του Ηλία Φραγκούλη

Ο Τζουζέπε Τορνατόρε σίγουρα δεν είναι αγνώμων. Ειδικά απέναντι στον Ένιο Μορικόνε. Ήταν εκείνος που με τη μουσική του απογείωσε τη συναισθηματική δυναμική του «Nuovo Cinema Paradiso» (1988), της μόλις δεύτερης σκηνοθετικής του απόπειρας για το σινεμά. Και, όπως κάθε σώφρων άνθρωπος σε τούτο τον κόσμο, αγάπησε και σεβάστηκε τον μεγάλο maestro. Το ντοκιμαντέρ «Ένιο Μορικόνε: Ο Μαέστρος», λοιπόν, είναι μια πράξη σεβασμού. Υπέρτατου, όπως θα νιώσεις καθώς θα το παρακολουθείς.

Ο Μορικόνε εμφανίζεται on camera, τόσο εξομολογητικά ειλικρινής, ταπεινός και (ενίοτε) πικραμένος, που αποκλείεται ν’ αφήσει ασυγκίνητο ακόμη κι έναν θεατή ο οποίος δεν (θα) έχει τόσο μεγάλη οικειότητα με το έργο του. Το βιογραφικό κομμάτι ολόκληρου του βίου του έχει «συναρμολογηθεί» με υλικό αξιέπαινης έρευνας, από εκείνες που πραγματικά τιμούν το genre του ντοκιμαντέρ. Από την παιδική του ηλικία και το πείσμα του πατέρα του να γίνει τρομπετίστας (όπως κι εκείνος), δηλαδή ένας κοινός μουσικός ερμηνευτής, το πόσο… αγύριστο κεφάλι ήταν στις σπουδές του και σε σχέση με την κριτική που του ασκούσαν οι πιο ακαδημαϊκοί μέντορές του, το «Ennio» προχωρά με χρονολογική σειρά αφιερώνοντας ένα μεγάλο μέρος του στο κομμάτι της σχέσης του Μορικόνε με την pop δισκογραφία και τα arrangements που έκανε για μια πληθώρα κλασικών επιτυχιών, επιφυλάσσοντας απίστευτες εκπλήξεις (ακόμα και για το σκεπτικό της «υποχρέωσης» τα κομμάτια που προορίζονταν να κυκλοφορήσουν ως singles να εμπεριέχουν πιο εμπορικά ή ρυθμικά «tricks», έτσι ώστε να πειραματίζεται πιο ελεύθερα στα album tracks), καθώς ο maestro υπήρξε ένα είδος σύγχρονου Νέλσον Ριντλ για το ιταλικό τραγούδι!

Με το που το «Ennio» μπαίνει στα χωράφια του κινηματογραφικού score, τούτο το ντοκιμαντέρ γράφει Ιστορία. Δεν βλέπεις μία τυπική απαρίθμηση των φιλμικών projects που απασχόλησαν τον Μορικόνε, αλλά μία σπουδή επάνω στη σύνθεση, με τον ίδιο να μη διστάζει ν’ αποκαλύπτει ακόμα και την άντληση ιδεών από τρανταχτά ονόματα της κλασικής μουσικής, παραδίδοντας κυριολεκτικά μαθήματα τεχνικής, παντρέματος μελωδιών ή «απλές» διαφοροποιήσεις σε tempo οι οποίες μετάλλασσαν οποιαδήποτε παρτιτούρα, μέχρι το τελικό αποτέλεσμα να γίνει ολότελα δικό του. Η γνωριμία και η πολυετής συνεργασία του με τον Σέρτζιο Λεόνε φυσικά και περιλαμβάνει στιγμές που προκαλούν το δέος, καθώς ο Μορικόνε «αποκωδικοποιεί» διάσημα μουσικά του θέματα τα οποία τον ταύτισαν με το γουέστερν, μετατρέποντάς τον σχεδόν σε… pop star παγκόσμιας αναγνώρισης.

Για τον Μορικόνε μιλούν σχεδόν οι πάντες στο ντοκιμαντέρ (με εξαίρεση την παντοτινή του σύζυγο, Μαρία). Φίλοι, συνεργάτες, συνάδελφοι και θαυμαστές, με τον ίδιο να δείχνει απίστευτα ανθρώπινος και αληθινός στα λόγια του, φανερώνοντας την πιο στενάχωρη πικρία του όταν το 1987 έχασε το Όσκαρ καλύτερης μουσικής (για την «Αποστολή») από τον Χέρμπι Χάνκοκ (για το «Μεσάνυχτα και… Κάτι»), θεωρώντας (σωστά) πως στο φιλμ του Μπερτράν Ταβερνιέ ακούγονταν κυρίως προϋπάρχουσες συνθέσεις της jazz και όχι original score. Η Ακαδημία επιχείρησε να διορθώσει το λάθος της (εις διπλούν) στις δεκαετίες που ακολούθησαν…

Το «Ennio» επιτρέπει στον θεατή να γνωρίσει τον Μορικόνε, όποια κι αν ήταν η επαφή του με τις δουλειές του και τους πολλαπλούς ρόλους της καριέρας του. Αποτελεί μία πληρέστατη βιογραφία που κάθε καλλιτέχνης θα ζήλευε ή θα ονειρευόταν να έχει σαν ένα είδος «κληρονομιάς» που αφήνει πίσω του στον πολιτισμό. Και είναι ολοφάνερο ότι παράχθηκε από καρδιάς.