του Ηλία Φραγκούλη

Το να αντέχεις ως κινηματογραφικό franchise εδώ και 50 χρόνια ακυρώνει, σχεδόν, το νόημα της όποιας κριτικής εδώ. Καμία άλλη κινηματογραφική σειρά δε γνώρισε τόση διάρκεια στο πέρασμα του χρόνου, δίχως να χάσει την επαφή με το κοινό κάθε ηλικίας. Ακόμη κι αν στο μυαλό του μέσου θεατή οι περιπέτειες του Τζέιμς Μποντ δεν ξεχωρίζουν η μια από την άλλη (γεγονός) και κανείς δε θυμάται τι είδε μετά από λίγο καιρό, ο 007 είναι και θα παραμείνει ένα σημαντικό icon της pop κουλτούρας, μια ανδρική ονείρωξη που πάντα θα οδηγεί τα καλύτερα αμάξια, θα ρίχνει τις πιο απίστευτες γκόμενες (δίχως την υποχρέωση να τις στεφανωθεί κιόλας – μια φορά έγινε το «λάθος») και δε θα έχει hangover το επόμενο πρωί…

Συστήνοντας κάθε νέο πρωταγωνιστή, η σειρά του 007 προσπαθούσε, εκτός από το να επιβάλει το νέο πρόσωπο του ήρωα, και να συντονιστεί με την εποχή στην οποία ζει ο θεατής. Έτσι, ο Ντάνιελ Κρεγκ έφερε στον Τζέιμς Μποντ μια αρκετά ρεαλιστική, macho αγριάδα… φθαρτότητας, που αποθεώνεται στην εναρκτήρια σκηνή καταδίωξης του «Skyfall», προ τίτλων αρχής, παραδοσιακά. Κάνοντας την Ιστανμπούλ λίμπα για κανένα δεκάλεπτο και αλλάζοντας ουκ ολίγα μέσα επίγειας μετακίνησης, ο Σαμ Μέντες δηλώνει ξεκάθαρα πως «το’ χει» και σε βουλιάζει στο κάθισμά σου με τη σιγουριά πως θα δεις μια από τις καλύτερες ταινίες αυτού του franchise. Ο Κρεγκ στέκεται όρθιος για την Πατρίδα και τη Βασίλισσα, τραυματίζεται σαν κοινός θνητός και δέχεται ακόμη και ένα λάθος χτύπημα από τη συνεργάτιδά του, που τον οδηγεί… στο θάνατο! Προφανώς, καθώς απολαμβάνεις την ταιριαστή και πιασάρικη ομώνυμη επιτυχία της Αντέλ, δεν ανησυχείς τόσο για την υγεία του πράκτορα, βρισκόμαστε ακόμη στα opening credits. Αυτό που δεν ξέρεις ακόμη, όμως, είναι πως μόλις είδες την καλύτερη και πιο εντυπωσιακή σκηνή δράσης ολόκληρου του φιλμ, κάτι που ο Μέντες δε ζύγισε σωστά, παρασυρμένος από τη φιλοδοξία να στήσει μια πρώτη σκηνή απόλυτα εντυπωσιακή.

Η συνέχεια του «Skyfall» σέβεται και το καστ και τους ρόλους που πρέπει να ερμηνεύσει αυτό, με εξέχουσα τη μορφή της Μ, με τη στιβαρή άνεση της Τζούντι Ντεντς, η οποία προσδίδει για πρώτη φορά στο χαρακτήρα της συμπλεγματικές πινελιές μητρότητας απέναντι στους πράκτορες που στέλνει στο «μέτωπο», με ευθύνη και ενοχές, ειδικά όταν εκείνοι δε γυρίζουν πίσω… Από την άλλη, το φιλμ κρίνει με κυνισμό όλα αυτά τα «στρατιωτάκια» που λίγο απέχουν από το να μετατραπούν σε τέρατα εκδικητικότητας, όπως ξετυλίγει σταδιακά η πλοκή.

Το σενάριο στήνεται με κεντρικό άξονα τα χρέη του παρελθόντος και είναι αλήθεια πως οι ανατροπές πέφτουν βροχή, παράλληλα με σημαντικά στοιχεία για την προέλευση του Μποντ και την ψυχολογία του, φτάνοντας ως τα παιδικά του χρόνια. Καμία άλλη ταινία της σειράς δεν τόλμησε ποτέ να μας φέρει αντιμέτωπους με τόσες εκπλήξεις, από την εποχή του «On Her Majesty’s Secret Service» (1969), το οποίο οι πραγματικοί fans του 007 εκτιμούν βαθύτατα – και δικαίως!

Στο πρότυπο της νέας τάξης… ηθών, ο Τζέιμς Μποντ κάνει λιγότερο σεξ (διότι η αμερικανική αγορά δεν το επιτρέπει), αλλά ματώνει περισσότερο από ποτέ και η βία είναι καλοδεχούμενη, ειδικά από τη στιγμή που μπαίνει στο κόλπο και ο κακός του Χαβιέρ Μπαρδέμ. Είναι εμφανές πως ο ταλαντούχος Ισπανός ηθοποιός πήγε διαβασμένος. Ο Σίλβα (που υποδύεται) είναι, αρχικά, μια ευχάριστη ανατροπή του πρότυπου του Ρόμπερτ Σο από το «From Russia with Love» (1963), με το οξυζεναρισμένο μαλλί του. Έχουμε ακούσει αρκετά γι’ αυτόν από πριν και πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε ως εκφραστή του αληθινού τρόμου, ένα σαδιστή δίχως έλεος. Με κάποιον τρόπο, αυτό που κάνει ο Μπαρδέμ φέρνει στο νου τη… «Σιωπή των Αμνών». Αντιλαμβάνεται το ρόλο του σα να είναι εκείνος ενός ψυχοπαθούς serial killer, μετρημένος και απειλητικός όπως ο Άντονι Χόπκινς, αλλά… καταλήγει να παρωδεί σχεδόν το ρόλο του Τεντ Λεβίν, βγάζοντας όλο και περισσότερο στην επιφάνεια τα χαρακτηριστικά όχι απλά του gay αλλά της ξεφωνημένης «αδελφής», επιλογή σχετικά ριψοκίνδυνη για να τον πάρει κανείς στα σοβαρά και να αισθανθεί το φόβο στο πρόσωπό του.

Χωρίς να θέλω να μπω στα χωράφια των spoilers, να πω απλά πως η κλιμάκωση στη Σκοτία διαθέτει σωστές δραματικές εντάσεις, κλείνει λογαριασμούς και επιφυλάσσει ιστορικές ανατροπές για τη σειρά του 007, έστω κι αν κάπου κάπου θυμίζει – πιο αναίμακτα – το φινάλε των «Αδέσποτων Σκυλιών» του Πέκινπα (σίγουρα ένα απροσδόκητο φιλμικό homage).

Το «Skyfall» ανήκει στο είδος των ταινιών που μπορούν να ικανοποιήσουν κάθε θεατή, προσφέρει ό,τι υπόσχεται και αποτελεί ένα από τα απολαυστικότερα και πιο καλοδουλεμένα έργα της σειράς. Αν δεν αρκούν όλα αυτά για να βγεις από την καταθλιπτική εικόνα πλήρους κατάπτωσης που ζεις καθημερινά γύρω σου, τότε… ας το κλείσουμε το «μαγαζί», να τελειώνουμε!