της Βαρβάρας Κοντονή

Αγαπημένο παιδί των απανταχού φεστιβάλ και της indie κινηματογραφίας, η Ρεμπέκα Ζλοτόφσκι επιστρέφει στην ενεργό δράση τρία χρόνια μετά το εγκωμιαστικό και βραβευμένο στις Κάννες «Grand Central», επιμένοντας και πάλι γαλλικά, τούτη τη φορά με πρωταγωνίστρια τη Νάταλι Πόρτμαν, φρέσκια ακόμη από την πρόσφατη υποδοχή του «Jackie» του Πάμπλο Λαραΐν – αν και για να είμαστε ειλικρινείς, η παρουσία της εδώ κάθε άλλο παρά διθυράμβους σηκώνει.

Πολύ φιλόδοξο σαν εγχείρημα και αρκετά μακριά από το στυλ της δημιουργού του, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν μετρά πολλές σκηνοθετικές δουλειές (το «Πλανητάριο» είναι μόλις η τρίτη της απόπειρα), το φιλμ επιχειρεί να αποτυπώσει όλη την αίγλη μιας άλλη εποχής, μιας εποχής στο μεταίχμιο ενός καταστροφικού πολέμου, που όμως αγνοεί σε υπερθετικό βαθμό την πραγματικότητα της περιόδου, με ένα αποτέλεσμα που παραπέμπει περισσότερο σε φλύαρο χάος παρά σε ένα φροντισμένο δράμα εποχής «with a supernatural twist».

Οι αδελφές Μπάρλοου επαγγέλλονται πνευματίστριες, πράγμα που σημαίνει πως με το κατάλληλο αντίτιμο επικοινωνούν με τον συγχωρεμένο της αρεσκείας σου, για μια γρήγορη κουβεντούλα. Ένα βράδυ, σε μια από τις συνηθισμένες τους séances, θα γνωρίσουν έναν μυστηριώδη άνδρα, τον κύριο Αντρέ Κορμπέν (Σάλιντζερ), γνωστό μεγαλοπαραγωγό του σινεμά. Δεχόμενες την πρότασή του για μια κατ’ ιδίαν… μεταφυσική συνάντηση, η Λόρα (Πόρτμαν) και η Κέιτ (Ντεπ) θα μεταβούν στο σπίτι του όπου και θα βιώσουν μια από τις πιο ασυνήθιστες «πνευματικές επαφές». Σαγηνευμένος από την υπόσχεση της μετά θάνατον ζωής, ο Κορμπέν θα προτείνει στα κορίτσια να πρωταγωνιστήσουν σε μια νέα ταινία που θα ταράξει τα νερά της 7ης Τέχνης, δίνοντας έτσι νέα πνοή στο πτωτικών τάσεων γαλλικό σινεμά. Στόχος του Κορμπέν δεν είναι μόνο να αναδείξει το ταλέντο των δυο νεαρών (η μια έχει το χάρισμα και η άλλη τη… χάρη) αλλά και να γίνει ο πρώτος που θα τολμήσει να αιχμαλωτίσει μια πραγματική φασματική μορφή εντός του κινηματογραφικού κάδρου! Γνωρίζοντας από κοντά τον κόσμο της γαλλικής μπουρζουαζίας που σταδιακά αρχίζει να ξεπέφτει, η σχέση των δυο κοριτσιών θα δοκιμαστεί οριστικά και αμετάκλητα.

Στραφταλιζέ αχταρμάς και υποπλοκές της υποπλοκής (ω, υποπλοκή!) σε μια ταινία που δεν βγάζει το παραμικρό νόημα, με το σενάριο των Ζλοτόφσκι και Καμπιγιό να μην έχει κανέναν εμφανή προσανατολισμό, από την αρχή μέχρι και το (βασανιστικό) τέλος. Αναμφίβολα, το «Πλανητάριο» θέτει από τώρα υποψηφιότητα για ένα από τα χειρότερα σενάρια της σεζόν και αυτό αποτελεί πραγματικό κατόρθωμα αν αναλογιστεί κανείς τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Πόρτμαν, αλλά και την παρουσία της νέας ingénue του κινηματογράφου, «λέγε με και κόρη του Τζόνι Ντεπ». Ότι κι αν διαβάσεις για το story της εν λόγω ταινίας, να είσαι σίγουρος πως στην πορεία κάτι θα αλλάξει, αφενός γιατί η υπόθεση δεν παραμένει πιστή στους ήρωές της για πάνω από ένα τεταρτάκι, αφετέρου γιατί συμβαίνουν τόσα κατά τη διάρκειά της, που είναι έτσι κι αλλιώς δύσκολο να εκφράσεις ενδιαφέρον για το σύνολό τους. Αν και η μια κάποια εμπειρία της Ζλοτόφσκι μαρτυρά το εύρος της προσωπικής της φιλοδοξίας να ξεφύγει κάπως από τα καθιερωμένα και να κατασκευάσει ένα συμπλεγματικό σύμπαν μοιραίων ηρώων, κινηματογραφικής ιστορίας και μεταφυσικής ανησυχίας, στην τελική είναι προφανές πως το «μείγμα» δεν πετυχαίνει, με το φιλμ να σέρνει όλες τις επιμέρους ιστορίες του ανολοκλήρωτες και ασυνάρτητες, σε ένα φινάλε wannabe «σινεφιλίας» που, για να λέμε και την αλήθεια, όλο και κάτι πετυχαίνει: νέα επίπεδα cheesiness και πρώιμης nouvelle-vague τρολο-αναφοράς!

Είναι ξεκάθαρο πως το «Πλανητάριο» δεν ξέρει τι είναι. Για την ακρίβεια, δεν ξέρει αν είναι κάτι συγκεκριμένο: είναι δράμα εποχής, είναι ρομάντζο, είναι μεταφυσικό θρίλερ ή μήπως οικογενειακό δράμα; Αυτό αποτελεί επί της ουσίας και το μεγαλύτερο πρόβλημα της ταινίας, αφού δίχως να ξέρεις πώς ακριβώς να την αντιμετωπίσεις, με μαθηματική ακρίβεια σε οδηγεί στην πλήρη αδιαφορία. Δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο να αξίζει να ενδιαφερθείς, ούτε καν η σχέση των κοριτσιών, που γρήγορα μετατρέπεται σε μια ακόμη άνευρη υποπλοκή δίχως ψυχή και συναίσθημα, ένα πολύ όμορφο φαίνεσθαι δίχως ίχνος είναι, ακριβώς όπως και οι δυο πρωταγωνίστριες, πανέμορφες αλλά υποκριτικά «κενές». Το μόνο πράγμα που αξίζει σε τούτη την προσπάθεια αφορά το καλλιτεχνικό κομμάτι, δηλαδή το σκηνογραφικό και το τμήμα του ενδυματολογικού που ελάχιστα σώζουν την κατάσταση, προσφέροντας απλά κάτι το… ωραίον για θέμα. Το «Πλανητάριο» μπορεί να σε προδιαθέτει για μια μυσταγωγική εμπειρία άλλης εποχής, καλό όμως θα ήταν να προετοιμαστείς για μια ανώμαλη προσγείωση που δεν υπόσχεται τίποτε άλλο από παρφουμαρισμένα χασμουρητά και ένα άχαρο σενάριο από… άλλη διάσταση.