του Ηλία Φραγκούλη

Το «βλαμμένο» παιδί από νωρίς φαίνεται… Αν ξεπεράσουμε τη σχετική προσήλωση σε ένα λίγο πιο καλλιτεχνικό σινεμά, από αρκετά νωρίς, θα έλεγα πως ο Γούντι Άλεν υπήρξε το είδωλό μου σε εποχές όπου οι συνομήλικοί μου μπορεί να έβλεπαν «Karate Kid» ή κάτι αντίστοιχο. Για κωμωδίες, καλύτερα να μην το συζητάμε… Με το «Μανχάταν» (1979) είχε επέλθει το οριστικό, κατακούτελο χτύπημα! Πως αυτός ο άνθρωπος, που μέχρι τότε (και με εξαίρεση τον «Νευρικό Εραστή») έδειχνε μια ροπή προς την… «μπαλαφαροειδή» κωμωδία, μπόρεσε να κάνει αυτή την ώριμη στροφή; Πως είναι δυνατόν να μπορεί να κάνει και τα δύο τόσο καλά; Ή, για να γίνω πιο συγκεκριμένος, πως μπορεί και τα γράφει έτσι; Γιατί εκεί στηριζόταν η αγάπη και το ενδιαφέρον μου.

Πέρασαν δεκαετίες ολόκληρες και ο Άλεν συνέχισε να γυρίζει ταινίες ακατάπαυστα, με μια άρνηση στο γήρας και το γεγονός ότι δεν μπορεί ν’ ακολουθήσει οτιδήποτε μοντέρνο. Είναι προφανές πως μιλάμε για έναν «ερημίτη» δημιουργό, που βγαίνει έξω από την πόρτα του σπιτιού του μόνο όταν έχει γύρισμα, με αποτέλεσμα, πλέον, οι ταινίες του να φαντάζουν αναχρονιστικά… σύγχρονες. Φυσικό είναι, λοιπόν, τα αρθριτικά να είναι ορατά και στη σελιλόζη… Το νέο του φιλμ μπορεί να πάσχει από τα συνήθη κοινωνιολογικά προβλήματα που τον χαντακώνουν στη νέα χιλιετία, αλλά αν αφήσετε να περάσει λίγος καιρός, θα το σκέφτεστε με περισσότερη συγκίνηση, μειδιώντας με την ανάμνηση του φινάλε του.

Σ’ ένα νεοϋρκέζικο bistrot, μια παρέα γουντιαλενικών φατσών κριτικάρει το σύμπαν και διαφωνεί πάνω στη σημασία της κωμωδίας ή της τραγωδίας μέσα στην ίδια τη ζωή, ανοίγοντας ένα μέτωπο δημιουργικού διαλόγου. Με τη φαντασία τους, οι δύο κύριοι συνομιλητές εξιστορούν τις περιπέτειες της Μελίντα, μιας υποθετικής ηρωίδας που ζει ένα δράμα ή την κωμωδία μέσω των σχέσεών της σε δύο παράλληλα σύμπαντα. Η ίδια ιστορία σε δύο versions, εξαρτημένη από το διαφορετικό οπτικό πρίσμα των δύο αφηγητών. Ποια εκδοχή κερδίζει τις εντυπώσεις μέχρι τέλους; Ποια μοίρα είναι αυτή που μας αρμόζει καλύτερα; Ο επίλογος πρέπει να κρύβει γέλιο ή δάκρυ;

Έστω κι αν έχει χάσει λίγο την επαφή, ο Άλεν δεν έχει χάσει το ταλέντο να στήνει ρομαντικές ιστορίες, να τις γεμίζει με ατάκες που ζηλεύεις (γιατί δεν ακούς ποτέ εκεί έξω) και να σου προκαλεί ένα απότομο καρδιοχτύπι εκεί που δεν το περιμένεις. Συγκριτικά με τις πιο πρόσφατες ταινίες του, εδώ είναι στα φόρτε του, όχι μονό επειδή το εύρημα της διπλής ιστορίας είναι υπέροχο και λειτουργικό, αλλά και γιατί η κωμωδία του δεν «φωνάζει» εκβιαστικά. Φυσικά, οι ατέλειες είναι πιο ορατές στο δράμα, όπου θεατρινισμοί κορύφωσης άδοξα προσπαθούν να τονίσουν μια τραγικότητα που δεν βγαίνει από αυτά τα αποστειρωμένα πρόσωπα – δημιουργήματα μιας συγγραφικής πένας.

Με μεγάλο ερμηνευτικό φορτίο πάνω της, η Ράντα Μίτσελ ισορροπεί ανάμεσα στα δύο είδη με εξαιρετική φυσικότητα, ο Γουίλ Φέρελ κερδίζει όλο και περισσότερο τη συμπάθειά μας χωρίς να παριστάνει τον clown, εδώ προφανώς ως το alter ego του νευρωσικού Άλεν, και το υπόλοιπο καστ ξέρει καλά που πατάει, αν και οι ρόλοι τους είναι τόσο χαμηλότονοι. Ως inside joke, να τονίσουμε την πρώτη εμφάνιση μαύρου χαρακτήρα σε ταινία του Άλεν (έτσι, για να περάσει κι εκείνη η κόντρα με τον Σπάικ Λι, προφανώς)!

Άφησα για το τέλος… το τέλος! Με μια στροφή τόσο φινετσάτα απλοϊκή, οι δημιουργοί της Μελίντα παραμένουν διαφωνούντες. Αλλά θυμούνται πως το ζητούμενο δεν είναι η μοίρα αυτού του φανταστικού προσώπου. Σκοπός είναι η διασκέδαση. Αυτό βγήκαν να κάνουν, όπως κι εσείς. Με γέλια ή με κλάματα, την ίδια ζωή γιορτάζουμε. Μια φορά. Και σου φτιάχνει ο άτιμος ένα κλείσιμο που σε τινάζει από το κάθισμα, σε ανεβάζει με δύναμη και σε βγάζει έξω όλο ζωντάνια. Σκηνή ανθολογίας; Σίγουρα. Αν και τις καλύτερες στιγμές τις φτιάχνετε εσείς οι ίδιοι. Από εκεί κι έπειτα. Με τη δική σας «Μελίντα»…