του Ηλία Φραγκούλη

Η ασημαντότητα είναι η νέα απλότητα. Με τη διαφορά ότι η τελευταία απέχει πλέον επικίνδυνα από την κινηματογραφικότητα. Ως αποτέλεσμα, το να πηγαίνεις στο σινεμά δεν έχει πλέον καμία σχέση με το πόσο ψυχαγωγικό ήταν εκείνο στο παρελθόν. Όταν, επιπλέον, ανακαλύπτεις ότι αυτό που σου σερβίρεται σαν «σκηνοθετική άποψη» οικονομίας βασίζεται επάνω σε λαϊκότατης προέλευσης συνταγές και μοτίβα που (στην προκειμένη) ρέπουν προς την telenovela, ούτε καν το όνομα του (Ιρανού) φεστιβαλικού «δημιουργού» Ασγκάρ Φαραντί δεν σώζει το έργο από το ναυάγιο. Αντιθέτως, μπορεί να… ανάβει τα αίματα σε χειρότερο βαθμό!

Μοιραία, μιας και εκείνη προηγήθηκε του «Το Ξέρουν Όλοι», είναι αναπόφευκτη η σύγκριση με την επίσης φετινή ταινία του (Ισπανού) Χάιμε Ροζάλες «Το Μυστικό της Πέτρα», η οποία έτυχε σκληρότερης κριτικής (και σοβαρής ήττας στα ταμεία) διότι εκεί το «ξεμάλλιασμα» της υπερβολής στο σενάριο οδηγούσε στα όρια της παρωδίας (το μισό καστ αυτοκτονούσε ή σκότωνε με καραμπίνα!). Αντί αστείου, θα ήθελα πραγματικά να βρισκόμουν στο μυαλό της ηθοποιού Μπάρμπαρα Λένι, η οποία παίζει κεντρικό ρόλο και στα δύο φιλμ!

Εδώ συναντάμε τον Φαραντί σε ισπανικά εδάφη (και γλώσσα), να μας συστήνει ένα δράμα μυστηρίου όσο πιο mainstream γίνεται… στο πλαίσιο του σκηνοθετικού του ύφους, με ελαφρές συγγένειες με το «Τι Απέγινε η Έλι» του 2009, το οποίο (ειλικρινά) δεν είχα αντέξει να παρακολουθήσω μέχρι τέλους (πολλοί από τους θεατές που το επιχείρησαν μπορούν να με νιώσουν). Με μια αφέλεια σχεδόν τουριστική (βλέπε location και έθιμα), ο σκηνοθέτης (και σεναριογράφος) εισχωρεί στο σπιτικό μιας χωριάτικης οικογένειας που ζει έξω από τη Μαδρίτη και για τουλάχιστον ένα ημίωρο καταγράφει στιγμές χαράς από έναν γάμο. Το κλίμα αλλάζει με την απότομη αλλαγή του καιρού και μια διακοπή του ρεύματος, η οποία φέρνει στο φως (ειρωνεία) την εξαφάνιση της κόρης της νύφης. Θα ακολουθήσει ένα μήνυμα από τους απαγωγείς της, το οποίο αποστέλλεται στο κινητό τόσο τής μάνας όσο και της συζύγου ενός συμπατριώτη και παλιού φίλου τής πρώτης. Η λεπτομέρεια αυτή ξενίζει μερικώς. Οι απαγωγείς ζητούν να μην ζητήσει κανένας τη βοήθεια της αστυνομίας, διαφορετικά θα σκοτώσουν το κορίτσι. Για να πείσουν την οικογένεια, έχουν αφήσει στο κρεβάτι της απαχθείσας αποκόμματα εφημερίδων από παρόμοια παρελθούσα περίπτωση με άσχημη κατάληξη.

Είναι αυτονόητο πως ο Φαραντί δεν θα χειριζόταν την υπόθεση με αφήγηση θριλερική, η οποία θα έχτιζε ατμόσφαιρες μέσα από το μυστήριο. Η άλλη πλευρά, των απαγωγέων, είναι παντελώς απούσα από το φιλμ (σχεδόν μέχρι τέλους), άρα ο έμπειρος θεατής γρήγορα θα προσανατολίσει τις υποψίες του στα πρόσωπα που βλέπει διαρκώς μπροστά του, θεωρώντας ότι πρόκειται περί ξεκαθαρίσματος παλιών λογαριασμών σογιών ή των όποιων ντόπιων (ποτέ μην ξεχνάς ότι η δράση εξελίσσεται σε χωριό). Επειδή, λοιπόν, ο κόσμος το ‘χει βούκινο (όπως σχεδόν λέει και ο τίτλος), το αρχικό «μυστικό» της ταινίας είναι το πλέον προβλέψιμο, παραδίδοντας την αφήγηση σε ένα μοτίβο μελοδράματος (ευτυχώς απομακρυσμένου από τη φορτισμένη ένταση θανατικών και συμπτώσεων του «Μυστικού της Πέτρα») το οποίο καθοδηγεί το υπόλοιπο έργο χωρίς να σχολιάζει κάτι βαθύτερο από την τετριμμένη διαπίστωση του πόσο κακό πράγμα είναι τελικά η φάρα του ανθρώπου.

Η ειρωνεία της αποστασιοποιημένης στάσης απέναντι στους χαρακτήρες, σε συνδυασμό με το melo του καταστασιακού, δημιουργούν μια κόντρα ως προς το πόσο συναίσθημα θέλει να καταθέσει εδώ ο θεατής, ο οποίος μένει μετέωρος και αμέτοχος απέναντι στην ιστορία, καθώς ουδείς ασχολείται ουσιαστικά με τη λύση του μυστηρίου, πλην ενός ιδιωτικού ντετέκτιβ που εμφανίζεται αραιά και πού για να μας δώσει (επιτέλους) κάποιες πληροφορίες γύρω από λεπτομέρειες της ζωής των μελών αυτής της οικογένειας. Από μόνο του, το ερωτικό «αμάρτημα» του παρελθόντος δεν αποτελεί ένα ισχυρό όχημα για να προχωρήσει η δράση του «Το Ξέρουν Όλοι» και όταν οι «μεγάλες» αποκαλύψεις σχετικά με την απαγωγή βγουν στην επιφάνεια, σχεδόν τίποτα δεν αλλάζει τη μοίρα αυτής της ταινίας! Απλά, περιμένεις να τελειώσει. Τόσο βαριεστημένα όσο άρχισε…