του Νίκου Παλάτου

Τοποθετώντας την πλοκή της ταινίας του τον Ιανουάριο του 2011, τις παραμονές δηλαδή της εξέγερσης του λαού της Αιγύπτου εναντίον του καθεστώτος του Προέδρου Χόσνι Μπουμπάρακ, ο σκηνοθέτης Τάρεκ Σάλεχ δίνει σε αυτό το – καθαρόαιμο κατά τα άλλα – νουάρ φιλμ μια έντονη πολιτική χροιά που λειτουργεί σαν καθρέφτης μιας ολόκληρης εποχής για την πατρίδα του. Το Κάιρο που βλέπουμε, δηλαδή… η Καζαμπλάνκα όπου έγιναν τα γυρίσματα, μιας και οι αιγυπτιακές Αρχές του αρνήθηκαν τη σχετική άδεια, είναι μια βρώμικη πόλη (με όλες τις έννοιες της λέξης), στην οποία συνυπάρχουν η απόλυτη φτώχεια με τον άφθονο πλούτο. Οι δύο αυτοί κόσμοι θα βρεθούν στο διάβα του ντετέκτιβ Νορεντίν, καθώς ξετυλίγει το κουβάρι της υπόθεσης δολοφονίας που έχει λάβει χώρα εντός του πολυτελούς Χίλτον της πρωτεύουσας της χώρας.

Ο Νορεντίν έχει όλα τα χαρακτηριστικά του τυπικού νουάρ ήρωα, όπως τα έχουμε μάθει από τα χρυσά χρόνια του είδους της δεκαετίας του ’40. Είναι καλοντυμένος, αρρενωπός, μοναχικός, καπνίζει αρειμανίως, πίνει, ενώ δεν φαίνεται να έχει καμία απολύτως ηθική αναστολή. Η απροκάλυπτη διαφθορά που κυριαρχεί εντός του αστυνομικού τμήματος στο οποίο υπηρετεί υπό τις διαταγές του θείου του (με τον νεποτισμό να είναι προφανώς ο κανόνας σε όλους τους τομείς της αιγυπτιακής διακυβέρνησης), δεν τον έχει αφήσει ασυγκίνητο. Απέχοντας από το να χαρακτηριστεί ο… Σέρπικο της Βορείου Αφρικής, δεν διστάζει να βουτήξει το πορτοφόλι της νεκρής τραγουδίστριας Λαλένα για να βγάλει ένα extra μεροκάματο, καθώς ο άρρωστος πατέρας του έχει ανάγκη από φροντίδα. «Πες μου απλά πώς τα έκλεψες», του αναφέρει εκείνος καθώς παίρνει τα χρήματα, γνωρίζοντας άριστα τον κόσμο στον οποίο κινείται ο γιος του, προσφέροντας παράλληλα μια από τις πολλές κυνικές ατάκες που έχει γράψει ο Σάλεχ, δείχνοντας πως έχει μελετήσει καλά το είδος που υπηρετεί εδώ.

Ξεκινώντας την έρευνά του γι’ αυτό που αρχικά μοιάζει με έγκλημα πάθους, και με το οποίο οι περισσότεροι φαίνεται να θέλουν να ξεμπερδεύουν στα γρήγορα, ανακαλύπτει την παρουσία πλούσιου βουλευτή, μεγαλοεργολάβου και προσωπικού φίλου του Προέδρου Μπουμπάρακ στο δωμάτιο της δολοφονίας, τον οποίο του υποδεικνύει η πάμφτωχη Σουδανή καθαρίστρια του ξενοδοχείου, που άκουσε αλλά και είδε μέρος του σκηνικού του φόνου ενώ εργαζόταν. Για λόγους που, αρχικά, περισσότερο με περιέργεια έχουν να κάνουν παρά με κάποια ηθική έκλαμψη, ο Νορεντίν αποφασίζει να μην υπακούσει στις άνωθεν διαταγές, έχοντας πλήρη επίγνωση του τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την καριέρα του. Σκαλίζοντας την υπόθεση, καταφέρνει και βρίσκει τη φοβισμένη μετανάστρια που εντωμεταξύ έχει εξαφανιστεί από το ξενοδοχείο, ανακρίνει τον πέραν πάσης υποψίας και υπό καθεστώς βουλευτικού ασύλου ύποπτο (ο οποίος συν τοις άλλοις τυγχάνει να είναι ένας εκ των ιδιοκτητών του Χίλτον!), ακολουθεί το νήμα βασικού στοιχείου – κλειδιού που μόνο αυτός έχει στην κατοχή του, με κατάληξη σε ύποπτα στέκια πάντα, ενώ όπως κάθε νουάρ ήρωας που σέβεται τον εαυτό του, μπλέκει με μοιραία γυναίκα και φίλη τού θύματος, κάτι που θα τον οδηγήσει σε περαιτέρω εκπλήξεις, πόσω μάλλον και σε περισσότερα πτώματα.

Ο Σάλεχ καθιστά αδιαμφισβήτητο το γεγονός πως η πολιτική είναι συνυφασμένη με κάθε σχεδόν πτυχή της ζωής, διαπερνώντας το φιλμ του με μια λεπτή ένταση καθώς αυτό καταγράφεται εν είδει ντοκιμαντέρ, μέρα με τη μέρα. Η προσπάθειά του, όμως, να συνδέσει την Επανάσταση της 25^ης Ιανουαρίου με μία τυπική υπόθεση φόνου, τον κάνει να χάσει τον βασικό του σεναριακό στόχο, καθώς η αστυνομική πλευρά της ταινίας από ένα σημείο και μετά στερείται ιδιαίτερου μυστηρίου, παρά τα ένα-δύο twists που κρατά σαν άσσους στο μανίκι. Παραλληλίζει την πορεία τού καθεστώτος Μουμπάρακ με αυτήν της καριέρας του αστυνόμου Νορεντίν, ο οποίος μέσω μια σειράς απερίσκεπτων ενεργειών (για τα δεδομένα του περιβάλλοντος στο οποίο κινείται, τουλάχιστον), συνειδητοποιεί εγκαίρως πως έχει μπλέξει σε κάτι πολύ μεγάλο, από το οποίο θα μπορέσει να ξεφύγει χρησιμοποιώντας υπέρ του την οργή που σιγοβράζει στην πόλη του Καΐρου. Κρύβει μια αφέλεια ο επίλογος της ιστορίας που διηγείται ο Σαλέχ, δεν αφαιρεί όμως αυτό κάτι από τη βέβαιη γοητεία της ταινίας του, που στέκει σαν ένας έντιμος φόρος τιμής στο αυθεντικό νουάρ.