FreeCinema

Follow us

Οι 50 καλύτερες ταινίες τρόμου στην ιστορία του σινεμά.

Με αφορμή το remake του «Evil Dead» και τον όλο ντόρο που προκάλεσε στις ΗΠΑ, περί των ορίων σε εικόνες βίας και τρόμου που δοκιμάζουν την αντοχή του θεατή, είπα να ανασκαλίσω όλη την ιστορία του genre, για να καταλήξω σε ένα top 50 των ταινιών που θεωρώ πιο σημαντικές, από τη δεκαετία του ’20 μέχρι σήμερα. Αξιολογικά!

«Υπερβολικός ή ξαφνικός φόβος», ακόμα και «τρομάρα». Η επεξήγηση του τρόμου στα λεξικά. Στο σινεμά απέκτησε αρκετά περισσότερες έννοιες, διασπάστηκε σε υπο-είδη, δίχασε για τα όριά του και συνεχίζει να μας μπερδεύει όταν βάζουμε την «ταμπέλα» του πάνω σε ταινίες.

Άρπαξα την ευκαιρία, με την έξοδο του σχετικά controversial remake του «Evil Dead», και προσπάθησα να φτιάξω την απόλυτη λίστα. Τη δική μου πενηντάδα, των ταινιών που κράτησα μέσα μου τόσες δεκαετίες, με αγάπη προς το είδος. Δεν τρομάζω εύκολα στο σινεμά. Ούτε με το gore, ούτε με τίποτα! Για μένα αυτές οι ταινίες αποτελούν πάντοτε μια πρόκληση, μια μικρή δοκιμασία της αντοχής μου στο σοκ, στο απότομο τίναγμα από το κάθισμα, στην κρυφή απόλαυση του να διασκεδάζω με τις αντιδράσεις των υπόλοιπων θεατών στην αίθουσα, γιατί εγώ πάσχω από… ανοσία στον τρόμο.

Μια φορά, θυμάμαι, τρόμαξα τόσο με ταινία, που δεν κοιμήθηκα καλά όλη νύχτα και έβλεπα και εφιάλτες. Τυγχάνει να είναι το #1 αυτής της λίστας. Που, ναι, μπορεί να είναι προσωπική, όμως, πιστεύω πως αντιπροσωπεύει σε μεγάλο βαθμό και τις δικές σου φοβίες, όπως σου τις γέννησε το σινεμά. Ακολουθούν μικρές ανατροπές, μερικές εκπλήξεις (περισσότερο σε σχέση με τη σειρά αξιολόγησης), σαφείς διαφωνίες μαζί σου ή και κάποια δικαίωση για φιλμ που αξίζουν κάτι καλύτερο και μένουν στη σκιά της φήμης άλλων δημιουργιών, ακόμη και από τον ίδιο σκηνοθέτη.

Μετράμε αντίστροφα. Και μην ανησυχείς. Στο internet κανείς δεν μπορεί να ακούσει τα ουρλιαχτά σου…

40

AN AMERICAN WEREWOLF IN LONDON (1981)

ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΛΑΝΤΙΣ


Το λυκανθρωπικό hype εκείνης της χρονιάς είχε ξεκινήσει με τα «The Howling» και «Wolfen», αλλά το καλοκαίρι του ’81, το οσκαρικό μακιγιάζ του Ρικ Μπέικερ για τις σκηνές της μεταμόρφωσης του Ντέιβιντ Νότον, ήταν εκείνο που έκανε τους θεατές να ουρλιάζουν από το σοκ και την αηδία. Ευτυχώς, στο υπόλοιπο φιλμ, τα αλλεπάλληλα χτυπήματα των… φαρσικών στοιχείων γύρω από τις γκαντεμιές που χτυπάνε δύο Αμερικανούς τουρίστες στη βρετανική ύπαιθρο, δημιουργούν το πρότυπο για τη σωρεία παρωδιών τρόμου οι οποίες εξακολουθούν να γυρίζονται. Α, και η επίθεση των μεταλλαγμένων Ναζί λυκανθρώπων (LOL)!

39

NEAR DARK (1987)

ΤΗΣ ΚΑΘΡΙΝ ΜΠΙΓΚΕΛΟΟΥ


Πριν τη «δει» στο χακί, η Μπίγκελοου (που κάνει το ντεμπούτο της εδώ) υπέγραψε ένα από τα πιο ανανεωτικά φιλμ τρόμου για το βαμπιρικό genre, με παράδοξα στοιχεία γουέστερν (υπάρχουν στιγμές που νομίζεις πως βλέπεις Πέκινπα!) και μια συμμορία από νομάδες βρικόλακες που δε φοβούνται να κινηθούν ακόμη και κατά τη διάρκεια της μέρας (!), αρκεί να προστατεύονται καταλλήλως από τις θανατηφόρες αχτίδες του ήλιου. Εισπρακτική αποτυχία στην εποχή του, το φιλμ απέκτησε το προβλεπόμενο cult following στο πέρασμα του χρόνου και χαρίζει ακόμη το σοκ και το δέος, ειδικά στη σκηνή της ομαδικής επίθεσης στο bar.

