13.1214:00

Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου 2015: Motto η Ενωμένη Ευρώπη.

Το Σάββατο το βράδυ πραγματοποιήθηκε η τελετή απονομής των EFA για 28η χρονιά. Η νύχτα που για εμάς του Ευρωπαίους είναι η αντίστοιχη των Όσκαρ, διαθέτει απ’ όλα. Και glam και πορφυρά χαλιά και μακριές τουαλέτες και έναν θαυμάσιο χώρο και… πολλή ασφάλεια, όπως είθισται σε μια τελετή περιωπής. Οι πολλοί stars έλειψαν, αλλά με Σερ Μάικλ Κέιν και Σαρλότ Ράμπλινγκ εντός αιθούσης, that’s more than enough, folks! Περιττό να πούμε ότι το FREE CINEMA ήταν εκεί…

Παρουσιαστής της βραδιάς ήταν ο Τόμας Χέρμανς, τηλεπερσόνα της Γερμανίας, ο οποίος αποπειράθηκε να είναι άνετος και αστείος, και τα κατάφερε μέχρι ενός σημείου. Γιατί όταν παρακολουθήσαμε τα υπόλοιπα σκετσάκια των παρουσιαστών, οι ατάκες του Χέρμανς φάνταζαν… burlesque επιπέδου! Να πούμε εξαρχής, λοιπόν, ότι κανένας δεν περίμενε μια τελετή της κλάσης των Όσκαρ. Αν κάποιος είχε τέτοιες προσδοκίες, είναι αιθεροβάμων. Χρόνια παρακολουθούμε τη συγκεκριμένη τελετή και, πάντα σχεδόν, αποτυγχάνει στα σημεία να είναι ενδιαφέρουσα, αληθινά αστεία, αληθινά ευρηματική, ώστε να μπορούμε να μιλάμε γι’ αυτήν και να μνημονεύουμε την πραγμάτωσή της. Ήταν μια τελετή διεκπεραιωτική, αμήχανη κάποιες φορές, με ελάχιστο γέλιο από το κοίλον, ίσως γιατί οι Ευρωπαίοι είμαστε πιο… κρυόμπλαστροι; Θα ήταν ανώριμη γενικότητα κάτι τέτοιο.

Ακόμη και τα περπατήματα στα πορφυρά πατώματα του θαυμάσιου Haus der Berliner Festspiele μύριζαν νωθρότητα και κάτι «παλιακό». Ίσως να έφταιγε η έλλειψη πολλών ηθοποιών. Τα κοντινά πλάνα τού σκηνοθέτη σε πρόσωπα ήταν αρκετά, όμως πέρα από τον Κέιν, τη Ράμπλινγκ, τον δικό μας Λάνθιμο, τον Σορεντίνο, τον Μπρουλ, τον Κόρτνι και μερικούς ακόμη, δεν κατάφερα να αναγνωρίσω πολλούς καθήμενους, οι οποίοι προφανώς ήταν διάσημοι (για λόγους που εκείνοι γνωρίζουν…). Η σκηνοθετική γκάφα ήταν ότι δεν έγινε ούτε ένα κοντινό στον ωραιότερο άνδρα της βραδιάς (θα τσιρίζει ο Φραγκούλης τώρα, αλλά εγώ θα το πω!), τον Αλεξάντερ Σκάρσγκαρντ, έτσι για να ανάψουν τα αίματα, φίλες μου, να γεμίσει καρδούλες το μάτι μας, να πέσει και κανένα αναφώνημα… Για να μην είμαστε άδικοι, πιθανότατα το glam να μην είναι η επιδίωξη μια τέτοιας βραδιάς, τουλάχιστον στη Γηραιά Ήπειρο όπου ζούμε, αλλά κι αν δεν είναι, γιατί να γίνεται; Μια γιορτή του σινεμά συνοδεύεται και από τους ηθοποιούς (ας μην πούμε stars), αυτούς που αγαπούμε, αυτούς που χτίζουν τον μύθο του. Ίσως είναι η καταδίκη μας εδώ στην Ευρώπη να είμαστε βαρετοί σε τέτοια. Βέβαια, ήταν και ο Σερ Μάικλ. Το μεγάλο λαχείο τούτης της απονομής, ο άνθρωπος που έκανε αληθινά το κοινό να γελάσει με τη χάρη τού φλεγματικού, βρετανικού χιούμορ του, με τον τρόπο και την εμπειρία του, αυτός που δεν λάμπρυνε με τη… νιότη του την τελετή, αλλά σίγουρα μας έκανε να υποκλιθούμε, να συγκινηθούμε και αληθινά να το διασκεδάσουμε.

