του Ηλία Φραγκούλη

Στην Ελλάδα ποτέ δεν θ’ ακούσετε κριτικούς κινηματογράφου να επαινούν ταινία τρόμου. Ή δωρεάν party «ketchup» θα το ανεβάζουν ή κάτι θεοπάλαβες σημειολογικές αναφορές θα κατεβάζουν ή θα εγκαταλείπουν την αίθουσα εντός δεκαλέπτου… Και είναι τόσο άδικο όταν συμβαίνει για περιπτώσεις που ξεφεύγουν του πλέον προβλέψιμου slasher (με την αυτολογοκριμένη λίστα αίματος που καταπλακώνεται από τις εντολές του rating system των ΗΠΑ, για χάρη του «λαϊκού προσκυνήματος» από την πιτσιρικαρία, η οποία δεν χρειάζεται να δείξει ταυτότητα στο ταμείο…), πόσω μάλλον εάν εμπεριέχουν σχόλιο κοινωνιολογικό και παράδοξα σοβαρό.

Σε αυτή την κατηγορία ανήκει το «Hostel» του Ίλαϊ Ροθ, ο οποίος εδώ, ύστερα από την ενθρόνισή του στο cult πάνθεον με το «Καταφύγιο του Τρόμου» (2003), έχει για δεξί χέρι τον Κουέντιν Ταραντίνο! Το πρώτο μισό είναι μία σχεδόν απογοητευτική, σεξιστική παρωδία, ατυχής σε σύγκριση με το προηγούμενο φιλμ. Δύο Αμερικανοί τουρίστες γνωρίζουν και «συμπάσχουν» με Ισλανδό γκομενάκια στο Άμστερνταμ, την πόλη της ελευθερίας και της μυθικής αμαρτίας. Όταν καταλαβαίνουν πως το έδαφος μάλλον έχει εξαντληθεί από εμπειρίες που… δεν χρεώνονται, ακολουθούν τη συμβουλή μυστηριώδους νέου που τους προτρέπει να κατευθυνθούν προς σλοβάκικη επαρχιακή πόλη και ξενώνα όπου όλα τα θηλυκά διψούν για νέο αίμα – και σπέρμα, προφανώς. Όταν ο ένας μετά τον άλλον εξαφανίζονται για τα καλά, ο τελευταίος της παρέας θα ερευνήσει λίγο καλύτερα την περιοχή για ν’ ανακαλύψει πως η ανέχεια στην Ανατολική Ευρώπη οδηγεί μέχρι και στην κοστολόγηση της ανθρώπινης ζωής ως… θήραμα.

Είναι τρομακτικό να σκέφτεσαι πως το θέμα εμπνεύστηκε από την πραγματικότητα (ένα ταϊλανδέζικο site που διαφήμιζε διακοπές μετά φόνου και σαδιστικών βασανιστηρίων αντί 10.000 δολαρίων!). Ο Ροθ καταφέρνει να ξεπεράσει τη διάθεση για χαβαλέ, που όλοι θα περίμεναν σε μια τέτοια ταινία, και βάζει τον θεατή στην άβολη θέση του αυτόπτη μάρτυρα. Πρόκειται για ένα boomerang που χτυπά την κακομαθημένη ηδονοβλεψία του αίματος, προς χάρη μιας βίας κατάφορα σαδιστικής και ρεαλιστικής. Από κάτω, όμως, υπάρχει (και) μία κοινωνική πλευρά – κριτική που, τελικά, σε αυτήν οφείλεται η ουσιαστική ανατριχίλα.

Το «Hostel» δεν κρύβει παραμορφωμένα τέρατα ή serial killers που ξεφεύγουν από την όποια κατηγορία του ανθρώπινου είδους. Προσφέρει βαναυσότητα σε τιμή ευκαιρίας, με την ενοχή να βαραίνει μονάχα το ανθρώπινο χέρι. Το έγκλημα στο φιλμ του Ροθ είναι μία δυτική, καπιταλιστική απόλαυση που βρίσκει την «θεραπευτική» του έκφραση σε τεμαχισμούς και «ερασιτεχνικές» χειρουργικές επεμβάσεις, χωρίς την παραμικρή ανησυχία μήπως ο «ασθενής» αφήσει την τελευταία του πνοή (και τα άκρα του) στα χέρια του… πελάτη. Για να περάσει το μήνυμα, φυσικά, η σάρκα θα τραβήξει τα πάνδεινα επί της οθόνης κι εκεί τίθεται ένα ζήτημα «ηθικής» που διχάζει σε σχέση με τα φιλμ τρόμου του σήμερα: πόσο πρέπει να συμπάσχουμε με τα θύματα για να πάρουμε κι εμείς το «μάθημά» μας; Και, τελικά, μήπως δεν πρέπει να υποστηρίζουμε την αντικατάσταση ενός πλαστού κλίματος φόβου με εφιαλτικά σενάρια που η νοσηρή φαντασία μας μπορεί να πραγματοποιεί και εκτός της σκοτεινής αιθούσης;

Αν το καλοσκεφτεί κανείς, η απάντηση είναι κοινή: για το χρήμα γίνονται όλα. Κι αν ρωτάτε και κάτι πωρωμένους… παλαιοκομμουνιστές της κριτικής, θα προσθέσουν πως το σεξ είναι εκείνο που τιμωρεί πάνω απ’ όλα! Και μας τα ‘λεγε ο Γουές τόσα χρόνια…