του Στέφανου Κ. Αρταβάνη

Η ιστορία του «Άκου τη Μαμά» διασχίζει κι ακουμπά ένα ευρύ φάσμα του σινεμά τρόμου. Στη βάση της, υπάρχει ο μύθος του Halloween και η οικογενειακή κακοποίηση. Ένα μικρό παιδί που φωνάζει για βοήθεια, αλλά οι γονείς του το τιμωρούν και το αγνοούν. Παράλληλα, είναι παρίας και δέχεται τραμπουκισμό στο σχολείο, με το μόνο άτομο που φαίνεται να νοιάζεται γι’ αυτό να είναι η αναπληρώτρια δασκάλα του, μις Ντεβάιν (Θεϊκή). Η αποξένωση σε τέτοια ηλικία και η απόκτηση ενός φανταστικού φίλου (όπως μας υπενθυμίζει η φωνή στον τοίχο), είναι κάτι καθόλα σύνηθες. Η οικογένεια πάντα μας καθορίζει και ποτέ δεν φεύγει από πάνω μας. Τα παιδιά, μοιραία, θα πληρώνουν τις αμαρτίες γονέων. Σε ένα σύμπαν που έχει φτιαχτεί με μοναδικό σκοπό να εξολοθρεύσει το συγκεκριμένο παιδί, όλα αυτά τα γνώριμα «σύμβολα» γίνονται η αφορμή ώστε σεναριογράφος και σκηνοθέτης να ξεδιπλώσουν τη λατρεία τους για το genre. Μπορούμε να βρούμε στοιχεία από κοινωνικό, μεταφυσικό, γοτθικό, εξπρεσιονιστικό, slasher, home invasion και splatter τρόμο στη μικρή διάρκεια τούτης της ταινίας! Αυτό από μόνο του είναι ένα κατόρθωμα, διόλου τυχαίο στην αποτελεσματικότητα του, αν αναλογιστούμε την υπόλοιπη κατασκευή του έργου.

Από τις πρώτες σκηνές, γίνεται ξεκάθαρη η πηχτή, σκοτεινή ατμόσφαιρα την οποία δημιουργεί ο πρωτοεμφανιζόμενος Σάμιουελ Μποντίν. Ο αποχρωματισμός κατά τη διάρκεια της ημέρας και οι εξπρεσιονιστικές σκιές της νύχτας, δίνουν ξεκάθαρα και άμεσα την οπτική του μικρού αγοριού για τον κόσμο στον οποίον βρίσκεται. Οπτικά, ενισχύεται κι από τη χρήση του center framing. Με κάθε ευκαιρία μας υπενθυμίζεται το γεγονός ότι στο κέντρο αυτής της θύελλας υπάρχει ένα αγοράκι που υποφέρει, που θα μπορεί (πιθανότατα) να σωθεί μόνο από μια… Θεϊκή παρέμβαση. Σταδιακά, όσο η πλοκή κλιμακώνει κι ο τρόμος ξεδιπλώνεται, κάθε ταραχή του παιδιού φέρνει και μια καινούργια κίνηση της κάμερας στη γλώσσα της ταινίας. Υπολογισμένα αλλά και απότομα tracking shots, God’s eye views, υπερβολικά κοντινά και γρήγορες ασθμαίνουσες κινήσεις. Ακόμη και ολική περιστροφή της κάμερας στρατολογείται ώστε να κορυφωθεί ο τρόμος και να υπηρετηθεί ο πολύπλευρος ρυθμός του φιλμ.

