FreeCinema

Follow us

Οι 50 καλύτερες ταινίες τρόμου στην ιστορία του σινεμά.

Με αφορμή το remake του «Evil Dead» και τον όλο ντόρο που προκάλεσε στις ΗΠΑ, περί των ορίων σε εικόνες βίας και τρόμου που δοκιμάζουν την αντοχή του θεατή, είπα να ανασκαλίσω όλη την ιστορία του genre, για να καταλήξω σε ένα top 50 των ταινιών που θεωρώ πιο σημαντικές, από τη δεκαετία του ’20 μέχρι σήμερα. Αξιολογικά!

«Υπερβολικός ή ξαφνικός φόβος», ακόμα και «τρομάρα». Η επεξήγηση του τρόμου στα λεξικά. Στο σινεμά απέκτησε αρκετά περισσότερες έννοιες, διασπάστηκε σε υπο-είδη, δίχασε για τα όριά του και συνεχίζει να μας μπερδεύει όταν βάζουμε την «ταμπέλα» του πάνω σε ταινίες.

Άρπαξα την ευκαιρία, με την έξοδο του σχετικά controversial remake του «Evil Dead», και προσπάθησα να φτιάξω την απόλυτη λίστα. Τη δική μου πενηντάδα, των ταινιών που κράτησα μέσα μου τόσες δεκαετίες, με αγάπη προς το είδος. Δεν τρομάζω εύκολα στο σινεμά. Ούτε με το gore, ούτε με τίποτα! Για μένα αυτές οι ταινίες αποτελούν πάντοτε μια πρόκληση, μια μικρή δοκιμασία της αντοχής μου στο σοκ, στο απότομο τίναγμα από το κάθισμα, στην κρυφή απόλαυση του να διασκεδάζω με τις αντιδράσεις των υπόλοιπων θεατών στην αίθουσα, γιατί εγώ πάσχω από… ανοσία στον τρόμο.

Μια φορά, θυμάμαι, τρόμαξα τόσο με ταινία, που δεν κοιμήθηκα καλά όλη νύχτα και έβλεπα και εφιάλτες. Τυγχάνει να είναι το #1 αυτής της λίστας. Που, ναι, μπορεί να είναι προσωπική, όμως, πιστεύω πως αντιπροσωπεύει σε μεγάλο βαθμό και τις δικές σου φοβίες, όπως σου τις γέννησε το σινεμά. Ακολουθούν μικρές ανατροπές, μερικές εκπλήξεις (περισσότερο σε σχέση με τη σειρά αξιολόγησης), σαφείς διαφωνίες μαζί σου ή και κάποια δικαίωση για φιλμ που αξίζουν κάτι καλύτερο και μένουν στη σκιά της φήμης άλλων δημιουργιών, ακόμη και από τον ίδιο σκηνοθέτη.

Μετράμε αντίστροφα. Και μην ανησυχείς. Στο internet κανείς δεν μπορεί να ακούσει τα ουρλιαχτά σου…

20

THE SILENCE OF THE LAMBS (1991)

ΤΟΥ ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΝΤΕΜΙ


Από τις λίγες φορές που το αστυνομικό θρίλερ έδεσε τόσο αριστοτεχνικά με το σινεμά τρόμου, και το αποτέλεσμα αγκαλιάστηκε με τέτοιο δέος από το mainstream ώστε να φτάσει μέχρι το Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Το δεύτερο βιβλίο του Τόμας Χάρις με το χαρακτήρα του κανίβαλου serial killer Χάνιμπαλ Λέκτερ είχε την τύχη να βρει τον ιδανικό ερμηνευτή στο πρόσωπο του Άντονι Χόπκινς (οι fans του Μπράιαν Κοξ και του «Manhunter» σκίζουν τα ιμάτιά τους στο βάθος…), ο οποίος αναβίωσε μεγάλες στιγμές γοτθικής φρίκης με την εκφραστικότητά του και… λίγο κιάντι για να κατεβεί η μπουκιά καλύτερα!

19

THE DESCENT (2005)

ΤΟΥ ΝΙΛ ΜΑΡΣΑΛ


Έξι νεαρές γυναίκες με έφεση στα extreme sports χάνονται σε ανεξερεύνητη και δαιδαλώδη σπηλιά στα Απαλάχια Όρη. Δυστυχώς για εκείνες, δεν είναι μόνες… Μόλις η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του 36χρονου Βρετανού σκηνοθέτη και instant classic για το είδος, η «Κάθοδος» καταφέρνει και μπολιάζει στο εσωτερικό της επίπεδα βαθύτερης ανάγνωσης που μπορούν να σε σοκάρουν περισσότερο κι από τις πιο αιματοβαμμένες σεκάνς της! Το gore είναι πραγματικά άγριο, η αίσθηση κλειστοφοβίας σου κλέβει την ανάσα από το στόμα και η συνειδητοποίηση της ταυτότητας των φονικών πλασμάτων απλά σοκάρει, μαζί με το διπλής ανάγνωσης φινάλε.

