του Ηλία Φραγκούλη

Μην περιμένετε και κανονικό κείμενο κριτικής. Διότι αυτό το πράμα δεν είναι σινεμά. Όταν, λοιπόν, ο «δημιουργός» γράφει στ’ αρχίδια του τους θεατές, στοχεύοντας αποκλειστικά και μόνο σε φεστιβαλικές δάφνες, κι εγώ με τη σειρά μου οφείλω να τον γράψω στ’ αρχίδια μου. Τρελίτσα εσύ; Τρελίτσα κι εγώ!

«Θέλεις τραλαλα, θέλω τραλαλό
Θέλεις γλυφιτζούρι, χωνάκι παγωτό
Θέλεις τραλαλα, θέλω τραλαλό
Το ταίρι σου να γινω για να παίζει τραλαλό» – Στέλλα Μπεζαντάκου

Μέσα στο φιλμ του Ράντου Ζούντε ξεπηδούν εμβόλιμα (και με τον πιο «άναρχο» τρόπο) σεκάνς από ρουμάνικη ταινία του 1981 (!), με ηρωίδα μία οδηγό TAXI. Ο μοναδικός συνδετικός κρίκος με το «Μην Περιμένετε και Πολλά από το Τέλος του Κόσμου» είναι το κοινό όνομα που έχουν αμφότερες οι δύο ηρωίδες. Καθώς παρακολουθούσα το έργο του Ζούντε, φαντασίωνα Έλληνα σκηνοθέτη που θα την «έβλεπε» αντιγραφέας και θα σκηνοθετούσε σύγχρονη «παραξενιά» (σε μαυρόασπρο, φυσικά, μη χαλάμε την artsy fartsy πιάτσα), χώνοντας μέσα σκηνές από το «Τροχονόμος Βαρβάρα» (επίσης του 1981, όχι παίζουμε!) με τον Στάθη Ψάλτη, για να καταχειροκροτηθεί από φεστιβαλικούς κριτικούς οι οποίοι θα εκσπερμάτωναν (sic) με το vintage couleur locale.

Τουλάχιστον στο ένα τρίτο της «δράσης» (γέλια στο βάθος) του «Μην Περιμένετε…», η Άντζελα οδηγεί το βανάκι της και συνήθως πέφτει σε traffic jam. Για να περάσει την ώρα της (by the way, η δική μας δεν περνάει με τίποτα…), ακούει τραγούδια που παίζει το ρουμάνικο ραδιόφωνο και τραβάει φρικώδη videos για το TikTok, στα οποία εμφανίζεται (με τη βοήθεια κουλού app) ως macho αντράκι ονόματι Μπομπίτα και βρίζει ασυστόλως. Επειδή οι διαδρομές στο Βουκουρέστι δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα το ιδιαίτερο οπτικά και καθώς το έργο διαρκεί 163 λεπτά (και μαύρη η ώρα που σκεφτήκατε να μπείτε στον κόπο και να πληρώσετε γι’ αυτά…), έχω να αντιπροτείνω μια πιο ψυχαγωγική λύση στα ίδια λεφτά (με συνοδό, συμφέρει ιδανικά). Με το αντίτιμο του εισιτηρίου, σε ώρα αιχμής για τους δρόμους του λεκανοπεδίου της Αττικής, παίρνετε ένα TAXI, διαλέγετε μια random διαδρομή ωρίτσας (για να ξεχαρμανιάσετε σε πλαίσιο value for money) και μαθαίνετε από τον οδηγό τα νέα του τόπου μας (ή μοιράζεστε θεωρίες συνομωσίας και πολιτικοκοινωνικές αναλύσεις)! Για πιο καύλα φάση, του ζητάτε να επιλέξει σταθμό στο ραδιόφωνο ή, σε φάση κωλοφαρδίας στο timing, πέφτετε εσκεμμένα πάνω στην εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου και… το κέφι εκτροχιάζεται!

