του Ηλία Φραγκούλη

Λίγα λεπτά μετά την έναρξη της δημοσιογραφικής προβολής αυτού του «ντοκιμαντέρ» έλεγα σε συνάδελφο πως δεν έχω σκοπό να γράψω κριτική για τις «Ορεινές Συμφωνίες» κι ότι μάλλον ούτε «αστεράκια» αξιολόγησης μπορώ να βάλω για ένα «potpourri» από home videos μιας οικογενείας, το οποίο δεν μπορεί να αφορά ούτε την κινηματογραφική διανομή ούτε και τους θεατές. Μέχρι το τέλος, άλλαξα γνώμη. Δυστυχώς.

Αρχικά, να πω ότι το Ίδρυμα Κωνσταντίνος Κ. Μητσοτάκης είναι υπεύθυνο για την παραγωγή του φιλμ, ενώ (όπως δηλώνει το δελτίο Τύπου) τα έσοδα από την προβολή του θα διατεθούν «για την προστασία και αναγέννηση της αμπελιτσιάς, ενδημικού δένδρου των Λευκών Ορέων». Φαντάζουν κάπως οξύμωρα όλα αυτά, όταν μιλάμε για ένα όνομα μεγάλης πολιτικής παράδοσης, από το 1946 (όταν ο περί ου ο λόγος εξελέγη βουλευτής Χανίων) μέχρι σήμερα. Διότι η βασική θεματολογία εδώ δεν είναι η πολιτική σταδιοδρομία του πατρός Μητσοτάκη, αλλά… «η σχέση του με τη φύση και το περιβάλλον». Ουσιαστικά, λοιπόν, ο τίτλος αυτού του «ντοκιμαντέρ» θα μπορούσε να είναι… «Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: Ο Οικολόγος». Κάπως άβολο, έτσι;

Οι «Ορεινές Συμφωνίες», φυσικά, ξεκινούν από την Κρήτη και το πατρικό της οικογένειας, παρουσία της μικρότερης αδελφής του Κωνσταντίνου, Αρτεμισίας Μητσοτάκη (μητέρας της Αντιγόνης Λυμπεράκη), η οποία αφηγείται το μεγάλωμά τους εν μέσω φωτογραφικών ενθέσεων και πλάνων κινούμενων εικόνων (από projector) που «ντύνουν» διάφορα σημεία της οικίας για να ζωντανέψουν κάτι από το κλίμα της περιόδου. Οι αναφορές είναι από ξέγνοιαστες (έφεση προς τους ευρωπαϊκούς χορούς) έως δυσάρεστες (η γερμανική Κατοχή), ενώ σταδιακά προστίθενται και οι εμφανίσεις των τεσσάρων παιδιών του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, συνοδεία σπάνιου υλικού από super 8 φιλμάκια με οικογενειακές στιγμές (κυρίως διακοπών). Το φιλμ μοιάζει, πλέον, με μία «κρυφή ματιά» στο εσωτερικό του σπιτιού του Μητσοτάκηδων, αλλά, όπως μπορεί να φανταστεί με ευκολία κανείς, τα πάντα αραδιάζονται μπροστά στο βλέμμα του θεατή «φιλτραρισμένα» μέσα από ένα (ενδο)οικογενειακό πρίσμα «καθαρότητας» και «ηρωοποίησης» (βλέπε και τη δοκιμασία της φυλάκισης και καταδίκης του Κωνσταντίνου σε θάνατο από τους Γερμανούς).

Αν και διαθέτει ουκ ολίγες πολιτικές «βινιέτες» (με βασική εστίαση στο αφήγημα του ηγέτη με τις πρωτοβουλίες για εθνική συμφιλίωση, που κατάφερε μέχρι και την Αριστερά να προσεγγίσει και να «αδελφοποιήσει»…), το φιλμ ούτε εμβαθύνει ούτε καν αγγίζει τις εποχές μεγάλων συγκρούσεων και αμφιλεγόμενων αποφάσεων (από τις δεκαετίες του ’60 ή του ’80) του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, για να αρχίσει να παίρνει τον δρόμο τού… οικολογικού ντοκιμαντέρ για τον «πράσινο» πάτερ φαμίλια. Ανίψια, συνεργάτες, αλλά και φίλοι βοσκοί από την Κρήτη παίρνουν τον λόγο για μια-δυο ατάκες ο καθένας, οι Ελένη Αρβελέρ, Άλκη Ζέη, Μανώλης Γλέζος, Μίμης Ανδρουλάκης, Στέργιος Πιτσιόρλας και Άννα Διαμαντοπούλου μοιράζονται διάφορες πιο ανθρώπινες εξομολογήσεις, και η ταινία καταλήγει σε μία απαρίθμηση των μεγάλων καλών που έκανε για τον τόπο και το περιβάλλον ο πολιτικός ηγέτης Μητσοτάκης, θυμίζοντάς μας (για παράδειγμα) ότι το φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός χάρη σ’ εκείνον.

Άλλες περιπτώσεις, πάντως, προκαλούν ένα κάποιο μειδίαμα (τα δύο φράγματα που βοήθησε να δημιουργηθούν… στη Μύκονο!), ένα πιο εξωτερικευμένο γέλιο (με την εμφάνιση του άκρως προβεβλημένου από τα media πέρσι Κωνσταντίνου Συνολάκη, ο οποίος μας μιλά για… φύκια και ουχί για tsunami ή πυρκαγιές!) ή και πιο ηχηρά γέλια (η αναφορά στη μεταφορά του αεροδρομίου από το Ελληνικό στα Σπάτα, έτσι ώστε η Αθήνα να αποκτήσει έναν καινούργιο πνεύμονα οξυγόνου και πρασίνου, δήλωση που σήμερα αποκτά μία λανθάνουσα αίσθηση σαρκαστικού αστείου).

Δίχως στοιχειώδη σκελετό αφήγησης, παρακολουθώντας επιλεκτικά και αποσπασματικά τον βίο του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, οι «Ορεινές Συμφωνίες» δεν εξυπηρετούν κάποιον προφανή σκοπό, ούτε λειτουργούν πλήρως ως «αγιογραφία» τού ανθρώπου / πολιτικού, αφήνοντας μία τελική επίγευση αυτο-ακύρωσης του όλου project, το οποίο κανονικά θα έπρεπε να είχε «καεί» σε λίγα τεμάχια DVD, ώστε να μοιραστεί σαν αναμνηστικό σε συγγενείς, φίλους, γνωστούς και λάτρεις του… παλαιοκομματισμού.