της Ιωάννας Παπαγεωργίου

«Αμερικανιά» του… αισχίστου είδους, όχι ιδιαίτερα πρωτότυπη ή τολμηρή, μεν. «Αμερικανιά» ακαταμάχητα συγκινητική, αστεία όποτε χρειάζεται, συναρπαστική και αισιόδοξη, ικανή να σου φτιάξει λυτρωτικά το κέφι, δε. Εκτός κι αν είσαι από εκείνους τους κυνικούς, αμετανόητους κινηματογραφικούς διανοούμενους, που βλέπουν χολιγουντιανό σινεμά και αλλάζουν δρόμο.

Ε, ναι λοιπόν, αυτή η βασισμένη σε αληθινή ιστορία του 1987 ταινία διαθέτει όλες τις «συνήθεις ύποπτες» κοινοτοπίες που μπορούν εύκολα να προκαλέσουν γκρίνια. Την επιλογή να αφηγηθεί την ιστορία της από την οπτική γωνία του λευκού Αμερικανού προπονητή και όχι από εκείνη κάποιου από τους 7 αθλητές του, ταλαιπωρημένα παιδιά μεταναστών. Τον περιορισμό των θηλυκών στους – ενίοτε comic relief – ρόλους των συζύγων και μητέρων (τόσο η σαφώς ανεκμετάλλευτη Μπέλο, όσο και η απίθανη Ντιάνα Μαρία Ρίβα – κολόνα του σπιτιού τής οικογένειας Ντίαζ), της μπριόζας και σέξι αισθητικού γκόμενας, Λούπε (Μάρτα Χιγκαρέδα), και της καθωσπρέπει, όλο κατανόησης κόρης (η εκ του «Homeland» ξινή, αναπάντεχα πιο γλυκιά εδώ, Μόργκαν Σέιλορ και η… φωτεινή πιτσιρίκα Έλζι Φίσερ, που ενσαρκώνουν τις δύο κόρες του Γουάιτ), οι οποίες επιπλέον αν και παίζουν μικρό αλλά καταλυτικό ρόλο στα δρώμενα, ουδέποτε μαθαίνουμε την τύχη τους στους τίτλους τέλους, όπως συμβαίνει με τον Γουάιτ και τους αθλητές του. Την – κυριολεκτικά και μεταφορικά – ουσιαστικά αναίμακτη ευκολία με την οποία ξεπερνιούνται τα όποια σοβαρά προβλήματα / τροχοπέδη (η βίαιη σχέση του Τόμας Βαλές με τον πατέρα του, ή η επικίνδυνη εμπλοκή με την ουρανοκατέβατη, πρώην συμμορία τού αυτοκινητιστή Χάβι) στην προσπάθεια του Γουάιτ και των αθλητών του προς τον θρίαμβο. Και την ικανή, αποτελεσματική, αλλά όχι ιδιαίτερα εμπνευσμένη ή χαρακτηριστική στις δραματουργικές της εξάρσεις (στον τελικό αγώνα για παράδειγμα, όπου τα close-up συνδυάζονται με τα μακρινά, πανοραμικά πλάνα, και η αργή κίνηση με το κρεσέντο του soundtrack, όπως λίγο πολύ περιμένεις και έχεις ξαναδεί) σκηνοθεσία από τη Νεοζηλανδή Κάρο («Το Σημάδι της Φάλαινας»).

Ωστόσο, το φιλμ σε συμπαρασύρει στον αγώνα τού Γουάιτ και μέσω αυτού σου γνωρίζει και σου επικοινωνεί διαπεραστικά το σύμπαν, τη κουλτούρα, τη σεμνότητα, την αξιοπρέπεια και την – όπως πολύ σωστά λέει ο προπονητής τους – «μεγάλη, υπεράνθρωπη καρδιά» αυτών των παιδιών και των τόσων παρεξηγημένων και κακομεταχειρισμένων από τη Δύση ανθρώπων τους. Και αυτό κάθε άλλο παρά μικρό ή ασήμαντο πράγμα είναι στην εποχή της ανείπωτης ανθρωπιστικής τραγωδίας που ζούμε, καθώς πρόσφυγες από τον πόλεμο στη Συρία, αλλά και τις θηριωδίες του ISIS πνίγονται στη Μεσόγειο, στην πορεία τους προς ένα καλύτερο αύριο στη Δύση.

Εξάλλου, μπορεί οι γυναίκες να μην σπάνε τα δεσμά των κλισέ ρόλων τους, αλλά ο Γουάιτ κι οι δρομείς ως πρωταγωνιστές, ξεπερνώντας τον φόβο και ακονίζοντας το πάθος τους, ανατρέπουν τόσο αφοπλιστικά τις προκαταλήψεις εναντίων τους, που σε συμπαρασύρουν αμαχητί στον αγώνα τους, υποχρεώνοντάς σε να ξεχάσεις και να συγχωρήσεις τις αδυναμίες τού φιλμ. Σε αυτό το γεγονός συνεισφέρουν τα μάλα, με τον άλλον τρόπο, τόσο οι ηθοποιοί, όσο και η Κάρο. Από τους μεν ο Κόστνερ, ωριμότερος από ποτέ, ευάλωτος και δυνατός, αλλά πάντα ήρεμος, υπόκωφος, φέρνει στο νου τη στιβαρή αν και ευέλικτη, πολυδιάστατη παρουσία star του κλασικού Χόλιγουντ σαν τον Γκρέγκορι Πεκ ή τον Τζίμι Στιούαρτ, ενώ σύσσωμοι οι πιτσιρικάδες που ενσαρκώνουν τους μαθητές / αθλητές του (ειδικά ο Πρατς στον ρόλο τού μελαγχολικού αλλά πεισματάρη Τόμας, και ο Ραμίρεζ σε εκείνον του πληθωρικού καλοφαγά, αλλά ακαταπόνητου διακριτικού ήρωα Ντάνι Ντίαζ) διακρίνονται από τόση αβίαστη, έμφυτη ερμηνευτική φυσικότητα και ειλικρίνεια ώστε καθηλώνουν. Η Κάρο από την πλευρά της, μπορεί να μην πρωτοτυπεί ή να μεγαλουργεί, γνωρίζει όμως πώς να υποκλίνεται και να αναδεικνύει ανιδιοτελώς το ταλέντο των πρωταγωνιστών της διατηρώντας την κάμερά της ήσυχη, σταθερή, συχνά σε απόσταση λίγων μόνο αναπνοών από τα πρόσωπα κυρίως, αλλά και τα χέρια (στα χωράφια) και τα πόδια τους (στον δρόμο). Ταυτόχρονα, όπως είχε κάνει και στο «Σημάδι της Φάλαινας», συλλαμβάνει και κοινωνεί με τις εικόνες της ατόφια τη γήινη, λατινοαμερικάνικη ατμόσφαιρα του μικρόκοσμου του ΜακΦάρλαντ, που χρειάζεται απαραίτητα τη διευκρίνιση «USA» πλάι στο όνομά του, για να καταλάβεις πως βρίσκεσαι σε μια πόλη της Καλιφόρνια των Ηνωμένων Πολιτειών και ουχί σε κάποια του Μεξικό.

Τελικά, μπορεί αυτή η ταινία να μην σου αλλάξει τη ζωή προς το καλύτερο, όπως έκανε ο Γουάιτ για τους μαθητές του και όλοι μαζί για το ΜακΦάρλαντ, θα σε ζεστάνει όμως ευφραντικά με μια έστω φευγαλέα αχτίδα φωτός και ελπίδας. Και αυτό αρκεί.