Και λέγοντας Ευρώπη, να πούμε ότι το φετινό motto ήταν η Ενωμένη Ευρώπη, αυτό που εκστόμισαν η Ντέρινγκ, η Βαρντά, ο Βέντερς, η Ράμπλινγκ στους λόγους τους, αυτό που εν τέλει ήταν ο πρωταγωνιστής της χθεσινής νύχτας και ως εκ τούτου η πολιτική χροιά ήταν δυνατή και η Ευρωπαϊκή Ένωση μια γραμμή απόλυτα σαφής. Ο Τόμας Χέρμανς έκανε και μια βόλτα στους δρόμους του Βερολίνου για να συναντήσει ξένους που ζουν και δουλεύουν στην πόλη, αυτούς που αγκάλιασε κάνοντας δικούς της, δίνοντάς της την πνοή της πολυπολιτισμικότητας. «Big international city, no walls. Ιn the name of democracies», έτσι ολοκληρώθηκε αυτή η παρέμβαση. Αρχίζοντας με τον επικό λόγο του Τσάρλι Τσάπλιν από τον θρυλικό «Μεγάλο Δικτάτορα» (1940), a priori τα Βραβεία έδωσαν ένα στίγμα πολιτικό, σαφώς ενωτικό, αναφανδόν ενωτικό, και επισήμως ανθρωπιστικό. «A Europe of open minds and open borders», τόνισε η Μάριον Ντέρινγκ στο καλωσόρισμά της, με ξεκάθαρη αναφορά στη μεταναστευτική κρίση. Η Ανιέσκα Χόλαντ έκανε αναμενόμενα την πολιτικοποιημένη τοποθέτηση της τελετής, λέγοντας ότι «έζησα σε εποχές που δε θέλω να ξαναγυρίσουν», εξαίροντας την ελευθερία και την αυτοδιάθεση που οφείλει να παρέχει η Ευρώπη με τις πολιτικές της. Ο Βιμ Βέντερς μίλησε για την ευθύνη του σινεμά, γιατί έζησε το χωρισμένο Βερολίνο, αναφέροντας εμπειρίες από τα γυρίσματα του «Φτερά του Έρωτα» (1987), από μια περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας δεν πίστευε ότι η Ενωμένη Ευρώπη θα γινόταν πραγματικότητα. Αλλά για έναν άνθρωπο μάλλον όχι και τόσο ζεστό, η συγκίνησή του ήταν απροκάλυπτη όταν παρέδωσε το βραβείο συνολικής προσφοράς στο σινεμά στον Μάικλ Κέιν. Ο οποίος, φυσικά, ήταν υπέροχος παραλαμβάνοντας το ιδιαίτερα τιμητικό βραβείο που έχει δοθεί ακόμη δύο φορές με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου. «Έχω πάει πολλές φορές σε τελετές και πολύ συχνά φεύγεις με άδεια χέρια. Ποτέ δεν κέρδισα κάτι από την Ευρώπη, αλλά αυτή η διάκριση είναι ιδιαίτερα τιμητική γιατί είναι για όλη την καριέρα και τη ζωή μου». Κι όταν κέρδισε και το βραβείο καλύτερου ηθοποιού, κατέληξε: «Paolo, thank you for the job. But next time I’ll ask for more money!».

Αργότερα, στα Q&A, στεκόταν άνετος, γλυκός, αστείος, φιλικός με τους δημοσιογράφους και μας είπε πώς έγινε αυτή η συνεργασία με τον Πάολο Σορεντίνο. «Είχα δει αυτή την όμορφη ταινία, το ‘Τέλεια Ομορφιά’. Με πήρε η agent μου και μου είπε ότι ο Σορεντίνο έγραψε κάτι για μένα. Αν δεν παίξεις εσύ, δεν πρόκειται να την κάνει την ταινία! Οπότε δεν γινόταν να πω όχι. Έχει μεγάλη φαντασία ο Πάολο. Βέβαια, κατόπιν έμαθα ότι είχε γράψει το σενάριο για δυο άλλους κι εκείνοι δεν μπόρεσαν και κατέληξε σε μένα… Αλλά εν πάση περιπτώσει, του το συγχώρεσα». Και συνέχισε: «Με τον Χάρβεϊ (Καϊτέλ) γνωριζόμαστε πάνω από πενήντα χρόνια. Είχαμε κάνει και οι δυο στρατό, εγώ ναυτικό, και μιλούσαμε την ίδια γλώσσα. Στα γυρίσματα αισθάνθηκα ότι ξανασυνάντησα έναν παλιό μου φίλο, περάσαμε ωραία, γελούσαμε». Κι όταν ρωτήθηκε για το τι συμβουλές θα έδινε σε νέους ηθοποιούς, ήταν κάθετος: «Θα τους συμβούλευα να μην ακούνε ποτέ συμβουλές από άλλους ηθοποιούς. Εμένα όταν ήμουν πιο νέος μου είπαν όλοι… σταμάτα, είσαι άσχημος, έχεις αγγλική προφορά, δεν έχεις μέλλον. Κι όπως βλέπετε τώρα είμαι εδώ». Και έκλεισε συγκινητικά, με όλους μας να τον χειροκροτούμε ζεστά: «Έγινα 82 ετών. Νιώθω ότι πριν από δέκα χρόνια ήμουν μόνο 6… Αναρωτιέμαι πού πήγε ο χρόνος. Έχω παιδιά και τώρα χαίρομαι να βλέπω τα εγγόνια μου. Θέλω να τα δω να μεγαλώνουν κι αυτά, να κάνουν κάτι στη ζωή τους. Είχα μια καλή ζωή».

