του Νίκου Παλάτου

Άραγε, τι θα γινόταν εάν ο serial killer Χένρι από το «Πορτρέτο ενός Δολοφόνου» (1990) δεν αρκούνταν μόνο στο να βιντεοσκοπεί τα εγκλήματά του, αλλά πήγαινε το όλο πράγμα… λίγο παραπέρα; Τι θα προέκυπτε εάν καλούσε ένα κινηματογραφικό συνεργείο το οποίο θα τον ακολουθούσε επί εικοσιτετραώρου βάσης, ενώ αυτός συνέχιζε να επιτελεί το δολοφονικό του έργο χωρίς κανένα απολύτως πρόβλημα; Τι είδους ταινία θα έβγαινε από την περίεργη αυτή ιδέα, όταν μάλιστα γινόταν φανερό πως το κεντρικό πρόσωπο, εκτός από άσσος στους φόνους, διέθετε και εξαιρετικά επικοινωνιακά χαρίσματα; Ένα ζοφερό documentary σε στυλ «Συλλαμβάνοντας τους Φρίντμαν» (2003) ή ένα meta-mockumentary που θα έφερνε σε… «Spinal Tap» (1984) των κατά συρροήν δολοφόνων; H σωστή απάντηση είναι μάλλον η δεύτερη. Μοιάζει τραβηγμένο; Αφήστε τον μεσιέ Μπενουά να σας ξεναγήσει στα βέλγικα λημέρια του και δε μπορεί παρά να… συμφωνήσετε!

Ο Μπεν δε μασάει τα λόγια του. Είναι serial killer και δε ντρέπεται καθόλου γι’ αυτό. Ο δημοσιογράφος Ρεμί, ο cameraman Αντρέ και μια χούφτα αναλώσιμων ηχοληπτών (κάτι σαν τους drummer του «Spinal Tap»), τον ακολουθούν κινηματογραφώντας τον επί εικοσιτετραώρου βάσης, καθώς μιλά επί παντός επιστητού, μη λησμονώντας παράλληλα να σκοτώνει όποιον τυχαίνει να βρεθεί στο δρόμο του, μιας και ο φόνος είναι η δουλειά του. Δεν πρόκειται για κάποιον Χάνιμπαλ Λέκτερ που καταστρώνει περίπλοκα σχέδια παίζοντας παιχνίδια του μυαλού με τα θύματά του, αλλά περισσότερο φέρνει σε έναν δολοφόνο της… διπλανής πόρτας που καθαρίζει κόσμο γιατί αυτό ξέρει και θέλει να κάνει. Είναι μισάνθρωπος, ρατσιστής και ασυνείδητος, την ίδια ώρα, όμως, μπορεί με μεγάλη ευκολία να πετάξει ψαγμένη θανατηφόρα (#diplhs) ατάκα, να δώσει διάλεξη περί σύγχρονης τέχνης ή να καταφύγει στη λύτρωση της αυτοσχέδιας ποίησης! Δεν ενδιαφέρεται να «μεγαλοπιαστεί» περνώντας στις μεγάλες κατηγορίες των κατά συρροήν δολοφόνων, αφού (όπως με ατράνταχτα επιχειρήματα εξομολογείται) του αρκεί η μικρή μαρίδα. «Αν σκοτώσεις μια φάλαινα έχεις τη Greenpeace και τον Ζακ Κουστό στο σβέρκο σου. Αν, όμως, καθαρίσεις σαρδέλες, παίρνεις επιδότηση κονσερβοποίησης»! Αφοπλιστικός, αν μη τι άλλο.

Το «Άνθρωπος Δαγκώνει Σκύλο» στέκει σαν κάτι το κανιβαλιστικά αστείο, προτάσσοντας σάτιρα που δεν κωλώνει μπροστά σε τίποτα, αλλά ταυτόχρονα είναι και απολύτως αηδιαστικό. Η (άγνωστη για το έτος παραγωγής) reality TV οπτική που υιοθετεί συστήνει χωρίς περιστροφές τον serial killer Μπεν, πετυχαίνοντας με ύπουλο τρόπο κάτι που αρχικά θα έμοιαζε αδιανόητο. Ενώ οι φόνοι που διαπράττει, είτε για να κλέψει λίγα χρήματα είτε απλώς για να περάσει την ώρα του, είναι επαίσχυντες πράξεις, σταδιακά, χάρη στο πνεύμα του και το χιουμοριστικό χάρισμα που διαθέτει, καταφέρνει να γίνεται συμπαθής ως φιγούρα! Δεν βασανίζει κόσμο, ψάχνει πάντα τον εύκολο τρόπο να κάνει τη «δουλειά», ενώ αναλύει με πειστικότητα τη μεθοδολογία του, όποιο κι αν είναι το θύμα. Ακόμα καλύτερα, έχει μία οικογένεια που τον φροντίζει και τον περιποιείται, με τον ίδιο να είναι επίσης πολύ τρυφερός απέναντί της.

Κατά τα φαινόμενα, κάπου μέσα σε όλα αυτά κρύβεται η διαχρονική χρυσή συνταγή επιτυχίας του καλού reality show: χυδαιότητα, αηδία και, τελικά, συμπάθεια (!), που σε παρασύρει χωρίς να το καταλάβεις, όσο θλιβερά και να είναι τα όσα προβάλει. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, παθαίνει και το συνεργείο που ακολουθεί κατά πόδας τον Μπεν, αφού έπειτα από την αρχική του συστολή, καταλήγει να πιάνει πόστο δίπλα στον «ήρωα», βοηθώντας τον μάλιστα (σε ορισμένες περιπτώσεις) να φέρει εις πέρας το έργο του! Πρόκειται περί σατανικής έμπνευσης που έβλεπε πολύ μπροστά. Ο θεατής (το crew, εν προκειμένω), δεν λογίζεται μονάχα ως ο απλός δέκτης ενός τηλεοπτικού προγράμματος, αλλά και ως εν δυνάμει θύτης, ο οποίος οφείλει ν’ αντιμετωπίζει τον εαυτό του ως υπόλογο των πράξεων των άλλων, διότι διαφορετικά γίνεται συνένοχος στο «έγκλημα». Σε μια αυθαίρετη σύγχρονη αναγωγή, τα bar και τα εστιατόρια όπου ο Μπεν και οι «θεατές» φίλοι του κάνουν την πλάκα τους διασκεδάζοντας, έχουν αντικατασταθεί από τα hashtag και τον χαβαλέ των social media. Όσο αθώα κι αν φαίνονται τα πράγματα εκ πρώτης όψεως, όμως, καλαμπούρια δεν χωράνε. Η άνευ αιτιολόγησης κίνηση του τηλεοπτικού συνεργείου να περάσει μπροστά από την camera σαν να είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο, είναι σοκαριστική (ακόμη και για τα σημερινά δεδομένα!). Διότι όπως πέραν πάσης αμφιβολίας αποδεικνύεται εδώ (από το περί αρχιτεκτονικής και λαϊκής στέγασης διάγγελμα του Μπεν), μέχρι τον ομαδικό βιασμό η απόσταση είναι τόσο δα μικρή. «Συνέβη Κοντά σας» (όπως λέει ο αυθεντικός γαλλικός τίτλος) και σε τηλεοπτική μετάδοση, μάλιστα.