της Βαρβάρας Κοντονή

Μεγάλου μήκους σκηνοθετικό και σεναριακό ντεμπούτο για την Κέιτ Ντόλαν, που αντλεί έμπνευση από το ιρλανδικό folklore, προκειμένου να διηγηθεί ένα οικογενειακό δράμα διττής ερμηνείας (στο μεγαλύτερο μέρος του, τουλάχιστον), γεγονός που δημιουργεί ένα φιλμ «δύο ταχυτήτων»: ένα που γκαζώνει άσχημα στο πρώτο μισό και ένα που αποδυναμώνεται αισθητά καθώς προχωρά προς το τέλος, κάτι που για μια πιστή λάτρη του είδους (όπως η γράφουσα) αποτέλεσε και την μεγαλύτερη «αχίλλειο πτέρνα» τούτης εδώ της ταινίας.

Η Σαρ είναι μια έφηβη που ζει μαζί με τη μητέρα της, Άντζελα, και τη γιαγιά της, Ρίτα, σε μια πόλη του μουντού και μελαγχολικού βόρειου Δουβλίνου. Η Άντζελα μοιάζει ν’ αντιμετωπίζει τα δικά της προσωπικά θέματα, ανήμπορη να σηκωθεί από το κρεβάτι όσο περνά την περίοδο που βρίσκεται «στα κάτω της», σύμφωνα με τα λεγόμενα των δικών της. Ένα πρωί, η Άντζελα θα εξαφανιστεί δίχως καμία εξήγηση, φέρνοντας την κόρη της μπροστά στη σοκαριστική συνειδητοποίηση του πραγματικού μεγέθους του προβλήματος της μητέρας της. Όταν κάποια στιγμή η Άντζελα επιστρέψει στο σπίτι, είναι πλέον ευδιάθετη και χαμογελαστή. Η Σαρ αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά μ’ αυτή την ξαφνική αλλαγή στη διάθεση της μητέρας της κι αποφασίζει να μάθει τι της συνέβη στο διάστημα που ήταν εξαφανισμένη. Η αλήθεια δεν θα είναι εύκολη για κανέναν.

Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία χρόνια μοιάζει να έχει δημιουργηθεί μια σχολή (τρόπον τινά) μικρών ταινιών που «πατούν» πάνω στο είδος του τρόμου (όπως «Η Τρύπα», για παράδειγμα) και που οπτικά (και σεναριακά αρκετές φορές) συγγενεύουν η μία με την άλλη (με χαρακτηριστικά όπως η μουντή ατμόσφαιρα, τα σκοτεινά χρώματα, η δυσλειτουργική οικογένεια). Αυτά τα μικρών (κατ’ αναλογία) budget φιλμ αποτελούν ουκ ολίγες φορές σκηνοθετικά ντεμπούτα που εγείρουν προσδοκίες, κυρίως λόγω θεματικής και κινηματογραφικού είδους. Το πρόβλημα είναι πως αρκετές απ’ αυτές υποπίπτουν στο ολίσθημα του βεβιασμένου κλεισίματος, αφήνοντας μια αίσθηση ανικανοποίητης τελείας, στο μυημένο κυρίως κοινό των εν λόγω ταινιών, λες και όλη η προσοχή των δημιουργών στρέφεται πρωτίστως στο χτίσιμο της πρέπουσας υπαινικτικής ατμόσφαιρας, μη δίνοντας χώρο στο τέλος να σιγοντάρει αποτελεσματικά όλα όσα έχουν προηγηθεί. Το «Δεν Είσαι η Μητέρα Μου», δυστυχώς, δεν ξεφεύγει από αυτού του είδους τη σεναριακή αγκύλωση.

Αν και ξεκινά με τις καλύτερες δυνατές υποσχέσεις (με μια εισαγωγή – σοκ που δημιουργεί πολλές προσδοκίες για την συνέχεια), το premise του φιλμ αρχίζει να ξεφτίζει από το δεύτερο μισό κι έπειτα, αδυνατώντας ν’ αποφασίσει τι θέλει να είναι: ένα οικογενειακό δράμα με μπόλικες δόσεις ψυχολογικού θρίλερ ή ένα καθαρόαιμο έργο είδους; Δεδομένης της εξαιρετικής απόδοσης ατμόσφαιρας (από την καταθλιπτική χρωματική παλέτα και το παλαιομοδίτικο σπιτικό της οικογένειας, που εάν σου δινόταν η ευκαιρία να βρεθείς μέσα του, σίγουρα θα μύριζε κλεισούρα και ναφθαλίνη), μέχρι και το μπόλιασμα της υπόθεσης με τους ιρλανδικούς θρύλους και την folklore ιστορία του τόπου, είναι μάλλον αναμενόμενο ο θεατής να περιμένει πολλά από τη λύση του μυστηρίου. Μόνο που αυτή που προτείνει η Ντόλαν εδώ μοιάζει (στην καλύτερη περίπτωση) μ’ ένα γρήγορα γραμμένο φινάλε, που ουδεμία σχέση έχει με την πολυπόθητη λύτρωση για την οποία μας προετοίμαζε η ταινία από το ξεκίνημά της.

Χωρίς τις εξαιρετικές ερμηνείες των Χέιζελ Ντούπε και Κάρολιν Μπράκεν, το φιλμ της Ντόλαν θα χώλαινε επιπλέον, παρά τις αρκετές καλές στιγμές του. Το μυστήριο με την εξαφάνιση της μητέρας «παίζεται» με τη δέουσα ποσότητα αμφισημίας, ενώ υπάρχει κι ένα backstory που αφορά στην έφηβη κόρη και το bullying που δέχεται από συνομήλικές της, το οποίο λειτουργεί ως συνδετικός κρίκος για ιστορίες του παρελθόντος που αφορούν την οικογένεια της Σαρ. Παρ’ όλα αυτά εγείρονται ερωτήματα πειστικότητας, όπως για παράδειγμα το πως γίνεται και οι ιστορίες αυτές να μην είναι ακόμα γνωστές στη Σαρ (από τη στιγμή που μέχρι και οι γείτονες τις γνωρίζουν) ή το πόσο βολικά εκτυλίσσονται τα γεγονότα της βραδιάς του Halloween για να οδηγήσουν στην οριστική λύση του δράματος.