του Νίκου Παλάτου

Δεν χρειάζονται ωραιοποιήσεις και φιοριτούρες. Η Τίνα είναι αποκρουστική στην όψη. Εξαιτίας γενετικής ανωμαλίας (όπως πιστεύει), τα χαρακτηριστικά του προσώπου και του σώματός της είναι παραμορφωμένα, με την υπεράνθρωπη οξεία αίσθηση της όσφρησης που διαθέτει να λειτουργεί σαν ενός είδους αντιστάθμισμα των δεινών που η εξωτερική της εμφάνιση επιφέρει (σε μία κατά τι ομηρική προσέγγιση του ιδιαίτερου αυτού χαρίσματός της). Φαίνεται πως έχει αντιπαρέλθει τις ιδιαιτερότητες του παρουσιαστικού της, έχοντας αφενός καταφέρει να εργάζεται ως υπάλληλος σε συνοριακό τελωνείο, υποδεικνύοντας υπόπτους δια της… μυρωδιάς τους (κάτι που την κάνει πολύτιμο μέρος της υπηρεσίας), αφετέρου συζεί με τον φίλο της σε απομονωμένο σπίτι στο δάσος, αν και η κοινή τους διαβίωση κάθε άλλο παρά ρομαντική είναι. Εκείνος προτιμά να ασχολείται ολημερίς με τα σκυλιά του, παρά με τη «ζωώδους» φύσεως γυναίκα του. Το κάδρο της ζωής της συμπληρώνει ο άρρωστος πατέρας της, τον οποίο συχνά επισκέπτεται στο γηροκομείο όπου διαμένει, έχοντας μία μάλλον ταραγμένη (όπως αντιλαμβανόμαστε) σχέση μαζί του.

Ο Βόρε εμφανίζεται ξαφνικά μπροστά στην Τίνα ως το τέλειο αρσενικό alter ego της. Φέρει τα ίδια με αυτήν αποκρουστικά χαρακτηριστικά, δείχνει όμως άκρως συνειδητοποιημένος και σίγουρος για το ποιος είναι, μην έχοντας αφήσει την επικρατούσα άποψη της κοινωνίας για τα περιθωριακά πλάσματα σαν και δαύτον να τον πάρει από κάτω. Η έλξη που ο ένας νιώθει για τον άλλον είναι εύλογη, με τον Βόρε να μετακομίζει σύντομα στο σπιτάκι που του παραχωρεί η νέα απρόσμενη γνωριμία του, ώστε οι δυο τους να βρίσκονται κατά το δυνατόν πιο κοντά. Τα μυστικά, όμως, που αυτός αρχίζει σταδιακά να της αποκαλύπτει για την καταγωγή της, τις οικογενειακές της καταβολές και την πραγματική της θέση ανάμεσα στους ανθρώπους περιπλέκουν τη σχέση τους. Από την άλλη, η παράλληλη ενασχόληση της Τίνα με επιχείρηση σύλληψης κυκλώματος παιδεραστών μόνο περισσότερες εκπλήξεις μπορεί να κρύβει για εκείνη.

Είναι ένα παράξενο, «υβριδικό» φιλμ το «Σύνορα». Κάτι ανάμεσα σε φαντασιακό μύθο με στοιχεία ρομαντικού τρόμου, αλλά και σύγχρονης αστυνομικού τύπου ιστορίας, καταπιάνεται με taboo θέματα σεξουαλικής ταυτότητας, καθώς και την παραβίαση των ορίων, των «συνόρων» τρόπον τινά που οι άγραφες κοινωνικές νόρμες μέσα στην πάροδο των ετών έχουν θέσει για όσους αισθάνονται πως δεν ανήκουν σε αυτές. Βασισμένο στο ομώνυμο σύντομο διήγημα του Τζον Άιβιντε Λίντκβιστ (του «Άσε το Κακό Να Μπει» του 2008), με τούτο το δεύτερο σκηνοθετικό του βήμα ο ιρανικής καταγωγής Σουηδός Αλί Αμπάσι επιδεικνύει μια αξιέπαινη τόλμη. Παραδίδει ένα γοητευτικά πρωτότυπο σύνολο φεστιβαλικών προδιαγραφών που απέχει παρασάγγας από το να «κατηγοριοποιηθεί» ως τέτοιο (δεν υπάρχει ως γνωστόν φεστιβαλικό κινηματογραφικό είδος μεν, γίνεται αντιληπτό θαρρώ το νόημα της φράσης δε…), αφού αναμειγνύει με άνεση και σθένος διαφορετικά και ουχί συναφή μεταξύ τους genre, φτιάχνοντας έτσι ένα χαρμάνι που μπορεί σε κάποια από τα επιμέρους συστατικά του η επίγευση που αφήνει να υστερεί κάπως (η αστυνομική υποπλοκή περισσότερο αφαιρεί από το εγχείρημα, προσγειώνοντάς το ενίοτε άτσαλα στο γήινο έδαφος), πλην όμως ελάχιστα μειώνει την αξία του.

