του Παναγιώτη Μήτσικα

Πρώτη φορά πίσω από την κάμερα ως σκηνοθέτις, η Φίλις Νάγκι που μας χάρισε το σενάριο του «Carol» (2015) καταπιάνεται με άλλο ένα ολωσδιόλου γυναικείο θέμα, το δικαίωμα στην έκτρωση. Θα θέλαμε πάρα πολύ να πούμε «Κοίτα να δεις τι γινόταν στα ‘70s στις ΗΠΑ, πάλι καλά που έχουμε 2023», αλλά μιας και η ζωή αντιγράφει την κακή τηλεόραση, το αμερικανικό Κονγκρέσο ανέτρεψε τη μνημειώδη δικαστική απόφαση του «Ρόου κατά Γουέιντ» που κρατούσε από το 1973, τον περασμένο Ιούνιο. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως κάθε Πολιτεία στην Αμερική μπορεί να θεσπίσει το δικό της νόμο όσον αφορά στις εκτρώσεις, χωρίς ν’ ανησυχεί για την αντισυνταγματικότητά της. Χαρές και πανηγύρια στο Τέξας (μεταξύ άλλων) και, φυσικά, επιστροφή πενήντα χρόνια πίσω, με τις ανεξάρτητες, «underground» οργανώσεις για τα δικαιώματα της γυναίκας να κάνουν ότι μπορούν για να βοηθήσουν.

Μιλώντας για τις οργανώσεις αυτές, μία τέτοια είναι κι εκείνη που δίνει την έμπνευση στο φιλμ (και τον τίτλο του) και συγκεκριμένα η Κολλεκτίβα Τζέιν, που βοήθησε χιλιάδες γυναίκες να καταφέρουν να προχωρήσουν σε εκτρώσεις εκείνη την περίοδο. Για τις δραματουργικές ανάγκες της ταινίας, η πρωταγωνίστριά μας, Τζόι, είναι ένας fictional χαρακτήρας, με μεγάλη ψυχική δύναμη που δεν περιμένεις από τις πρώτες σκηνές, κι αυτό πιστώνεται στην Ελίζαμπεθ Μπανκς, σε μία πολύ καλή ερμηνεία μετά από αρκετό καιρό. Έτσι, λοιπόν, βλέποντας το αρχετυπικό στυλ της housewife της εποχής, σε καλό ξενοδοχείο, και με το δικηγόρο άντρα της να ζουν το suburban αμερικανικό όνειρο, λίγοι μπορούν να «δουν» την αλλαγή που θα φέρει ένα συνταρακτικό νέο: το γεγονός πως η εγκυμοσύνη της Τζόι… εγκυμονεί (συγγνώμη) πολλούς κινδύνους για τη ζωή της, αλλά η επιλογή για έκτρωση είναι παράνομη. Άρα, δεν είναι καν επιλογή. Εξωφρενικό, έτσι;

Από εκεί κι έπειτα, η Τζόι θα έρθει σε επαφή με την ηγέτιδα μιας οργάνωσης για το δικαίωμα της γυναίκας στην έκτρωση, τη Βιρτζίνια (ρόλος κομμένος και ραμμένος για τη Σιγκούρνι Γουίβερ, με αυτό το διαχρονικά άτεγκτο, «take no prisoners» στυλ που την έχουμε συνηθίσει), η οποία θα βοηθήσει την ηρωίδα μας με την ιατρική διαδικασία της έκτρωσης (το τονίζουμε, για να καταλαβαίνουμε το πόσο προσωπικό είναι αυτό, και ουχί μία επιλογή του «ναι» ή «όχι»). Η Βιρτζίνια δεν πρόκειται να σταματήσει εκεί, αλλά θα βάλει την Τζόι να βοηθήσει με τη σειρά της κι άλλες γυναίκες με το ίδιο «πρόβλημα», και εκεί θα γίνουμε μάρτυρες ενός awakening.

Η Νάγκι μας δίνει το όλο ζήτημα με προσωπική ματιά και τρυφερότητα, συνεπικουρούμενη από τη διανομή των ρόλων, αλλά και τη διεύθυνση φωτογραφίας (μ’ ένα κάπως τετριμμένο μα αποτελεσματικό ‘70s φίλτρο). Δεν είναι μια «μεγάλη» ταινία, αλλά είναι ένα φιλμ σημαντικό, ώστε ακόμα κι εκείνοι οι οποίοι δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες για το παρελθόν αυτής της γυναικείας Οδύσσειας, να καταλάβουν έστω και στο ελάχιστο πόσο εξοργιστική είναι η ύπαρξη παρόμοιων αποφάσεων στις μέρες μας.