Ήταν, όμως, και η βραδιά της Σάρλοτ Ράμπλινγκ. Κομψή, με ένα απλό φόρεμα μέχρι το γόνατο, ανέβηκε να παραλάβει το τιμητικό της βραβείο από τον Φρανσουά Οζόν. «Δεν περίμενα να μου απονείμει το βραβείο ο Φρανσουά, ήταν μια όμορφη έκπληξη. Αλλά εκείνος είναι το κερασάκι στην τούρτα. Γνωριζόμαστε, έχουμε δουλέψει μαζί και αυτά είναι που πάντα ήθελα, να διασχίσω μια γέφυρα και να φύγω από τα όρια της Αγγλίας, να ζήσω και να δουλέψω στην Ευρώπη». Μας είπε για την καριέρα της, τον δρόμο της, για τη μεγάλη τιμή που της δίνει αυτό το βραβείο από μια Ακαδημία και τη σημασία ότι η Ακαδημία αυτή είναι ευρωπαϊκή. Και ο Κρίστοφ Βαλτς κέρδισε τιμητικό βραβείο, πιο καλόκεφος από ό,τι μας έχει συνηθίσει, ήταν συγκινημένος και, βέβαια, μας είπε ταπεινά ότι ή καριέρα του είναι τύχη 100%. Αλλά και ο Ρόι Άντερσον, που κέρδισε το βραβείο καλύτερης ευρωπαϊκής κωμωδίας για το «Ένα Περιστέρι Έκατσε σ’ Ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του», ήταν κεφάτος, χαμογελαστός και ιδιαίτερα χαρούμενος που κέρδισε σε αυτή την κατηγορία. «Αυτό είναι το καλύτερο βραβείο. Είμαι πολύ χαρούμενος. Δεν έχουν συνηθίσει το χιούμορ μου και λυπάμαι που το λέω αλλά στη χώρα μου δεν κατάλαβαν ότι το φιλμ είναι κωμωδία…»!

Μεγάλος νικητής στις κατηγορίες ταινίας και σκηνοθεσίας ήταν ο Πάολο Σορεντίνο για τη «Νιότη», ο οποίος είναι πάντα φειδωλός στα λόγια του, ακόμη και στα Q&A. Για εμάς, όμως, η μεγάλη χαρά ήταν η νίκη των Γιώργου Λάνθιμου και Ευθύμη Φιλίππου (φωτό) για το καλύτερο ευρωπαϊκό σενάριο του «Αστακού», μια θαυμάσια διάκριση η οποία συνοδεύτηκε από έναν σεμνό λόγο και πολλά ευχαριστώ. Αργότερα, χαμογελαστός μας είπε ότι το βραβείο είναι μια υπέροχη διάκριση, ενώ αναφέρθηκε και στη χώρα μας λέγοντας ότι είναι δύσκολα τα πράγματα, ότι είμαστε στην Ευρώπη αλλά δεν ξέρει για πόσο ακόμη, με την ελπίδα να παραμείνουμε μέλος της. Για το ελληνικό σινεμά ο Ευθύμης Φιλίππου είπε ότι τα πράγματα είναι φανερό πως είναι δύσκολα, είναι ένα γεγονός αυτό, πως δεν προβλέπει τίποτα, αλλά μόνο ελπίζει και θέλει να είναι αισιόδοξος ότι θα συνεχίσουν να παλεύουν οι άνθρωποι που είναι δημιουργικοί. Να χειροκροτήσουμε και να ευχηθούμε ολόψυχα σε μια μελλοντική, οσκαρική υποψηφιότητα!