38

DELIVERANCE (1972)

ΤΟΥ ΤΖΟΝ ΜΠΟΥΡΜΑΝ


Από τις σχετικά ανατρεπτικές επιλογές της λίστας, το «Όταν Ξέσπασε η Βία» εντάσσεται… πλαγίως στο είδος εκείνο όπου η Φύση παίρνει το ρόλο του μεγάλου τιμωρού. Μια παρέα «πρωτευουσιάνων» ανδρών που κάνει rafting σ’ έναν άγριο ποταμό της Τζόρτζια, μετατρέπονται σε πραγματικά θηράματα για τους καράβλαχους ντόπιους. Ο τρόμος της έκθεσης, δίχως προστασία, σε ένα περιβάλλον εντελώς πρωτόγονο και η αντιστροφή στον κανόνα που θέλει ζωώδη ή μεταλλαγμένα τέρατα να καταδιώκουν θνητούς κινηματογραφικούς ήρωες, αποδεικνύει εδώ πως το είδος μας είναι το χειρότερο κτήνος που ζει και αναπνέει στη Γη.

37

THE NIGHT OF THE HUNTER (1955)

ΤΟΥ ΤΣΑΡΛΣ ΛΟΤΟΝ


Η μοναδική σκηνοθετική απόπειρα του ηθοποιού Λότον αψηφά την κατηγοριοποίηση σε ένα συγκεκριμένο κινηματογραφικό είδος και εισβάλλει κάπως αυθάδικα σε τούτη τη λίστα, με το Ρόμπερτ Μίτσαμ στον κλασικό ρόλο του serial killer που καταδιώκει τα… πλέον ορφανά παιδιά της τελευταίας του συζύγου, για να του αποκαλύψουν την κρυψώνα των κλοπιμαίων του φυλακισμένου πατέρα τους. Εξπρεσιονιστικοί φωτισμοί του Στάνλεϊ Κορτέζ που σε κάνουν να σαστίζεις, μια σχεδόν θεατρική προοπτική στα sets των… εξωτερικών πλάνων και βιβλικοί συμβολισμοί στη διαπασών, όλα αξεπέραστα.

36

THE SIXTH SENSE (1999)

ΤΟΥ Μ. ΝΑΪΤ ΣΙΑΜΑΛΑΝ


Ένας παιδοψυχολόγος προσπαθεί να βοηθήσει ένα μικρό αγόρι που… βλέπει νεκρούς ανθρώπους. Βασική λεπτομέρεια: οι εν λόγω νεκροί δε γνωρίζουν ότι έχουν πεθάνει! Εισπρακτική λαίλαπα και απόδειξη της δύναμης του word of mouth, το φιλμ έγινε διάσημο χάρη στο ανατρεπτικό twist της πλοκής του, που όμως μερικοί «είδαν» με το άκουσμα εκείνης της θρυλικής ατάκας του Χέιλι Τζόελ Όσμεντ. Αν και υπάρχουν τρομακτικά ατμοσφαιρικές σκηνές, εκείνη στο αυτοκίνητο με τον μικρό πρωταγωνιστή και την Τόνι Κολέτ είναι που προκαλεί το μεγαλύτερο ρίγος και τη βαθιά θλίψη της κάθαρσης από τον «άλλο» κόσμο. (Το είχα καταλάβει. Ειλικρινά.)

35

THE CABIN IN THE WOODS (2012)

ΤΟΥ ΝΤΡΟΥ ΓΚΟΝΤΑΡΝΤ


Πέντε κολεγιόπαιδες ετοιμάζονται να περάσουν ένα όμορφο weekend σε απομονωμένο εξοχικό σπιτάκι… με κάμερες που τους παρακολουθούν και ένα control room γεμάτο χαρούμενους υπαλλήλους οι οποίοι στοιχηματίζουν, ορίζοντας τους τρόπους με τους οποίους πρόκειται να πεθάνουν! Κάτι σαν το «Evil Dead» σε μετωπικό τράκο με το «Truman Show», τούτο το θρασύτατο meta-horror party αίματος και στερεοτύπων ήταν η μοναδική σύγχρονη ταινία τρόμου που πέτυχε τόσο να αυτοσαρκάσει τον εαυτό της και το genre, μετά το εξίσου σημαντικό «Scream» του Κρέιβεν. Η στιγμή που ανοίγουν οι πόρτες των ασανσέρ είναι για άναμμα λαμπάδας!

