του Ηλία Φραγκούλη

Με μία εμφάνιση που στοίχειωσε το υπόλοιπο της ζωής του και γραπώθηκε για πάντα στη μνήμη των πιο φανατικών κινηματογραφόφιλων, αλλά χωρίς να καταφέρει να κάνει ανάλογου μεγέθους καριέρα στη συνέχεια, ο αληθινός Μπιορν Αντρέσεν αποκαλύπτεται σε τούτο το σπουδαίο ντοκιμαντέρ όπως είναι σήμερα, μια σχεδόν τραγική μορφή «διασημότητας» που επανήλθε απρόσμενα στο προσκήνιο το 2019, με το πέρασμά του από το «Μεσοκαλόκαιρο» του Άρι Άστερ.

Την έκπληξη της συνειδητοποίησης της ταυτότητας εκείνου του ηλικιωμένου αυτόχειρα (για λόγους… παράδοσης) από το φιλμ του Άστερ συνοδεύει εντυπωσιακά και η εμπειρία του ντοκιμαντέρ «Το Πιο Όμορφο Αγόρι του Κόσμου» των Κριστίνα Λίντστρομ και Κρίστιαν Πέτρι, το οποίο περιλαμβάνει σπανιότατο αρχειακό υλικό από την περίοδο της αναζήτησης του… ομώνυμου αγοριού στην παγκόσμια tournée που είχε στήσει ο Λουκίνο Βισκόντι, παρασκήνια από τα γυρίσματα εκείνης της θρυλικής ταινίας, home movies «χαμένες» στο χρόνο, εξομολογήσεις και ανεπιτήδευτα συγκινητικές στιγμές από το σήμερα του Αντρέσεν.

Ο μύθος του κινηματογραφικού Τάτζιο ξεκινά στη Στοκχόλμη των αρχών της δεκαετίας του ’70, με την εναγώνια πορεία των screen tests για ένα αγόρι «αγνής ομορφιάς», έχοντας ήδη προηγηθεί αποτυχημένες προσπάθειες να εντοπιστεί σε Ουγγαρία, Πολωνία, Φινλανδία και Ρωσία, στις οποίες ο Βισκόντι χάζευε με ένα όχι αντίστοιχα αθώο βλέμμα τους υποψήφιους (και ανήλικους πάντοτε) ηθοποιούς του. Τα φιλμαρισμένα στιγμιότυπα της εισόδου του νεαρού Αντρέσεν σε σουίτα ξενοδοχείου της σουηδικής πρωτεύουσας, μπροστά στον σκηνοθέτη, αποτελούν ένα σχεδόν ανατριχιαστικό κομμάτι της Ιστορίας του σινεμά. Ο Αντρέσεν παίρνει τον ρόλο και τα γυρίσματα πραγματοποιούνται με ένα crew που αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από ομοφυλόφιλους, με τον Βισκόντι να έχει δώσει σαφή εντολή, κανένας να μην πλησιάζει (ή και να κοιτά με «αμφιλεγόμενο» τρόπο…) το αγόρι! Η συνέχεια είναι σχεδόν γνωστή. Το «Θάνατος στη Βενετία» κάνει πρεμιέρα στο 25^ο Φεστιβάλ των Καννών και ο Αντρέσεν γίνεται star σε μια νύχτα. Στη συνέντευξη Τύπου, ο Βισκόντι παρουσιάζει ένα λίγο πιο ώριμο αγόρι, σαν απότομα μεγαλωμένο, πιο ψηλό, με μακριά μαλλιά και χαρακτηριστικά διόλου παιδιάστικα, λέγοντας πως στο μέλλον «ίσως γίνει ένας όμορφος άνδρας».

Απόλυτα παθιασμένος μαζί του, ο Βισκόντι γίνεται η «οικογένεια» του Αντρέσεν, καθώς η ταινία κάνει πρεμιέρες σε διάφορες χώρες του κόσμου και ο σκηνοθέτης υποχρεώνει τον νεαρό να βρίσκεται πάντοτε δίπλα του, σαν ένα «απόκτημά» του (με τριετές συμβόλαιο, μάλιστα!), μαζί κι ένα «αντικείμενο» ηδονής. Ο γερασμένος Αντρέσεν αφηγείται την περίοδο αυτή της ζωής του σαν κάτι το εφιαλτικό, με τη γιαγιά του να τον έχει παραδώσει «υπό την επίβλεψη» του Βισκόντι.

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει έναν οργασμό από παράδοξα trivia, όπως την pop τραγουδιστική του καριέρα στην Ιαπωνία ή την επίδραση έμπνευσης που είχε το πρόσωπό του σε μια ολόκληρη γενιά των Manga cartoonists! Τα απανωτά ξαφνιάσματα δίνουν τη θέση τους στα δυσάρεστα συναισθήματα του μετέπειτα οικογενειακού και προσωπικού βίου, που μετατρέπουν το «αξιοπερίεργο» της πορείας του Αντρέσεν σε μια Οδύσσεια από απουσίες και απώλειες, σχηματίζοντας μια αληθινά δραματική φιγούρα.

«Το Πιο Όμορφο Αγόρι του Κόσμου» είναι ένα έργο κάθαρσης, κατανόησης ενός υπαρξιακού «βιασμού» από τον κόσμο του θεάματος, ενός σχεδόν αρρωστημένου και τραυματικού μείγματος ζωής και κινηματογράφου «gone wrong», μια ειλικρινής και οδυνηρή κατάβαση στην ψυχή ενός ανθρώπου που μάλλον δεν έζησε ποτέ του την παιδική ηλικία και σίγουρα δεν αντιμετώπισε ποτέ τον κόσμο με τον πιο… όμορφο τρόπο. «Αθάνατος» για πάντα χάρη σε μια ταινία – μύθο, ο Αντρέσεν του σήμερα βαδίζει μονάχος στην παραλία όπου γυρίστηκε το «Θάνατος στη Βενετία» και ατενίζει με τη φαντασία του το αγόρι του παρελθόντος, σ’ ένα πλάνο τόσο ρεαλιστικό και σχεδόν μακάβριο, που στοιχειώνει το βλέμμα του θεατή και παρόμοιό του δεν μας έχει προσφέρει ποτέ το είδος του ντοκιμαντέρ. Τόσο κινηματογραφικά «πλαστό», τόσο άδοξα αληθινό, τόσο πένθιμα θλιμμένο.