18

FUNNY GAMES (1997)

ΤΟΥ ΜΙΚΑΕΛ ΧΑΝΕΚΕ


Δύο νεαροί εισέρχονται στο εξοχικό οικογένειας με παιδί και δίνουν διορία ωρών (στοιχηματίζοντας με το θεατή!) για το αν θα ζουν όλοι μέχρι το τέλος του φιλμ. Σινεμά τρόμου για το arthouse κύκλωμα, το σημαντικότερο έργο στη φιλμογραφία του Αυστριακού σκηνοθέτη, προκαλεί δυσφορία και τεντώνει τα νεύρα με την ψυχολογική βία και την… αποφυγή απεικόνισης των φόνων, εμπλουτίζοντας το θέμα του με αλληγορικά layers που χρίζουν ανάλυσης σε κοινωνικοπολιτικό και θρησκευτικό επίπεδο. Ο κόσμος εγκατέλειπε την αίθουσα στο μακρόσυρτο (και μαρτυρικό) μονοπλάνο της μάνας που προσπαθεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά της.

17

LÅT DEN RÄTTE KOMMA IN (2008)

ΤΟΥ ΤΟΜΑΣ ΑΛΦΡΕΝΤΣΟΝ


Ο Όσκαρ ερωτεύεται την Έλι. Είναι παιδιά. Αλλά εκείνη είναι και βαμπίρ. Πικρό σχόλιο για το «απέθαντο» της πρώτης αγάπης, αυτό το αριστουργηματικό φιλμ από τη Σουηδία άλλαξε τα δεδομένα του βαμπιρικού μύθου από τη στιγμή που εμφανίστηκε στη μεγάλη οθόνη! Με τα παγωμένα καδραρίσματα τα οποία τονίζουν τη μοναχικότητα του αστικού περιβάλλοντος, τις διεισδυτικά λυρικές συνθέσεις του Γιόχαν Σέντερκβιστ, μια έρπουσα και τόσο θανατερή αντίληψη του χιούμορ, και τα σεναριακά χρωμοσώματα της αμφιβολίας πάνω στο ταμπού ζήτημα της σεξουαλικότητας. Η σκηνή του κολυμβητηρίου θα βλέπεται για πάντα… χωρίς ανάσα!

16

LES YEUX SANS VISAGE (1960)

ΤΟΥ ΖΟΡΖ ΦΡΑΝΖΙ


Πλαστικός χειρουργός απάγει, σκοτώνει και αφαιρεί το δέρμα από το πρόσωπο των νεαρών θυμάτων του, με την ελπίδα να δώσει ξανά αυτό που λείπει από την κόρη του, την οποία κρατά αιχμάλωτη και μακριά από άλλους ανθρώπους στην εξοχική του έπαυλη. Η δίχως ίχνος χαρακτηριστικών λευκή μάσκα που φορά καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ η Εντίτ Σκομπ είναι ένα από τα πιο cult στοιχεία στο παγκόσμιο σινεμά τρόμου (από εκεί εμπνεύστηκε ο Τζον Κάρπεντερ το «προσωπείο» του Μάικλ Μάγερς στο «Halloween»!). Το κοινό της εποχής… λιποθυμούσε στη σκηνή της εγχείρησης, ενώ το φινάλε είναι ό,τι πιο λυρικό έχει παρουσιάσει ποτέ το είδος (με επιπλέον εύσημα στο Μορίς Ζαρ για το score).

15

POLTERGEIST (1982)

ΤΟΥ ΤΟΜΠΙ ΧΟΥΠΕΡ


Ακόμη είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως ο Στίβεν Σπίλμπεργκ συμμετείχε μονάχα στο σενάριο και την παραγωγή αυτής της ταινίας. Ο δαιμονισμός ενός μέσου, suburban σπιτιού οδηγεί στην έκρηξη της «απαγωγής» της μικρής Κάρολ Ανν από το «Πνεύμα του Κακού» που θέλει να κρατήσει την ψυχή της στην «άλλη πλευρά». Από την ανάλυση της παιδικής ψυχολογίας και των στερεοτυπικών περιπτώσεων φοβίας, το φιλμ παίρνει μια επικίνδυνη στροφή προς το gore, μολύνοντας σχεδόν την τυπολογία του οικογενειακού μελό, αλλά και του πρότυπου ονείρου διαβίωσης. Η συγκινησιακή δύναμη της ατάκας «Go into the light…» παραμένει αγέραστη.

