του Νίκου Παλάτου

Το 1968, ο Φρανσουά Τριφό είχε βρεθεί σε ένα μάλλον δύσκολο σταυροδρόμι. Όχι υπό την έννοια της φθοράς του ονόματός του εξαιτίας κάποιων σοβαρών κινηματογραφικών ολισθημάτων, αλλά υπό το πρίσμα της εκ νέου αναζήτησης της σκηνοθετικής του ταυτότητας. Έπειτα από τέσσερις ταινίες (κατά χρονολογική σειρά τα «400 Χτυπήματα», «Πυροβολήστε τον Πιανίστα», «Ζιλ και Ζιμ» και «Τρυφερό Δέρμα»), οι οποίες αποτελούσαν λίγο ή πολύ αναπόσπαστο μέρος της nouvelle vague (εάν δεν την όρισαν κιόλας), είχε δει το πρώτο (και τελευταίο…) αγγλόφωνο φιλμ του, «Φαρενάιτ 451» (1965), αλλά και τον φόρο τιμής στον – εκ των ηρώων του – Άλφρεντ Χίτσκοκ, «Η Νύφη Φορούσε Μαύρα» (1968), να τυγχάνουν μετριότατης κριτικής υποδοχής, ειδικά στην πατρίδα του. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε κατά πόσο η επιστροφή του στο alter ego του ονόματι Αντουάν Ντουανέλ, δέκα σχεδόν χρόνια μετά την πρώτη γνωριμία μαζί του στα «400 Χτυπήματα», αποτελούσε μονόδρομο (είχε μεσολαβήσει το 1962 η εμφάνιση του χαρακτήρα στο μικρού μήκους «Antoine et Colette»,το οποίο αποτελούσε μέρος του σπονδυλωτού φιλμ «L’Amour à 20 Ans»), εκ του αποτελέσματος, όμως, αποδείχτηκε ορθότατη.

Στην εναρκτήρια σκηνή συναντάμε τον Αντουάν αποφασισμένο να εγκαταλείψει τον στρατό, καθώς είναι φανερό πως το χακί δεν ταιριάζει καθόλου με την ιδιοσυγκρασία του. Η σύνδεση του ατίθασου δεκατετράχρονου αγοριού, που το έσκαγε από το αναμορφωτήριο δέκα χρόνια πριν, με τον εικοσιτετράχρονο πια, ώριμο υποτίθεται άνδρα, ο οποίος δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε έναν θεσμό που απαιτεί από αυτόν πειθαρχία και υπακοή, γίνεται άμεσα ορατή. Πολίτης πλέον, ο Αντουάν πιάνει γρήγορα δουλειά ως υπάλληλος νυχτερινής βάρδιας σε παριζιάνικο ξενοδοχείο, κυνηγώντας ταυτόχρονα το αντικείμενο του πόθου του, την Κριστίν, της οποίας η αδιαφορία προς το πρόσωπό του αποτέλεσε βασική αιτία της κατάταξής του. Προς μεγάλη του απογοήτευση, η αντιμετώπιση που εισπράττει από το νεαρό κορίτσι όχι μόνο δεν διαφέρει από τις προ θητείας του μέρες, αλλά ακόμη χειρότερα μοιάζει σαν η σχέση του να οδεύει με μαθηματική ακρίβεια στα δυσάρεστα στεγανά μιας… υπέροχης φιλίας.

Η αχτίδα φωτός την οποία ο Αντουάν γυρεύει έρχεται μάλλον απρόσμενα, όταν προσλαμβάνεται σαν ντετέκτιβ από γραφείο ερευνών. Αναλαμβάνει μια εντελώς σουρεάλ υπόθεση, τόσο ταιριαστή όμως με τον χαρακτήρα του, αφού προσπαθεί να ανακαλύψει τους λόγους για τους οποίους ο ιδιοκτήτης ενός καταστήματος παπουτσιών είναι τόσο αντιπαθητικός στους υπαλλήλους του! Παίρνει θέση ανάμεσα στο προσωπικό δουλεύοντας σαν μυστικός πράκτορας (ή κάτι τέτοιο), γοητεύεται όμως από τη σύζυγο του εργοδότη του. Είναι τότε ακριβώς που η Κριστίν θα αντιληφθεί πως κάτι τρέχει με τον «σίγουρο» όπως θεωρούσε Αντουάν, αλλάζοντας ελαφρώς στάση απέναντί του.