34

DEAD RINGERS (1988)

ΤΟΥ ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΚΡΟΝΕΝΜΠΕΡΓΚ


Δίδυμοι και απόλυτα… φτυστοί στην εμφάνιση γυναικολόγοι ερωτεύονται την ίδια γυναίκα και έχουν σχέση μαζί της, χωρίς εκείνη να έχει αντιληφθεί το παιχνίδι τους. Η προσφιλής στο δημιουργό θεματική του ανθρώπινου σώματος, ωριμάζει και εμβαθύνει με νοσηρότητα, θέτοντας ζητήματα πάνω στη φύση της προσωπικής ταυτότητας του ανθρώπου. Η ανατριχιαστική τελειότητα του Τζέρεμι Άιρονς στην υποκριτική των δύο βασικών χαρακτήρων κοντράρει τα αλλόκοτα χειρουργικά εργαλεία «για μεταλλαγμένες γυναίκες» που σχεδίασε ο Κρόνενμπεργκ. Το σενάριο εμπνεύστηκε από την αληθινή (!) περίπτωση των αδελφών Μάρκους, που βρέθηκαν νεκροί στο διαμέρισμά τους, το 1975.

33

THE COMPANY OF WOLVES (1984)

ΤΟΥ ΝΙΛ ΤΖΟΡΝΤΑΝ


Σχεδόν δοκιμιακή και φλερτάροντας επικίνδυνα με την… αποτυχία, η «Παρέα των Λύκων» είναι ένα παράξενο κράμα folk μυθολογίας, αισθητικής περιόδου Hammer, ανάγνωσης παιδικού παραμυθιού και φροϋδικής επεξήγησης εφιαλτικών ονείρων, που ταξιδεύει από το παρόν μέχρι την… Κοκκινοσκουφίτσα ενός φαντασιακού τόπου, με ένα σχεδόν απαγορευμένο layer σεξουαλικότητας (το οποίο εμπεριέχει από παιδοφιλία έως και… κτηνοβασία!). Ο ίδιος ο Τζόρνταν δήλωσε ως πηγή έμπνευσης (προφανώς στην αφήγηση) το… «Χειρόγραφο της Σαραγόσα»! Ύπουλο το κάστινγκ της Άντζελα Λάνσμπουρι στο ρόλο της… γιαγιούλας.

32

POSSESSION (1981)

ΤΟΥ ΑΝΤΡΕΪ ΖΟΥΛΑΦΣΚΙ


Ξεκινώντας από την εμπνευσμένη επιλογή του ακόμη διχοτομημένου Βερολίνου ως location, ο Ζουλάφσκι σκηνοθετεί τη… μακρινή εξαδέλφη του πολανσκικού «Repulsion», με θέμα τη διάλυση ενός παντρεμένου ζευγαριού, που σταδιακά αποκαλύπτει ανεξέλεγκτες, polar συμπεριφορές και κυριολεκτικό (!) διχασμό ρόλων, για να υποχωρήσει σε ένα κλίμα απόλυτης παράνοιας και τρομακτικών κλιμακώσεων. Εξαιρώντας τη συγκλονιστική και αποδεκτή από τους πάντες ερμηνεία της Ιζαμπέλ Ατζανί (βραβείο ερμηνείας στις Κάννες), το φιλμ χαρακτηρίστηκε ανυπόφορο στη θέασή του και τα ειδικά εφέ του Κάρλο Ραμπάλντι προκάλεσαν δυνατές στομαχικές διαταραχές…

31

THE DEVILS (1971)

ΤΟΥ ΚΕΝ ΡΑΣΕΛ


Όχι απαραίτητα μια ταινία τρόμου, όμως, προσπάθησε να δεις τις «Δαιμονισμένες» χωρίς να νοιώσεις αυτό το συναίσθημα! Αιρετικό σχόλιο επάνω στη θρησκευτική μισαλλοδοξία και το φόβο – επιβολής – της Πίστης, τοποθετημένο στα post-modern (για Γαλλία του 17ου αιώνα) και νοσηρά (από μια… κλινική άποψη) sets του Ντέρεκ Τζάρμαν, το φιλμ ισορροπεί με τόλμη ανάμεσα στον τρόμο και την τρέλα, στρέφοντας σαφείς αιχμές κατά της σεξουαλικής… εγκράτειας, που είναι περισσότερο πιστευτή ως δαιμονισμός από την ύπαρξη μαγισσών, οι οποίες διώκονταν με υστερική μανία σ’ εκείνη την ιστορική περίοδο. Η λογοκρισία έκανε… party με πυρσούς, μέχρι και πρόσφατα ακόμη!