Η αίσθηση της απόκλισης της Τίνα από τα ανθρώπινα όντα καθώς και η εγγύτητά της προς τα ζωικό βασίλειο δίδονται με έναν εκστατικό τρόπο καθώς αυτή περιπλανιέται ξυπόλητη στο δάσος, προκειμένου να έρθει πιο κοντά στο φυσικό περιβάλλον στο οποίο (ίσως;) ανήκει. Η οικειότητα της σχέσης της με τον Βόρε ολοκληρώνεται με μία από τις πιο αλλούτερες και ακομπλεξάριστες σεξουαλικές σκηνές που έχουν εμφανιστεί στον κινηματογράφο, καθώς δύο όμοια πλάσματα που το ένα όχι μόνο αγνοούσε την ύπαρξη του άλλου, αλλά δεν γνώριζε επί της ουσίας ούτε καν την ίδια τη δική του ύπαρξη, έρχονται σε έναν πέρα από τα συνηθισμένα οργασμό (σεκάνς που σε ένα πιο απαίδευτο κοινό μπορεί να φέρει μέχρι και γέλια χλευασμού). Ο επαναστάτης Βόρε θα βοηθήσει τη συνεσταλμένη Τίνα να αποδεχτεί την ταυτότητά της, αποκαλύπτοντάς της έναν κόσμο που για τόσα χρόνια ήταν δίπλα της χωρίς αυτή να του δίνει σημασία, βάζοντάς τη να γίνει μέρος της δικής του εξέλιξης ή αυτού που εκείνος θεωρεί πως θα έπρεπε να είναι η εξέλιξη. Έχει κάτι το απόκρυφα τελετουργικό η διαδικασία καθόδου της Τίνα στον κόσμο του φαντασιακού, όπως τουλάχιστον αυτός εκλαμβάνεται από τους ανθρώπους. Μοιάζει σαν να βγαίνει από το «κουκούλι» όπου επί σειρά ετών ήταν κλεισμένη, σαν να ξαναγεννιέται υπό τις νουθεσίες του Βόρε, ο οποίος κρατά τον ρόλο μιας νέας πατρικής (και όχι μόνο τέτοιας) φιγούρας στη ζωή της. Φαίνεται, επίσης, πως αυτός ο ρέμπελος και περίεργος τύπος, που από το πουθενά μπαίνει στη ζωή της, κρύβει ένα ούτως ή άλλως μεγάλο ενδιαφέρον για τα μωρά και τα πάσης φύσεως «νεογέννητα». Σε ένα τέτοιο εξελίσσεται σταδιακά η «δικιά» του Τίνα, καθώς ολοένα βυθίζει τον παλιό της εαυτό στον κόσμο του, δημιουργώντας έναν νέο άγραφο χαρακτήρα. Υπό αυτό το πρίσμα, εκείνη δεν θα μπορούσε να διαφύγει της προσοχής του. Το «Σύνορα», που χωρίζει όχι χώρες αλλά δύο διαφορετικές πραγματικότητες, διασχίζεται χωρίς να σου εξασφαλίζει με βεβαιότητα τι (θα) υπάρχει στην άλλη πλευρά.