του Ηλία Φραγκούλη

Σπάνια στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου είδαμε μια ταινία να παρακινεί τον θεατή προς την αποδοχή μηνυμάτων ελευθεριότητας ή μιας στάσης ζωής που θα μπορούσε να «μετακομίσει» σε ρεαλιστικό επίπεδο και εκτός αιθούσης, άσχετα από την τολμηρότητα της φιλμικής πρότασης. Μία τέτοια περίπτωση είναι το «Shortbus» του Τζον Κάμερον Μίτσελ, ο οποίος δείχνει να νοσταλγεί το πιο φιλελεύθερο πνεύμα της δεκαετίας του ’60, αλλά με τα κότσια να διατυπώσει ξανά τον ορισμό σε σαρκαστική συνάρτηση με το παρόν: «Είναι σαν τα ’60s, αλλά με λιγότερη ελπίδα». Ατάκα του Τζάστιν Μποντ, του οικοδεσπότη ενός lounge club στη Νέα Υόρκη όπου συγκεντρώνονται όλοι οι ήρωες του φιλμ για να λύσουν τα προβλήματα της ύπαρξής τους, για να λυτρωθούν, να βρουν ταίρι, παρτενέρ της μιας νύχτας ή τον οργασμό (κυριολεκτικά και μεταφορικά) που απουσιάζει από το αστικό περιβάλλον το οποίο αποκαλούμε… ζωή.

Το μεγάλο «δόλωμα» του Μίτσελ ίσως το ξέρεις, ο ντόρος άρχισε από τον Μάη, στις Κάννες. Το «Shortbus» περιλαμβάνει αληθινές σκηνές σεξ. Τρεις ηθοποιοί εκσπερματώνουν μπροστά στην κάμερα πριν προλάβεις να δεις τον τίτλο της ταινίας! Και το καστ επιδίδεται συνέχεια σε αυτό. Χωρίς διακρίσεις στη σεξουαλικότητα. Στην αρχή, θα το αντιμετωπίσεις με αμηχανία. Αλλά θα το ξεπεράσεις γρήγορα, παράλληλα με τις συστάσεις του κάθε χαρακτήρα ή ζευγαριού. Χωρίς να το πολυσκεφτείς, έχεις πάρει ήδη δύο μεγάλα μαθήματα από το φιλμ: α) το σεξ μπορεί και, επιτέλους, πρέπει να απεικονίζεται και στο σινεμά σαν μέρος της δικής σου καθημερινότητας, όπως ακριβώς το ζεις και το κάνεις, όχι σαν ηδονοβλεπτική «αρρώστια» που ασφυκτιά από υποκριτικά taboo, και β) το σεξ είναι ένα, μία πράξη, η ίδια πράξη, χωρίς φύλα, μέτωπα πολέμου και διεκδικήσεις. Ο Μίτσελ δεν νοιάζεται για τον αν είσαι straight, gay, bi ή ότι σκατά ταμπέλα μπορούν να σου φορέσουν ακόμη. Από τη στιγμή που μπήκες στο «Shortbus», θα τα δεις όλα. Σαν κάτι φυσιολογικό. Γιατί έτσι πρέπει να είναι!

Πέρα από τον «ιερό» σκοπό που ταυτίζεται με τη σεξουαλική ελευθερία, ο Μίτσελ υπογράφει το εναγώνιο, προσωπικό του love letter προς την πόλη και τους ανθρώπους της Νέας Υόρκης, με τρόπο τόσο χιουμοριστικό που στέλνει τον Γούντι Άλεν και τις τελευταίες ταινίες τις οποίες γύρισε εκεί… στον αγύριστο. Διάλογοι, καταστάσεις, μέχρι και κάποιες σινεφιλικές αναφορές είναι βανδαλιστικά διασκεδαστικές, κι ας συμπορεύονται με στενάχωρα συναισθήματα, αδιέξοδα της ψυχής και τη μοναξιά του ανολοκλήρωτου. Σαν το κακό σεξ, την πράξη που δεν τελειώνει με ηδονή αλλά στη σιωπή. Το «Shortbus» θα ξεψαχνίσει το εγώ σου στα πιο σκοτεινά σημεία. Θα σου βγάλει τη γλώσσα, θα σε ερεθίσει, θα σε κάνει κουρέλι, θα σου δώσει αξιοπρέπεια, θα σε κάνει να γελάσεις υστερικά και να κλάψεις μαζί. Και στο τέλος, που θα του πας, θα στον φέρει τον οργασμό! Μ’ ένα τραγούδι κάθαρσης, μία παρέλαση ανθρώπων και οργάνων (όπως κι αν το «μεταφράσετε» αυτό…), έναν χορό φελινικό και μια ενέργεια εκτυφλωτική που αρκεί για να φωτίσει… όλη τη Γη!

Αν μία ταινία τόσο ρεαλιστική, τόσο ανεπιτήδευτη στις ερμηνείες των πρωταγωνιστών της και τόσο ανοιχτή στο μυαλό μπορεί να σε κάνει να νοιώσεις άλλος άνθρωπος βγαίνοντας από την αίθουσα, τότε δεν αξίζει να ψάξεις τα ελαττώματά της και να γίνεις κυνικός μαζί της. Αγκάλιασέ την σαν κάτι αληθινό. Και, πίστεψέ με, αυτή η λέξη είναι πολύ πιο σημαντική από το δικό μου «αριστούργημα».