του Ηλία Φραγκούλη

Από την εισαγωγική και απροσδόκητα άγρια σεκάνς ενός gay bashing επεισοδίου, το δεύτερο κεφάλαιο της κινηματογραφικής μεταφοράς του διάσημου βιβλίου του Στίβεν Κινγκ «Το Αυτό» θέλει να μας δηλώσει ξεκάθαρα (και σχεδόν ενοχλητικά) ότι αυτό που θα δούμε αφορά ενήλικες (ή ότι έχει «ενηλικιωθεί» σε προθέσεις, με μία κάποια ευρύτερη έννοια, αν προτιμάς). Είναι μία τολμηρή και θαρραλέα απόφαση για το studio της Warner, το οποίο εισέπραξε 700.381.748 δολάρια (παγκοσμίως) το 2017, για να επιστρέψει σήμερα με μία από τις πιο πολυαναμενόμενες συνέχειες των τελευταίων ετών, η οποία δεν χαρίζεται πουθενά! Σκληρό R rating πήρε τούτο εδώ, για υπερβολική βία και αιματηρές σκηνές, μερικές από τις οποίες θα σοκάρουν το mainstream κοινό που έχει «καλομάθει» σε κάποια επιπόλαια «μπου» εσχάτως, παρακολουθώντας ταινίες τρόμου «της σειράς», προορισμένες για «fast food» κατανάλωση από 13χρονα στα multiplex. Ευτυχώς, εδώ τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά.

Αν το πρώτο κεφάλαιο «χάιδευε» το κοινό τού τηλεοπτικού hype του «Stranger Things», το «Κεφάλαιο 2» ξεκόβει κάθε σύνδεσμο εμπορικής αναμνησιολογίας σε αναφορές και επιπόλαια «στολίδια» εϊτίλας, για να ωριμάσει κινηματογραφικά και να σου προσφέρει έναν εφιάλτη που μόνο η μεγάλη οθόνη σηκώνει σήμερα. Οι ήρωες της παιδικής αθωότητας του τότε μετατρέπονται στο παρόν τους σε πλάσματα τραυματισμένα από «τρομακτικές» εμπειρίες που δεν επουλώθηκαν ποτέ ψυχολογικά, εμπειρίες βιωμένες στον ρεαλιστικό κόσμο του Ντέρι, που έχουν καταχωνιαστεί στο βαθύτερο σκοτάδι της μνήμης τους και ίσως δεν θα δουν ποτέ το φως μίας λυτρωτικής αντιμετώπισης. Ο Pennywise είναι μονάχα μία «βιτρίνα» μπροστά από τις φοβίες που η ίδια η ζωή τούς χάρισε στα παιδικά τους χρόνια. Επιστρέφοντας στη γενέτειρά τους είκοσι επτά χρόνια αργότερα, οι Losers θα υποχρεωθούν να θυμηθούν και να νικήσουν ή να πεθάνουν, όχι από τις ολέθριες δαγκάνες ενός φανταστικού, φρικιαστικού clown, αλλά από τους κοινωνικούς τους ρόλους και τη συνύπαρξή τους με… την αλήθεια. Οι αλληγορικοί τόνοι που προσθέτει τούτο το φιλμ στη δράση της ιστορίας του Στίβεν Κινγκ διαθέτουν θάρρος και τόλμη, αγγίζοντας (με σκοπό να ενοχλήσουν) θέματα όπως η συζυγική (ή οικογενειακή) κακοποίηση, η ομοφυλοφιλία, η μοναξιά, οι διακρίσεις και το harassment λόγω κοινωνικής / φυλετικής προέλευσης ή εμφάνισης. Τα παιδιά του πρώτου «Το Αυτό» είναι πλέον ψυχολογικά ράκη ενήλικης ζωής, με συναισθήματα που αποζητούν (και ενδέχεται να βρουν) μία ταύτιση «γιατρειάς»… με το κοινό εκεί έξω.

Η σκηνή της συνάντησης στο κινέζικο εστιατόριο και η κατάληξή της σε ένα σουρεαλιστικό όργιο τρομακτικών εικόνων φαντασίας, που θα μπορούσαν να έχουν τους πίνακες του Ιερώνυμου Μπος για έμπνευση, μας κλείνει το μάτι γι’ αυτά που θα ακολουθήσουν: γκροτέσκο θέαμα δίχως διάθεση (αυτο)λογοκρισίας εις τον βωμό του κινηματογραφικού ταμείου! Με εξυπνάδα! Πώς αλλιώς μπορείς να χαρακτηρίσεις το προφανές homage σε μία από τις πιο σοκαριστικές σκηνές τρόμου στην ιστορία του σινεμά, από την «Απειλή» (1982) του Τζον Κάρπεντερ; Πόση μαγκιά επιδεικνύουν τα cameos του σκηνοθέτη Πίτερ Μπογκντάνοβιτς, αλλά και του συγγραφέα του «Το Αυτό», Στίβεν Κινγκ; Πόσο λειτουργικό και σοβαρό είναι το ενήλικο casting, που αποδεικνύει ότι ακόμη κι από το τόσο αδικημένο genre του horror μπορούν να προκύψουν στέρεες ερμηνείες χαρακτήρων (τάση που ενδυναμώνεται διαρκώς σήμερα, με τα φιλμ του Τζόρνταν Πιλ ή του Άρι Άστερ, για παράδειγμα);

Μπορεί «Το Αυτό: Κεφάλαιο 2» να ξεφεύγει κάπου σε διάρκεια (πώς αλλιώς, όμως, όταν εδώ προσπαθεί να χωρέσει και το παρελθόν και το σήμερα των ηρώων), η κατακλείδα της σύγκρουσης με τον Pennywise (ή την προέλευση της δύναμης του Κακού) να χωλαίνει απαιτώντας πολλές «ελευθερίες» που συγκρούονται με το φανταστικό και το πραγματικό για την εξήγησή της, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι σίγουρα καλύτερο από το φιλμ του 2017 και οι επιλογές που τόλμησαν να πάρουν εδώ παραγωγοί και σκηνοθέτης έρχονται να δοκιμάσουν ένα πιο μαζικό κοινό, το οποίο θα έρθει αντιμέτωπο με εικόνες ασυνήθιστα τρομακτικές και απεχθείς, ικανές να το ταρακουνήσουν στο κάθισμα του κινηματογράφου. Είναι μία πρόκληση που εγώ επικροτώ απόλυτα. Το σινεμά δεν (οφείλει να) είναι ένας τόπος ασφάλειας. Είναι μία περιπέτεια. Αισθήσεων και συναισθημάτων. Ας τρομοκρατηθείτε!