ΟΣΑ ΦΕΡΝΕΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ (2013)
(ABOUT TIME)
- ΕΙΔΟΣ: Ρομαντική Κομεντί
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ρίτσαρντ Κέρτις
- ΚΑΣΤ: Ντόνολ Γκλίσον, Ρέιτσελ ΜακΆνταμς, Μπιλ Νάι
- ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 123'
- ΔΙΑΝΟΜΗ: UIP
Ο Τιμ γιορτάζει τα 21 του χρόνια με την πιο τρελή αποκάλυψη από τον πατέρα του, που αφορά το μεγαλύτερο μυστικό που κρύβουν όλοι οι άνδρες στην οικογένειά του: μπορεί να ταξιδέψει στο χρόνο! Αρκεί να βρεθεί σ’ ένα σκοτεινό χώρο, να σφίξει τις γροθιές του και να σκεφτεί το χρονικό πλαίσιο του παρελθόντος στο οποίο θέλει να επιστρέψει. Πρέπει, όμως, να προσέξει να μην αλλάξει δραματικά κάτι από το μέλλον…
Υπάρχει ένα κινηματογραφικό είδος που εγώ αποκαλώ «μόνο στο σινεμά». Όταν το αναφέρω σε κουβέντες με παρέα, στην αρχή, όλοι παρεξηγούν την πραγματική έννοια της «ορολογίας». Δεν εκφράζει τη δυσπιστία του «Όχι, ρε φίλε, αυτά μόνο στο σινεμά συμβαίνουν!» και δεν αποκωδικοποιείται με τρόπο αρνητικό. Το δικό μου «μόνο στο σινεμά» ταιριάζει καλύτερα με τα συναισθήματα, αυτό το «μεγαλύτερο κι απ’ τη ζωή» που λέμε, χωρίς να έχει τη σημασία, τη βαρύτητα της έκφρασης, αλλά με τη δύναμη που μπορεί να έχει εκείνο το έργο που θα σε πάρει από μια συγκεκριμένη ψυχολογική διά-σταση και θα σε… σηκώσει κάπου εντελώς αλλού! Σα να μπαίνεις μέσα σε μια κινηματογραφική αίθουσα και να είσαι κομμάτια, από κούραση και στενοχώριες, και να βγαίνεις μετά το τέλος της προβολής… άλλος άνθρωπος! Αυτό είναι το «μόνο στο σινεμά». Και, συνήθως, οι ταινίες του Ρίτσαρντ Κέρτις το κάνουν αυτό. Συνέβη με το «Αγάπη Είναι…» (2003), επαναλαμβάνεται και με το «Όσα Φέρνει ο Χρόνος».
Ναι, η ταινία πατάει πάνω σε κλασικές συνταγές του είδους της ρομαντικής κωμωδίας. Είναι άδικο, όμως, να κατηγορείς έναν από τους σεναριογράφους που έφτιαξαν αυτές τις συνταγές εξαρχής (βλέπε «Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία»). Ο Ρίτσαρντ Κέρτις είναι ένα εξαιρετικό ταλέντο για το είδος. Ξέρει τι θα πει χιούμορ. Ξέρει τι θα πει ρομάντζο. Ξέρεις τις γυναίκες. Ξέρει και την ανδρική ιδιοσυγκρασία, προφανώς. Ξέρει από σχέσεις. Ξέρει πολύ καλά να γράφει για ενήλικες, αλλά με έναν τρόπο που αγγίζει και νεαρότερες ηλικίες θεατών. Παραδόξως, θα έλεγα πως οι ταινίες του είναι… για όλη την οικογένεια! Δίνω έμφαση στην τελευταία λέξη γιατί ο θεσμός της οικογένειας είναι κάτι που έχουμε ζήσει όλοι μας – ακόμη κι αν δεν υπάρχει η πρόθεση να διαιωνιστεί από όλους μας… Δε θα τις αποκαλούσα «πανανθρώπινες» τις ταινίες αυτές. Απλά, ένα ευκολοχώνευτο, feel good δίωρο κινηματογραφικής θαλπωρής, κάτι σαν το κυριακάτικο τραπέζι με όλη την οικογένεια. Παλιομοδίτικη κατάσταση, αλλά με γράψιμο στο πλαίσιο του σήμερα. Ως σκηνοθέτης, από την άλλη, δεν έχει να επιδείξει κάτι το ιδιαίτερο, διεκπεραιωτής είναι ο άνθρωπος, δεν πουλάει κάτι άλλο, οι ερμηνείες στα δύο φιλμ που γύρισε ο ίδιος τα τελευταία χρόνια δείχνουν αβίαστα φυσικές, χωρίς δραματικό στόμφο, και η φιγούρα μιας κάποιας βρετανικής παράδοσης πίσω από το φακό δεν ανήκει εδώ. Είπα «αβίαστα»; Δείτε τούτο το φιλμ κι ύστερα τολμήστε να ξαναδείτε το «Αν…» του Παπακαλιάτη, για παράδειγμα…
Μέσα στο γνωστό πλαίσιο των ισορροπημένων δόσεων ρομαντικού, αισθηματικού, κωμικού αλλά και δραματικού, αυτή τη φορά ο Κέρτις προσθέτει το στοιχείο του φανταστικού, το οποίο σου πασάρει σα να πρόκειται για κάτι ρεαλιστικό, αληθοφανές. Φυσικά και δεν είναι το… «Back to the Future»! Το εύρημα των ταξιδιών πίσω στο χρόνο λειτουργεί ως ένα ευρηματικό twist που οφείλει να σου πουλήσει την κινηματογραφική «παραμύθα». Ο ήρωας του φιλμ χρησιμοποιεί αυτή τη μαγική ικανότητά του για να βρει την αγάπη και να αναμετρηθεί με τον ίδιο του τον εαυτό, τα κλισέ της ερωτικής ζωής και το happy end, που ο θεατής ζητά να βρει στο σινεμά. Μέχρι το φινάλε, ο τελευταίος – ελπίζουμε να – έχει γίνει πιο σοφός.
