του Ηλία Φραγκούλη

Τα ξαναλέγαμε στην εισαγωγή της κριτικής του «Toy Story 4», το 2019. Όταν είχα παρακολουθήσει το πρώτο φιλμ αυτού του franchise της Pixar, το 1995, είχα πανικοβληθεί! Για το μέλλον του είδους των ταινιών κινουμένων σχεδίων, μετά την εισβολή του ψηφιακού (και ολίγον ακαλαίσθητου τότε…) animation. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και η ποιότητα του αποτελέσματος, προφανώς, μου άλλαξαν τα μυαλά. Για να φτάσουμε να βλέπουμε σήμερα έργα σαν το «Lightyear», το οποίο υποψιαζόμασταν (ασαφώς) πως θα είναι κάτι σαν spin-off των «Toy Story» movies, με κεντρικό ήρωα τον χαρακτήρα του Μπαζ Λάιτγιαρ, λες και θα παρακολουθούσαμε τα χνάρια της νιότης του και τα πρώτα βήματα της καριέρας του ως αστροναύτη. Ποιας νιότης, όμως; Αφού είναι κούκλα!

Οι πρώτες κάρτες που εμφανίζονται επί της οθόνης, με το που ξεκινά το «Lightyear», εξηγούν τα πάντα: το φιλμ δεν έχει απολύτως καμία σχέση με την «προϊστορία» του «Toy Story», αλλά αποτελεί ένα αυτόνομο, fictional κινηματογραφικό έργο, το οποίο (σε φανταστικό χρόνο) είχε προκαλέσει τη σχετική δημοφιλία του Μπαζ Λάιτγιαρ, ώστε κατόπιν εκείνος να μετατραπεί σε παιδικό παιχνίδι! Είναι ένα παράδοξο εύρημα, που σε κάνει ν’ απορείς, αρχικά. Γι’ αυτό και η αποδοχή (ή μη) τούτης της ταινίας (θα) σχετίζεται αρκετά με τις προσδοκίες που κουβαλά ο κάθε θεατής.

Πάνω απ’ όλα, το «Lightyear» είναι μια διαστημική περιπέτεια που θα έστεκε ακόμη κι αν η Disney επέλεγε να τη γυρίσει σε μορφή live action ταινίας! Αυτό σημαίνει πως βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα όχι ακριβώς (αν όχι καθόλου…) παιδιάστικο είδος σινεμά, αλλά μια παραγωγή που απευθύνεται τόσο στο εφηβικής ηλικίας κοινό, όσο και σ’ εκείνα τα «παιδιά» των ‘90s που σήμερα αντιλαμβάνονται περισσότερα πράγματα γύρω από την Τέχνη του κινηματογράφου, τα φιλμικά genres ή και κοινωνικές «ατζέντες» ίσων δικαιωμάτων, οι οποίες μπορούν να «επιβάλλουν» σ’ ένα animated έργο ακόμη και την παρουσία ενός ζευγαριού λεσβιών που μεγαλώνουν ψύχραιμα κι ωραία την κόρη τους ως κανονικοί γονείς.

Μ’ άλλα λόγια, έχουμε ξανά την Pixar που αγαπήσαμε, το studio που μπορεί να ενώσει ανήλικους κι ενήλικους θεατές με μυαλό, ανοιχτούς σε νοήματα, συγκινήσεις και θέαμα δημιουργικό, με εμβόλιμες αναφορές που κλείνουν το μάτι ευφυώς σε κινηματογραφόφιλους και μη. Μέρος της πλοκής παίζει χιουμοριστικά με το evil πρότυπο του Darth Vader, το στιγμιαίο homage στο κιουμπρικό «2001» (1968) προκαλεί ένα ευχάριστο μειδίαμα κι αν κάτι οφείλει να «σπάει» τη σοβαρότητα (ή και τις δραματικές κορυφώσεις) του «Lightyear», το ρομποτικό pet της γατούλας SOX που «κουράρει» ψυχολογικά τον Μπαζ είναι ένας από εκείνους τους all-time classic δεύτερους χαρακτήρες της Pixar που θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας, ακόμη και στων θεατών που κάπου θα «κλωτσήσουν» με την ταινία, διότι μπορεί να ήλπιζαν σε μια πιο ανώδυνη και παιδική «χαζομάρα». Όσο για το ευρηματικό twist του χρόνου που περνά μετά από κάθε δοκιμαστική πτήση του Μπαζ, θεωρώ πως είναι απείρως πιο σημαντικό και ουσιαστικό από τη «σφήνα» της σεξουαλικότητας και ακόμη μία απόδειξη πως το συγκεκριμένο studio πρέπει να υπερηφανεύεται για την τόλμη ανθρωπιάς με την οποία αντιμετωπίζει (για πολλοστή φορά και τόσο) ρεαλιστικά το ζήτημα της γήινης θνητότητας.