Τα «Κλεμμένα Φιλιά» είναι η πιο ανάλαφρα κωμική εκδοχή των περιπετειών του Αντουάν Ντουανέλ (ο Τριφό επανήλθε στον ήρωά του δύο ακόμη φορές). Αποτελούμενο περισσότερο από μια συρραφή περιστατικών της ζωής ενός νεαρού άνδρα ο οποίος ψάχνει να βρει τον δρόμο του, το φιλμ προτάσσει μια σειρά από παράξενους και ελαφρώς «πειραγμένους» τύπους (ο gay πελάτης του γραφείου ερευνών, ο ταχυδακτυλουργός), μια γερή δόση από μαύρο χιούμορ (η σεκάνς της παρακολούθησης με κατάληξη το ταχυδρομείο), καθώς και αρκετές slapstick στιγμές (η έντρομη φυγή του Αντουάν από το διαμέρισμα της κυρίας Ταμπάρ). Ίσως ήταν κάπως ριψοκίνδυνη αυτή η προσέγγιση του Τριφό, δεδομένου και του κύρους που απολάμβανε ως… Ντουανέλ από τη διανόηση της εποχής, πλην όμως κατάφερε να αποδώσει άψογα αυτό που είχε στο μυαλό του. Ο κόσμος των τελών της δεκαετίας του ’50 ναι μεν ελάχιστη σχέση είχε με εκείνον του τέλους των sixties, αλλά ο (τύποις) πιο ώριμος Αντουάν έχει μείνει σχεδόν ίδιος και απαράλλαχτος, πασχίζοντας ακόμα να κατανοήσει τις νόρμες του.

Την ίδια ώρα το Παρίσι της εποχής εκείνης έβραζε, αυτόν όμως ελάχιστα δείχνει να τον απασχολεί το γεγονός, με την τηλεφωνική συνομιλία του με την Κριστίν από τον τηλεφωνικό θάλαμο να είναι απολύτως χαρακτηριστική τούτου. Μένοντας πιστός στις αρχές της αποστασιοποίησής του από το πολιτικά στρατευμένο σινεμά, ο Τριφό αφιερώνει στα γεγονότα του Μάη του ’68 μόνο το εναρκτήριο πλάνο της κλειστής Cinémathèque Française, ως δείγμα συμπαράστασης στον ιδρυτή της, Ανρί Λανγκλουά, ο οποίος είχε απομακρυνθεί από τη θέση του από την κυβέρνηση, ξεσηκώνοντας τότε θύελλα διαμαρτυριών. Οι διαδηλώσεις εναντίον της απόφασης αυτής αποτέλεσαν προπομπό των γεγονότων του Μάη (και στιγμή σεναριακής εκκίνησης για τους «Ονειροπόλους» του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, αρκετά χρόνια αργότερα), για την Κριστίν όμως ήταν απλά μια αφορμή για να πάει για ski στην Ελβετία με την παρέα της, αφήνοντας μάταια τον Αντουάν να την περιμένει. Σε μια άλλη σκηνή, ο Τριφό κλείνει το μάτι στον… μελλοντικό εαυτό του, βάζοντας τον Ντουανέλ να διαβάζει το «Waltz into Darkness» του Κόρνελ Γούλριτς, σεναριακή βάση της επόμενης του ταινίας, «Η Σειρήνα του Μισισιπή» (1969). Είπαμε, όμως, είχε παιχνιδιάρικη διάθεση σε τούτο ο Γάλλος σκηνοθέτης.