Ρυθμός που μόνο ως εξαιρετικό παιχνίδισμα στην ένταση θα χαρακτήριζα, φτάνοντας μέχρι το πάγωμα των τελικών σεκάνς, όπου το πράγμα «πάει τρένο» με κίνδυνο να εκτροχιαστεί. Σε όλη τη σκηνοθετική προσέγγισή του, δε, ο Μποντίν δεν γίνεται ποτέ άπληστος, αλλά θυμάται ότι το πιο τρομακτικό πράγμα είθισται να είναι αυτό που δεν βλέπουμε. Αποκρύπτει στιγμές που θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν πολύ παραστατικά εφέ και από την αρχή μέχρι την κορύφωση της ταινίας μας τεντώνει με τη χρήση του ήχου. Στο sound design του μπορούμε να βρούμε υπερτονισμένους και παραμορφωμένους ήχους, υπόκωφους και ανατριχιαστικούς, ρεαλιστικούς και ολοκληρωτικά ψεύτικους. Ένα συνολικό ηχητικό τοπίο που βρίσκεται σε αρμονία με την πολύπλευρη χρήση της κάμερας, με κερασάκι στην τούρτα ένα διακριτικό soundtrack, το οποίο από τη μία πατά στην ανατριχίλα κάποιας αισθαντικής ψαλμωδίας κι από την άλλη σε απλά, ακραία και χτυπητά cues που μας έχουν μεγαλώσει στο σινεμά τρόμου. Ο Μποντίν χειρίζεται σαν μαέστρος μια πολύπλοκη συμφωνία, μα τίποτα δεν θα στεκόταν σε τάξη δίχως τα βασικά όργανα, δηλαδή τους ηθοποιούς.

Η Λίζι Κάπλαν και ο Άντονι Σταρ δείχνουν την εμπειρία τους ως οι γονείς του μικρού. Καλούνται ν’ αποδώσουν ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων και πολύ γρήγορα μεταμορφώνονται από καθημερινοί, ανήσυχοι γονείς σε απόλυτα φρικιαστικές φιγούρες. Κρατάνε τις ισορροπίες και δεν γίνονται καρικατούρες, αντιθέτως, έχουν μια σταθερή γείωση που κάνει διαρκώς πιο πειστικά τα γεγονότα. Μια γείωση που χαρακτηρίζει ακόμη περισσότερο τους υπόλοιπους βασικούς χαρακτήρες, δηλαδή τον πιτσιρικά, τον νταή του και τη δασκάλα. Τα παιδιά δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό με ερμηνείες που περικλείουν και την αθωότητα αλλά και τη σκληρότητα μιας τέτοιας ηλικίας, όπου τα γεγονότα είναι πρωτόλεια και εγγράφονται πολύ πιο δυνατά, φέρνοντας τη μέγιστη αντίδραση. Η Κλιοπάτρα Κόλμαν έχει τον πιο εύκολο ρόλο (της δασκάλας), καθώς αποτελεί έναν σταθερό χαρακτήρα που (κυρίως) εξυπηρετεί τη λύση της πλοκής και (αναμενόμενα) δεν δυσκολεύεται καθόλου να γίνει αυτός ο «από μηχανής Θεός».

Ίσως με τους επαίνους που έγραψα μέχρι στιγμής, να νομίζετε πως μιλάμε για μια ταινία που θ’ αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε το είδος, αλλά αυτό δεν ισχύει σε καμία περίπτωση. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε ένα τίμιο, παραδοσιακό φιλμ τρόμου. Αδυναμία του αποτελεί το γεγονός ότι σκοντάφτει σε μεγάλες plot holes, που αφαιρούν πόντους από μια τόσο γεμάτη εμπειρία. Ωστόσο, εδώ έχουμε κατά βάση έναν φόρο τιμής σε άπειρα αγαπημένα tropes του horror των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Έτσι, η μεγαλύτερη δύναμη του «Άκου τη Μαμά» θα καταλήξει να είναι και η μεγαλύτερη αδυναμία της για κάποιους. Προσωπικά, μπορώ να δω άνετα την αρχή μιας σειράς ταινιών, με κάνα δυο sequel κι ένα prequel, δεδομένου και του φινάλε. Μη σας πω ότι το εύχομαι κιόλας.