του Ηλία Φραγκούλη

Το σώμα ενός μέσου ενήλικα αποτελείται από νερό σε ποσοστά 50 με 65%. Αλλά ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιζήσει μέσα στο νερό. Παραδόξως, όπως αποδεικνύουν και οι ταινίες του Γουές Άντερσον, το είδος μας δεν τα καταφέρνει ιδιαίτερα καλά ούτε και στο δικό του φυσικό στοιχείο: την οικογένεια. Και πάλι με κεντρικό άξονα τη δυσλειτουργικότητα του θεσμού, ο Άντερσον ακτινογραφεί ακόμη ένα «μπουλούκι» χαρακτήρων εν μέσω εκκεντρικών καταστάσεων και βίου… αβίωτου!

Κεντρικός ήρωας των «Υδάτινων Ιστοριών» είναι ο ωκεανολόγος και ντοκιμαντερίστας Στιβ Ζίσου (κάτι σαν παρωδία του Ζακ Κουστό), ο οποίος ξεκινά αποστολή εκδίκησης, να βρει και να σκοτώσει ένα μυθικό σκυλόψαρο που έφαγε τον καλύτερό του φίλο. Παράλληλα, στη ζωή του μπαίνει ένας μαντράχαλος που του εξομολογείται πως είναι ο γιος του, δίχως να έχει ιδέα για την ύπαρξή του! Το τέκνο θα ακολουθήσει τον πατέρα του, επιδιώκοντας να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, σε έναν χαοτικό πλου με πλείστες εξωφρενικές ανατροπές. Εκεί εντοπίζεται και η αιτία που χρεώνει στον Άντερσον την ανικανότητα να… πιάσει λιμάνι και να μας ρημάξει συναισθηματικά, όπως έκανε στο παρελθόν με το «Rushmore» (1998) ή την «Οικογένεια Τένενμπαουμ» (2001). Η πλοκή οδηγείται σε ακρότητες και η αποστασιοποίηση από τους χαρακτήρες δημιουργεί ένα ψυχρό, επίπεδο περιβάλλον το οποίο σε αφήνει αμέτοχο. Παρατηρείς, αλλά δεν αγγίζεις.

Αλλά, και πάλι, μιλάμε για μια ταινία του Γουές Άντερσον. Οπότε, δείξτε σεβασμό! Σε μια τόσο στείρα παγκόσμια κινηματογραφία, αυτός ο νεαρός Τεξανός (που περισσότερες πιθανότητες έχει να προήλθε από άλλο πλανήτη) ακολουθεί την δική του πορεία δημιουργίας, σε έναν κόσμο μοναδικής ιδιοσυγκρασίας και αισθητικής αντίληψης. Η στατικότητα, το κεντράρισμα, οι συμμετρίες και η ειρωνεία των κάδρων του δεν έχουν προηγούμενο και δεν δύναται να συγκριθούν με οτιδήποτε άλλο έχουμε συναντήσει στο σινεμά. Αυτό είναι το σωσίβιό του, με μία πρώτη ματιά. Αν εμβαθύνεις λίγο περισσότερο, θα διακρίνεις τον αλύτρωτο πεσιμισμό, την αγάπη του για τους πιο ηττημένους στην προσωπική τους ζωή ήρωες, μια ροπή προς τον μαγικό ρεαλισμό, λεπτομέρειες αψεγάδιαστες οι οποίες σε πετυχαίνουν εκεί που δεν το περιμένεις. Στις ταινίες του Άντερσον θες να γύρεις στον διπλανό σου και να βάλεις τα κλάματα, είτε γιατί αυτό που βλέψεις σου έχει κάνει την ψυχή κουρέλι, είτε γιατί η σύλληψη και οι εικόνες σου βγάζουν μια θλίψη εκστατική. Από ομορφιά. Έλα, όμως, που το συναίσθημα εδώ μοιάζει με είδος που απειλείται με εξαφάνιση…

Στα χέρια ενός άλλου σκηνοθέτη, θα μιλούσαμε για τραγωδία ολκής. Για κανονικό ναυάγιο ταινίας! Αλλά ο τυπάκος δεν μπορεί να μας κάνει τέτοιο κακό. Και με μια σεκάνς κηδείας απογειώνεται κανονικά, αφήνοντας για το τέλος ένα ημίωρο φαντασίας, δύναμης και αληθινής ζωής. Η πίκρα είναι βαθιά, αλλά ο Άντερσον πάλι καταφέρνει να σε τουμπάρει αισιόδοξα, κάνοντας ένα απίστευτο πέρασμα μέσα από τον υποβρύχιο κόσμο του μάστορα του stop motion animation Χένρι Σέλικ («Χριστουγεννιάτικος Εφιάλτης»). Ναι, το ανθρώπινο είδος τείνει να εξαφανιστεί, μέσα κι έξω απ’ το νερό. Ναι, η οικογένεια είναι μια υπόθεση… παλιοκηδεία. Ναι, στο τέλος μένει μονάχα μία άβυσσος, σκοτεινή και κρύα. Μέχρι να μας βρει εκείνη η ώρα, όμως, ας συνεχίσουμε να προχωράμε με ότι έχουμε. Ή, έστω, ας συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε. Παρέα με τον κύριο Άντερσον είναι καλύτερα.