«Έλα, έλα, έλα, πάρε με από πίσω
Έλα, έλα, έλα, θα σ’ αφήσω
Έλα κι αν με φτάσεις στο φανάρι
Έλα θα σου κάνω και τη χάρη» – Καρλότα

Επειδή το φιλμ έχει φτιαχτεί για ψωνάρες που ανέλυαν Γκοντάρ στο βρεφονηπιακό σταθμό, τακτικά γίνονται προφορικές αναφορές για σινεφιλικά «σπουδαγμένους», ενώ σε ένα πλαίσιο «ανεκδοτολογικής» πλάκας, ο ίδιος ο Ούβε Μπολ (χαρακτηρισμένος ως ο χειρότερος σκηνοθέτης όλων των εποχών) κάνει την εμφάνισή του από set γυρίσματος, όπου δηλώνει χαρούμενος ότι έχει πλακώσει στο ξύλο κριτικούς κινηματογράφου που κάλεσε σε… μονομαχία box (!) και στο τέλος εύχεται στο σύνολο του κλάδου να πάει να γαμηθεί. Θεωρώ πως αν ο Ζούντε μπορούσε να διαβάσει text στα ελληνικά, θα με «στόλιζε» παρομοίως (♥). Με τη διαφορά ότι για να ολοκληρώσει την ανάγνωση εδώ, εγώ δεν θα του είχα γαμήσει τη ζωή για κάνα τρίωρο.

Σε άλλα νέα, στο Βουκουρέστι, αντί για «παιδιά των φαναριών», σου σκάνε πολιτισμένες κορασίδες οι οποίες σου πωλούν βιβλία! Κι επειδή η Άντζελα δεν είναι καμιά τυχαία, ψωνίζει το «The Prime of Miss Jean Brodie» της Μίριελ Σπαρκ. Και πετάει και μια εξυπνάδα με reference στον Γουίλιαμ Φόκνερ. How cool is that?

Ζωή σε μας, φίλοι μου! Επί τέσσερα λεπτά (και κάτι δευτερόλεπτα), στη μούγκα, βαράνε πλάνα με αναμνηστικούς σταυρούς (και καντηλάκια) από τροχαία, δίπλα σε δρόμους της Ρουμανίας. Πως έχουμε εμείς τα εκκλησάκια (που σε περίπτωση πολύνεκρου ή βαρυπενθούς χουβαρντά, το ομοίωμα οικοδομήματος παραπέμπει σε ολόκληρο καθεδρικό ναό!); Σε αυτό το σημείο, μιας που έχω το άλλοθι της ελεύθερης έκφρασης και του «ας πούμε καμία μαλακία παραπάνω», που δικαιολογεί και με το παραπάνω η ταινία, να εξομολογηθώ πως τρελαίνομαι γι’ αυτά τα εκκλησάκια στους δρόμους. Σε βαθμό να έχω σκεφτεί ένα art project με δαύτα, για πολιτιστικό χώρο πολύ «προχώ». Θα έστηνα αμέτρητα τέτοια on stage και θα εμφανιζόμουν με διάφορες ενδυματολογικές προτάσεις και props που θα παρέπεμπαν σε βιαιοπραγία (από τσεκούρια και Kalashnikov μέχρι φλογοβόλα), με σκοπό να τα καταστρέψω. Προτάσεις γίνονται δεκτές μέσω inbox, αλλά για Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου τύπου, άντε και κάνα σοβαρού μεγέθους πολιτιστικό Ίδρυμα, όχι πλεμπαρίες. Έπαιζα και νταμάρια Πετρούπολης, με εξτραδάκι αισχυλικών διαλόγων, homage στον Πέτερ Στάιν, βλαχάρες. (Δυνατό, ε;)

«Λέμε εύκολα: ‘δεν βλέπω φως’. Η απάντηση είναι: ‘να το φτιάξεις’!» – Στέλιος Ράμφος

Δύο ώρες αργότερα, έρχεται και το… «material brut»! Για περίπου ένα σαραντάλεπτο, με ακίνητο πλάνο, ένα ταλαίπωρο ΑμεΑ στήνεται μπροστά στο φακό της κάμερας και μας αφηγείται το εργατικό του ατύχημα, για να γυριστεί ένα spot κοινωνικού μηνύματος. Ευτυχώς, εδώ πρόκειται για τη μοναδική σκηνή του έργου όπου ο Ζούντε κατανοεί τη σημασία του μοντάζ, καθώς το πλάνο ξεκινά με το φως της μέρας και ολοκληρώνει σε μερική σκοτεινιά απογεύματος. Μπορούμε να ελπίζουμε και σε πιο «material brut», διάρκειας περισσότερων ωρών; Γιατί όχι; Άμα είναι για την Τέχνη… έγια μόλα έγια λέσα, βάλε και τις μπάλες μέσα (που λέει και η πολιτιστική μας κληρονομιά)! Δίνε πόνο, Ζούντε! Ασάλιωτο!