδεικνύοντας σαφές πνεύμα εφευρετικότητας. Πρόκειται για άκρως ενδιαφέρουσα σεναριακή ιδέα που δίνει στην ταινία μια διάσταση πέραν του τυπικού αστυνομικού θρίλερ, καθώς είναι ο συναισθηματικός πυρήνας που σταδιακά κινεί τα νήματα των αποφάσεων, θέτοντας τους ήρωες εντός ενός ασυνήθιστου πλαισίου γαμήλιας ειλικρίνειας και ακεραιότητας (θεωρώ πως ο ιταλικός τίτλος διαβάζεται και ως #diplhs). Η δε περιφρόνηση που o Αμόρε εισέπραττε σταθερά για τους κώδικες ηθικής τους οποίους ακολουθούσε, φαίνεται αίφνης να λειτουργεί υπέρ του, ενταγμένη στην παράδοξη ανάγκη προστασίας από… την Αστυνομία.

Όχι πως μέσω των άνωθεν ο Ντι Στέφανο κάνει εκπτώσεις στο genre το οποίο υπηρετεί, βγάζοντας αντί για όπλα… χαρτομάντηλα. Το ύφος είναι τσαμπουκαλίδικο, με σωστές δόσεις σασπένς και βίας, διαθέτει σεναριακό twist που θέτει τα πράγματα υπό νέα βάση, καθώς ο ντετέκτιβ αντιλαμβάνεται πως οι Κινέζοι είναι εκείνοι για τους οποίους θα πρέπει ν’ ανησυχεί λιγότερο και για τις Εσωτερικές Υποθέσεις της Αστυνομίας περισσότερο, όπως και μία απίθανης έντασης σεκάνς στην σήραγγα του αυτοκινητόδρομου, που μεθοδικά, ωσάν ωρολογιακή βόμβα, οδηγεί σ’ ένα τεράστιο boom, από το οποίο αβίαστη επιστροφή πολύ δύσκολα μπορεί να υπάρξει. Οι εύλογες απορίες που δημιουργούνται σχετικά με τη δυνατότητα πανεύκολης λύσης του μυστηρίου σχετικά με το αιματηρό πιστολίδι στο tunnel (θα αρκούσε μια ματιά στις κάμερες ασφαλείας για να γίνει πλήρως αντιληπτό το τι έχει συμβεί), σώζεται από τη σεναριακή έμπνευση του (σχεδόν) real time, αλλά και από την ατάκα συνειδητοποίησης του ντετέκτιβ Αμόρε κατά το φινάλε. Έχει τον αέρα μιας ιστορίας που θα μπορούσε να είχε συμβεί ακριβώς έτσι η «Τελευταία Νύχτα», και τον διατηρεί μέχρι την τελευταία της κουβέντα.