του Ηλία Φραγκούλη

Αν σας λείπουν τα μαθήματα αρχαίας ελληνικής Ιστορίας, ανοίξτε ένα βιβλίο, μια εγκυκλοπαίδεια, καμιά ιστοσελίδα, τέλος πάντων. Αλλά μην το επιχειρήσετε στο σινεμά! Και σίγουρα μην μπείτε στον κόπο να παρακολουθήσετε διαφωνούντες ή μη σε σχέση με την απεικόνιση των γεγονότων που οδήγησαν το Λεωνίδα και τους τριακόσιους της Σπάρτης στον ηρωικό θάνατο, απέναντι σε έναν περσικό στρατό που αριθμητικά αναλογούσε σε 1 προς 10… Επαναλαμβάνω. It’s only a movie. Α λα Χόλιγουντ. Και, μάλιστα, βασισμένη πάνω σ’ ένα comic, γαλουχημένη μέσα σ’ αυτή τη συγκεκριμένη κουλτούρα και προορισμένη προς κατανάλωση από τα εκατομμύρια των fans τού δημιουργού του, Φρανκ Μίλερ. Μετά από όλους αυτούς, δευτερευόντως, έχουμε κι εμείς δικαίωμα να τολμήσουμε και ν’ απολαύσουμε τη δουλειά του Ζακ Σνάιντερ, ο οποίος ακολουθεί το comic πιστά, σα storyboard, με μια διάθεση ψηφιακού καλλωπισμού που δημιουργεί εικόνες πρωτοφανείς για την ιστορία τού παγκόσμιου κινηματογράφου.

Κατά κάποιο τρόπο, οι «300» της μεγάλης οθόνης είναι ένα υπερβατικό αισθητικό πείραμα που καταφέρνει, με την αρτιότητά του, να πλασαριστεί ως έργο τέχνης. Κι αυτή του τη νίκη δεν μπορεί να του τη στερήσει κανείς. Πρέπει να είσαι κυριολεκτικά τυφλός για να μην παραδοθείς στο θέαμα κάδρων εικαστικής τελειότητας, τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα ν’ ανήκουν σε μουσείο και ενίοτε σε κάνουν να θέλεις να βρεις ένα remote control για να «παγώσεις» την εικόνα και να βαστάς το σαγόνι για μερικά λεπτά παραπάνω. Μέχρι εδώ, οι «300»… παίρνουν κεφάλια. Αλλά οι ιαχές του κοινού πού πήγαν;

Η μοναδική ουσιαστική σύγκριση που μπορεί να κάνει κανείς φιλμικά (για να βρει το δίκιο του;) είναι η προηγούμενη μεταφορά comic του Μίλερ, το «Sin City». Ουδεμία σχέση σχεδιαστικά, όμως, το ολοκληρωτικά ψηφιακό σύμπαν του(ς) μας επιτρέπει να δούμε κάποιες αναλογίες. Πιο «φασαριόζικο» εκείνο, καταιγιστικό σε πληροφορίες για το μάτι του απλού θεατή, ενίοτε… μπούκωνε. Εν αντιθέσει, οι «300» ξεφυλλίζονται πιο ανάλαφρα (έστω κι αν η heavy metal αισθητική δεν μπορεί να είναι μαζικά προσφιλής), μινιμαλιστικά, δίχως, όμως, να μπορούν να κρύψουν την αχίλλειο πτέρνα τού δεύτερου μισού: η πλοκή περιορίζεται σε μια σειρά από επαναλαμβανόμενες σεκάνς μαχών που, την κάθε επόμενη φορά, στερούνται όλο και περισσότερο του στοιχείου της έκπληξης. Επιπλέον, μια λανθάνουσα οπερετική κλίση προς την τραγωδία στερεί πόντους από τον παράγοντα διασκέδαση. Θέλεις να ζητωκραυγάσεις, αλλά μπροστά σ’ ένα διαρκώς αυξανόμενο βουνό από πτώματα, βάζεις φρένο και σκέφτεσαι…

Υπάρχουν, βέβαια, κι εκείνοι που σκέφτονται κάπως πιο… ύπουλα. Και θα «βαπτίσουν» το φιλμ του Σνάιντερ επικίνδυνα μιλιταριστικό, ακρο-δεξιό σε αντιλήψεις, έως και βλαβερό για τη Δημοκρατία στον πλανήτη μας! Τι να σας πω; Αν χαρίσω μια κάπα του Superman σ’ ένα πεντάχρονο και το μυήσω στο comic, σημαίνει πως μετά από λίγο καιρό θα πρέπει ν’ ανησυχώ μην αποπειραθεί να πετάξει; Κι αν το κάνει, ποιος θα φταίει που έφαγε τα μούτρα του; Ο Superman ή το πεντάχρονο; Κοινώς, ας είμαστε και λίγο ενήλικες. Κι ας δούμε τους «300» ως μια ταινία που υμνεί την τέχνη του κινηματογράφου και σε κάνει να παραδίδεις τα όπλα μπροστά στην οθόνη για δύο ώρες. Χωρίς σημαίες, λάβαρα και άναρθρες κραυγές του όποιου πατριωτισμού.