του Ηλία Φραγκούλη

Ναι, βλέπετε ήδη μία απλόχερη ετυμηγορία σε «αστεράκια», διότι προσωπικώς δεν το φοβάμαι ούτε το τρέμω το σινεμά διασκέδασης. Για όσους διαφωνούν με την αντίληψη που θέλει να αξιολογούνται ισάξια οι fiction ταινίες «απόδρασης» με τα δείγματα σκληροπυρηνικής «κουλτούρας», πετάω το μπαλάκι: α) πόσο συχνά βλέπετε αξιοπρεπή δείγματα από το πρώτο «είδος» και β) στ’ αλήθεια, πότε πήγατε για τελευταία φορά σε mainstream εμπορικό φιλμ δίχως παρωπίδες; Αφού δώσετε τίμιες απαντήσεις σε αυτά τα δύο, συνεχίστε να διαβάζετε…

Άμα είσαι κακός άνθρωπος, παίρνεις τους σεναριογράφους του «Σχεδίου Πτήσης» και τους βάζεις στο εδώλιο με την κατηγορία της κλεψιάς από το «Η Κυρία Εξαφανίζεται» (1938) του Άλφρεντ Χίτσκοκ. Επειδή, όμως, έχει συμβεί ουκ ολίγες φορές να βλέπουμε «χιτσκοκικό homage» (sic), κάνουμε τα στραβά μάτια και το απολαμβάνουμε, αφού ως κατασκευή το φιλμ του Γερμανού Ρόμπερτ Σβέντκε είναι άψογο. Ξεκινώντας με ύπουλες νύξεις για τη διανοητική ισορροπία της ηρωίδας του, αφήνει όσα κενά πρέπει για να στήσει καλό σασπένς κι όταν εκτονώνει την ψύχωσή της, κινείται μαεστρικά σαν στρόβιλος μέσα στο κλειστοφοβικό σκηνικό της ατράκτου και σε υποχρεώνει να γραπώσεις το κάθισμα λες και έχεις πέσει σε αληθινές αναταράξεις!

Το στόρι είναι απλό. Μητέρα μικρού κοριτσιού πετάει από Βερολίνο προς Νέα Υόρκη, με το φέρετρο του συζύγου ανάμεσα στις αποσκευές. Στην όλη ψυχολογία απώλειας και οδύνης προστίθεται και η εξαφάνιση της μικρής, ενώ το αεροσκάφος πετά πάνω από τον Ατλαντικό! Όταν όλο το πλήρωμα προσπαθεί να την πείσει πως η κόρη της δεν υπήρξε ποτέ στη λίστα επιβατών και κανείς αυτόπτης μάρτυς δεν βρίσκεται στο πλευρό της μάνας, κοντεύει να μας πιάσει κι εμάς υστερία. Και αναμένουμε τη λύση του μυστηρίου. Είναι τρελή η Κάιλ κι εμείς ήμασταν μάρτυρες μιας νοσηρής φαντασίωσης ή κάποιος παίζει με τα νεύρα όλων βάσει σχεδίου; Είναι τρομοκράτες; Είναι απαγωγείς; Είναι ένας ή πολλοί; Οι σπαζοκεφαλιές είναι κάμποσες και ξετυλίγονται με διακριτικό τρόπο, οδηγώντας σε ένα φινάλε που δε σε τραβάει απ’ το μαλλί ως ουρανοκατέβατο. Κι αυτό είναι άλλο ένα ατού της ταινίας.

Προσωπική επιτυχία του Σβέντκε που χειρίζεται το δύσκολο χώρο ενός αεροσκάφους (έστω και με τις ανέσεις ενός – αληθοφανέστατου – σκηνικού) με ευρηματικότητα και ευκινησία για να σε τσιτώσει από ένταση, το φιλμ υπηρετείται από ένα καστ που το σηκώνει ακόμη περισσότερο. Η Τζόντι Φόστερ ξέρει να διαλέγει και ρόλους αλλά και να σε σπρώχνει σε βαθμό ταύτισης που δεν επιτρέπει πολλές αμφιβολίες, ο Πίτερ Σάρσγκααρντ έχει βγει για περίπατο από άνεση ανάμεσα στο υπεύθυνα αθώο και το σατανικά ύποπτο, δίπλα σε βοηθητικούς χαρακτήρες διαλεγμένους στερεοτυπικά αλλά εύστοχα λειτουργικούς. Μικρή παρένθεση για την ένθεση των Αράβων επιβατών οι οποίοι γίνονται στόχος αφελούς πολιτικού σχολίου, όμως, με ένα μήνυμα που ίσως κάτι κατάφερε να πει στο λαϊκό, αμερικανικό κοινό. Μη θυμώνετε με τέτοιου τύπου «ευκολίες». Ταινίες σαν το «Σχέδιο Πτήσης» φτιάχνονται για τους… βλάκες της απέναντι πλευράς του Ατλαντικού! Τα «κτήνη» καταναλωτισμού των multiplex. Μερικές φορές, όμως, ένα μικρό θαύμα συμβαίνει και το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να αφορά όλους μας: μια ταινία «ψεύτικη» που καταφέρνει να μας διασκεδάζει στην αίθουσα χωρίς προσβολές, αξιοποιώντας τα καλύτερα μέσα. Και αυτό είναι Τέχνη!