14

THE SEVENTH VICTIM (1943)

ΤΟΥ ΜΑΡΚ ΡΟΜΠΣΟΝ


Υπό την καθοδήγηση – και το προσωπικό ύφος των παραγωγών – του Βαλ Λιούτον, ο μοντέρ Ρόμπσον κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με τούτο το κράμα γοτθικού τρόμου και νουάρ, για μια ομάδα σατανιστών στο Γκρίνουιτς Βίλατζ που πιθανότατα κρύβονται πίσω από την εξαφάνιση (και το θάνατο) μιας νεαρής κοπέλας, τα ίχνη της οποίας αναζητά η αδελφή της. Το σχεδόν ιδεολογικό σχόλιο του φανατισμού από συνηθισμένους ανθρώπους (και) λαϊκότερων στρωμάτων, οι λεσβιακές νύξεις ή το θέμα της αυτοκτονίας, δίνουν μια θαρραλέα για την εποχή ένταση στο πιο παραγνωρισμένο και πεσιμιστικά ατμοσφαιρικό αριστούργημα του Λιούτον.

13

ALIEN (1979)

ΤΟΥ ΡΙΝΤΛΕΪ ΣΚΟΤ


Περισσότερο μια ταινία τρόμου τοποθετημένη σε ένα μελλοντολογικό σκηνικό, παρά ένα sci-fi φιλμ, το «Alien» έδωσε στους θεατές να καταλάβουν πως τα ουρλιαχτά τους μπορούν να ακουστούν και έξω από την αίθουσα (ή και ως το… διάστημα, ακόμη!), αρκεί να μην τους δείξεις ποτέ αυτό που φοβούνται! Ή, τουλάχιστον, μέχρι το τελευταίο μέρος της ταινίας, όπου, υποχρεωτικά, ο φακός πρέπει να αποκαλύψει το εξωγήινο τέρας σε όλη του την… Γκίγκερ μεγαλοπρέπεια, καθώς καταδιώκει την τελευταία επιζήσασα του διαστημόπλοιου Νοστρόμο. Το άνοιγμα του στομαχιού του Τζον Χερτ θα σου φρεσκάρει πάντα τη γεύση του τελευταίου σου γεύματος…

12

THE HAUNTING (1963)

ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤ ΓΟΥΑΪΖ


Ομάδα ερευνητών επιχειρεί να «διαγνώσει» κατά πόσο είναι στοιχειωμένη μια έπαυλη με μυστηριώδες και θανατηφόρο παρελθόν. Ο Μάρτιν Σκορσέζε αυτή θα έβαζε στο νούμερο ένα του δικού του παρόμοιου top, όπως έχει δηλώσει! Ο τρόμος της αυθ-υποβολής σε όλο του το μεγαλείο, με το ψυχολογικό background – ή ακόμη και τη σεξουαλικότητα – των ηρώων να επηρεάζει τις πράξεις και την κρίση τους, σε μια φορτισμένη από την υποβλητική ασπρόμαυρη φωτογραφία (του Ντέιβις Μπόουλτον) και την ηχητική μπάντα ατμόσφαιρα. Με ελάχιστα ή ανύπαρκτα οπτικά τρικ, ο Γουάιζ ακολούθησε τα χνάρια του μέντορά του, Βαλ Λιούτον, και τον ξεπέρασε σε ανατριχίλες!

11

THE EXORCIST (1973)

ΤΟΥ ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΦΡΙΝΤΚΙΝ


Θα μπορούσε να είναι μια φαντασίωση πάνω στις κοριτσίστικες / γυναικείες ορμονικές ανησυχίες, όμως, από τη στιγμή που η Λίντα Μπλερ αρχίζει να μεταλλάσσεται σε αυτό το βλάσφημο, δαιμονισμένο τέρας που φτύνει πράσινο εμετό και αυνανίζεται μ’ ένα σταυρό για να αποδείξει την απόλυτη ύβρη προς τα Θεία, προσγειωνόμαστε στην ιδέα του εμπορικού exploitation του πράγματος και κατανοούμε την παγκόσμια υστερία αποδοχής του φιλμ από το κοινό. Η υποψηφιότητα για το Όσκαρ καλύτερης ταινίας ήταν κάτι το πρωτοφανές για το είδος και, ίσως, η τελική επικύρωση της δύναμης της pop κουλτούρας… με την ευχή του Παζούζου!