της Σοφίας Σταυριανίδου

Η Δευτέρα ήταν για την Μπερλινάλε η μέρα του περιλάλητου «Before Midnight». Περιλάλητο για την αγάπη που έχει εισπράξει από τον κόσμο μέσα στα χρόνια η ιστορία του Τζέσι και της Σελίν – αλλά αυτό το τρίτο μέρος για έναν λόγο ακόμη για μας τους Έλληνες, μιας και το φιλμ είναι εξ ολοκλήρου γυρισμένο στην όμορφη Μεσσηνία. Περιττό να πούμε ότι, παρά το γεγονός ότι η ταινία είχε κάνει διεθνή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Sundance και πολλοί δημοσιογράφοι την έχουν δει, η δημοσιογραφική προβολή ήταν ασφυκτικά γεμάτη, ενώ είναι ανέκδοτο να μιλάμε για εισιτήρια στις υπόλοιπες προβολές του Φεστιβάλ: δεν υπάρχει ούτε αντίγραφο εισιτηρίου κάνοντάς την, ίσως, την πιο περιζήτητη της χρονιάς! Ουρά είχε ακόμη και για να μπεις στην press conference που παρέθεσαν μετά το τέλος της προβολής οι συντελεστές, Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, Ζιλί Ντελπί και Ίθαν Χοκ (ο οποίος, εμφανίστηκε με ένα μαλλί… πώς να το χαρακτηρίσω τώρα αυτό το ξανθό, δεν ξέρω, αλλά είναι βέβαιο ότι βγήκε η coup από άλλη δεκαετία. Σίγουρα, πάντως, όχι αυτή που διανύουμε. Και προφανώς το μαλλί οφείλεται στις ανάγκες της νέας ταινίας του – τόση κακογουστιά, όμως, δεν την πιστεύω…).

Για την ταινία έχουν γραφτεί πάρα πολλά και φυσικά η αξιολόγησή της – που είναι πολύ θετική, δικαιολογημένα – είναι δουλειά των κριτικών. Ως θεατής, βλέποντας και τις αντιδράσεις του κόσμου, επαγγελματιών του σινεμά ή μη (δεν έχει καμία απολύτως σημασία), αντιλαμβάνομαι ότι αυτή η διαδρομή του Τζέσι και της Σελίν μέσα στο χρόνο παρακολουθεί κάτι το μοναδικό: την εξέλιξη και το μεγάλωμα δύο ανθρώπων, δύο ηθοποιών, μιας σχέσης και όλων ημών που τους ακολουθούμε και τους παρακολουθούμε, έχοντας και μεις, όλοι, τη δική μας εξέλιξη και το δικό μας μεγάλωμα.

Γνωρίστηκαν πριν από δεκαεπτά χρόνια, ερωτεύτηκαν, χαθήκανε, ξαναβρεθήκανε πριν από οκτώ και έκτοτε είναι μαζί με τα δίδυμά τους και την κοινή ζωή. Ζουν ένα τώρα κοινό. Πώς είναι οι άνθρωποι και οι σχέσεις όταν τους συναντάς κάθε δεκαετία σχεδόν, για μια μέρα; Το ερώτημα είναι συναρπαστικό και αυτό συνίσταται στην αλλαγή. Αυτό ακριβώς ήταν και η λέξη – κλειδί που επαναλάμβανε ο σκηνοθέτης αργότερα, μιας και είχαμε την τύχη να τον συναντήσουμε. Το θέμα του (και των συν-δημιουργών και ηθοποιών του) είναι το αιώνιο ερώτημα της αλλαγής. Και στην ταινία αυτή, όπου υπάρχει το κοινό τώρα, ενώ οι άνθρωποι είναι σαν τα βουνά και δεν αλλάζουν, όλα έχουν αλλάξει: τα αγγίγματα που μυρίζουν τη σχεσεακή χορτασιά, τα βλέμματα που πια δεν είναι επίμονα και περίεργα, και, κυρίως, οι καβγάδες που δεν είναι τόσο για ιδέες, όπως παλιά, αλλά για πιο πρακτικά πράματα, τα παιδιά, το πού θα ζήσουνε ή θα μπορούσανε να ζήσουνε, το τι θυσίασε από τη δουλειά του ο καθένας.

Η απόσταση των χαρακτήρων (τώρα κατάλαβα, πιο φωτισμένα, έχοντας μεγαλώσει ότι) αφετηρία έχει την ιδιοσυγκρασία, την αλλότρια νοοτροπία, γιατί εδώ μιλάμε για δυο ανθρώπους από άλλες χώρες, και φτάνει, όσο κι αν ακούγεται γελοίο, στην πρακτική καθημερινότητα, ακόμη και για το ποιος από τους δύο βγάζει έξω τα σκουπίδια. Είναι τόσο μακρύς αυτός ο δρόμος για να τον περπατήσεις χέρι με χέρι με τον άλλο. Είναι τόσο δύσβατος που στην πορεία θα χρειαστεί να κόψεις τα παρακλάδια που σε εμποδίζουν να συνεχίσεις, ακόμη κι αν είναι τα μέλη σου. Συνεπώς, το τώρα τού μαζί της Σελίν και του Τζέσι έχει μια μεγάλη πίκρα, που είναι το απόσταγμα μιας πορείας οδυνηρής. Η οποία αντικρίζει το ερώτημα: «Φτάνει η αγάπη;». «Σου έχω δώσει όλη τη ζωή μου. Δεν έχω τίποτα άλλο να σου δώσω», λέει ο Τζέσι. Τι αμαρτία, να ζητάς παραπάνω…