της Κατερίνας Ανδρεάκου

Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Φρέντρικ Μπάκμαν, αυτή η σουηδική δραματική κομεντί έσπασε τα ταμεία στη χώρα της κι έρχεται να ζεστάνει τις καρδιές και του ελληνικού κοινού. Η συνταγή της, λίγο-πολύ γνώριμη: γκρινιάρης, ηλικιωμένος (γιατί, παρ’ όλο που είναι μόλις 59 ετών, ο κεντρικός ήρωας μοιάζει και φέρεται σαν πολύ μεγαλύτερος), αντικοινωνικός, ανάγωγος άνδρας γνωρίζει νέους ανθρώπους που θα «ξεκλειδώσουν» την καλή του πλευρά αλλά και τα μυστικά / φαντάσματα του παρελθόντος που τον έχουν «καταντήσει» έτσι. Μεταπηδώντας συνεχώς από το σήμερα σε flashbacks της περιπετειώδους ζωής του, ο θεατής αλλά και η καλόκαρδη νέα γειτόνισσα του Ούβε, Νασανίν (Ιρανή μετανάστρια παντρεμένη με Σουηδό), μαθαίνει τις τραγωδίες, τις ευτυχισμένες περιόδους αλλά και τις ηρωικές στιγμές τού κεντρικού χαρακτήρα και τη σημερινή δυσκολία του να επιζήσει πίσω από τους σκοτεινούς και μοναχικούς αμυντικούς τοίχους που ο ίδιος έχει χτίσει για τον εαυτό του. Η αμέριστη συμπαράσταση και σχεδόν θυγατρική αγάπη της Νασανίν, των μικρών παιδιών της αλλά και των υπόλοιπων γειτόνων που ξέρουν πως, πολύ βαθιά μέσα του, ο Ούβε κρύβει μια «μεγάλη καρδιά» (διφορούμενη, καίρια ατάκα της ταινίας), σιγά-σιγά καταφέρνουν να βγάλουν ξανά την καλύτερη πλευρά του χαρακτήρα του στην επιφάνεια.

Κάτα κάποιον τρόπο, ο Ούβε είναι η σκανδιναβική, live-action εκδοχή του… Γκρού από το «Εγώ, ο Απαισιότατος», ένας φαινομενικά «κακός» που όμως κρύβει έναν θησαυρό συναισθημάτων μέσα του. Και η ταινία τού Χάνες Χολμ έχει όντως και η ίδια τη μεγάλη καρδιά τού ήρωά της: η μελαγχολία τής μοναξιάς και η θλίψη τής απελπισίας του Ούβε και των τραγωδιών τής νεότερής του ζωής εναλλάσσεται διαρκώς με – συγκρατημένα – χιουμοριστικές καταστάσεις, κυρίως με «θύμα» τον ήρωα, να προσπαθεί αρχικά να απορρίψει και αργότερα να προσαρμοστεί στις νέες περιστάσεις της ζωής του.

Από πλευράς χιούμορ, μην περιμένετε τρελά γέλια, για Σκανδιναβία μιλάμε, άλλωστε! Οι αστείες στιγμές είναι διακριτικές, το χιούμορ πιο ιδιόμορφο, κάπως πιο απόξενο από αυτό στο οποίο οι «νοτιότεροι» έχουν συνηθίσει – αν έχετε δει ταινίες του Ρόι Άντερσον ή του Άκι Καουρισμάκι, θα ξέρετε ήδη τι να περιμένετε.

Η ταινία είναι τρυφερά ανθρώπινη και συγκινητική. Υπερβολικά συγκινητική. Εκβιαστικά συγκινητική σε σημεία, θα λέγαμε. Ο Χολμ, που υπογράφει και το σενάριο, χρησιμοποιεί όλα τα αφηγηματικά κόλπα για να «χειραγωγήσει» συναισθηματικά τον θεατή, ενώ η επιτηδευμένη, προκάτ πολιτική ορθότητα… βγάζει μάτι, στην προσπάθεια του Ούβε να αποδεχθεί το σημερινό status quo της ζωής αλλά και της χώρας του (η Ιρανή μετανάστρια είναι η κινητήρια δύναμη της ταινίας και η κόρη που δεν απέκτησε ποτέ, κι ο νεαρός gay γείτονας είναι επίσης Ασιάτης μετανάστης που φοβάται το μένος του πατέρα του αλλά βρίσκει καταφύγιο στον Ούβε). Κι όλα αυτά, σε μια φαινομενικά «ρεαλιστική» αλλά εν τέλει απροσδόκητα ουτοπική γειτονιά, όπου όλοι φαινομενικά μισούν, αντιπαθούν και οικτίρουν τον Ούβε για χρόνια, όμως είναι απρόσμενα ανοιχτόμυαλοι να τον συγχωρήσουν και να τον θαυμάσουν αμέσως μόλις αλλάζει νοοτροπία, ενώ οι νεαροί γείτονες είναι ανεκτικοί, φιλόξενοι και φιλικοί μέχρι αηδίας. Στον αντίποδα, οι δυο «κακοί» της ταινίας, ο ένας σε flashback, ο άλλος στο σήμερα, είναι οι κλασικοί δισδιάστατοι θρασύδειλοι, ενώ η σχέση με τον πατέρα του και η τελειότητα (τουλάχιστον στις αναμνήσεις του) της νεκρής του συζύγου θυμίζουν τις ιστορίες στο μπερτονικό «Big Fish», με την αβεβαιότητα του τι από αυτά είναι όντως αληθινό.

Ας μην είμαστε τόσο κυνικοί, όμως. Ο Ούβε κι η ιστορία του είναι μια γλυκόπικρη, μελαγχολικά αισιόδοξη (ναι, αυτή η αντίφαση) και, παρά τις υπερβολές της, μια ειλικρινά ανθρώπινη ταινία με απολαυστικές ερμηνείες από το καστ και ιδιαίτερα τον πρωταγωνιστή, Ρολφ Λάσγκορ, που χαρίζει στον ήρωά του αυτή την κρυμμένη ευαισθησία και ανθρωπιά πίσω από το γκρινιάρικο προσωπείο και παρέχει αυτή τη «μεγάλη καρδιά» σε αυτή τη σουηδική κινηματογραφική επιτυχία.