Η δεύτερη «καινοτομία» εδώ είναι το target group. Υποψιάζεσαι πως μιλάμε για ένα τυπικό chick flick, όμως, το «Όσα Φέρνει ο Χρόνος» επιχειρεί να βάλει στο παιχνίδι και το ανδρικό κοινό, μέσω της σχέσης πατέρα και γιου, ενός δεσμού που ακουμπάει με απίστευτη ωριμότητα, ευαισθησία, χωρίς γνώριμες φόρμουλες… δακρυϊκές. Η χημεία του καστ ενισχύει την ταύτιση και ο Μπιλ Νάι σκορπίζει τη χαρισματικά cool αύρα του, για να καταλήξει σε ένα τουμπάρισμα συγκίνησης που δε θα καταλάβεις ότι χτιζόταν καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας.
Οι ενστάσεις έρχονται στο δεύτερο μισό, μετά την εγκυμοσύνη του πρωταγωνιστικού ζευγαριού, στην εμφάνιση μερικών δραματικών κορυφώσεων, που ξέρεις πότε θα σκάσουν αν τσεκάρεις τη διάρκεια με το ρολόι, και στις πιο εκβιασμένα ζόρικες κρίσεις του σογιού. Και το ηθικό δίδαγμα είναι αρκετά πιο αδύναμο από τη συγκλονιστικά γραμμένη και στημένη εισαγωγή του αεροδρομίου στο «Αγάπη Είναι…», που σε χτυπούσε σα σφαλιάρα στον ψυχισμό (με καλή ενέργεια, βέβαια) προτού καν μπεις στην πλοκή του φιλμ. Αλλά η επικάλυψη του έργου δεν είναι εκείνη η ζαχαρώδης ουσία που θα σου διαλύσει το στομάχι ή θα εξολόθρευε έναν διαβητικό! Ξέρεις πως το «Όσα Φέρνει ο Χρόνος» περιλαμβάνει μια (τουλάχιστον) σκηνή γάμου, η οποία τυγχάνει να είναι και η πιο αστεία που έχουμε δει εδώ και δεκαετίες. Υποψιάζεσαι πως θα υπάρχει και μια (τουλάχιστον) κηδεία. Τα υπόλοιπα είναι βγαλμένα από τη ζωή, είναι το σινεμά που σου φτιάχνει τη ζωή, είναι οι στιγμές που το κάνουν αξέχαστο κι ύστερα… η ευθύνη να βαδίσεις ως καλύτερος άνθρωπος στην αληθινή ζωή, εκεί έξω, είναι δική σου υπόθεση.
Ο πατέρας του Τιμ δίνει τη συμβουλή στο γιο του να προσπαθεί να ζει την κάθε μέρα… δυό φορές! Τη μια για να βιώσει αυτά που θα του φέρει η καθημερινότητα και τη δεύτερη για να κρατάει τις ομορφότερες γεύσεις της, προσέχοντας και απολαμβάνοντας ξανά τις λεπτομέρειες, σχεδόν σα θεατής. Το ξέρουμε πως αυτό δεν μπορεί να συμβεί στην πραγματικότητα. Μπορείς, όμως, να κάνεις το πιο απλό πράγμα στον κόσμο: να ξαναδείς το «Όσα Φέρνει ο Χρόνος». Ειλικρινά, κάποτε θα θελήσεις να γυρίσεις ξανά σε αυτό.