ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΡΕ ΓΑΜΩΤΟ!
Με αφορμή την έξοδο της ταινίας «Πριν τα Μεσάνυχτα» του Ρίτσαρντ Λίνκλεϊτερ, το FREE CINEMA έβγαλε από τις αποσκευές του τον ταξιδιωτικό οδηγό της Ελλάδας, σκάλισε τα εγχώρια locations που επισκέπτεται η παγκόσμια κινηματογραφία εδώ και 80 χρόνια και παρουσιάζει το μεγαλύτερο αφιέρωμα που έγινε ποτέ στις ξένες παραγωγές που γυρίστηκαν στη χώρα μας.
Ίθαν και Ζιλί, get in line! Το «Πριν τα Μεσάνυχτα» την άραξε στην Καρδαμύλη και στην Πύλο, αλλά εδώ και πολλές δεκαετίες, εκατοντάδες μεγάλου μήκους ταινίες εξ αλλοδαπής του έχουν ανοίξει το δρόμο, τολμώντας να περάσουν τα σύνορά μας και κάνοντας κάποιες από τις φυσικές ομορφιές της Ψωροκώσταινας βασικό, συχνά αποκλειστικό, χώρο γυρισμάτων τους. Ποιες ήταν οι… γραφικότερες; Τις βρήκαμε, συχνά στο πουθενά, και τις (ξ)ανακαλέσαμε στο hostel του FREE CINEMA, βάζοντάς τες στο χάρτη, με ό,τι «ελληνικό» πρέπει να ξέρετε γι’ αυτές.
Τουριστική οδηγία: απελάσαμε από τη λίστα τα ντοκιμαντέρ (για ευνόητους λόγους), τους περαστικούς στο πόδι (ο Ματ Ντέιμον κι η Φράνκα Ποτέντε του «The Bourne Identity» για μόνο 5 κινηματογραφικά λεπτά στη Μύκονο; Στο καλό και να μας γράφουν!), τους βέρους, πολιτογραφημένους ή ομογενείς Ρωμιούς εσωτερικού κι εξωτερικού για να αποσείσουμε κάθε κατηγορία σωβινισμού (respect Ζιλ Ντασέν, θα έπρεπε να έχουμε συμπεριλάβει την πλειονότητα της φιλμογραφίας σου απ’ το ’57 και ύστερα) και, λόγω εντοπιότητας, ΟΛΕΣ τις ελληνικές συμπαραγωγές (την πλήρωσαν από τον πρώτο μουσαφίρη μας, το τουρκικό «Istanbul Sokaklarinda» του ’31 ως το φιλμ – μαγνήτη των ξένων παραγωγών στην ημεδαπή, τον «Αλέξη Ζορμπά», άσε που έτσι χάνετε το Γιάννη Ζουγανέλη σε… ουγγρική ταινία).
Bγάλαμε, εν τούτοις, διαβατήριο στους 100 (θέλαμε… 300, αλλά θα ήταν Ηράκλειος άθλος), ούτως ή άλλως, χαρακτηριστικότερους, όπου γης σινεπρεσβευτές της «ομορφότερης χώρας στον κόσμο». Ήλθαν (συχνά από τα πέρατα της γης), είδαν (ενίοτε ό,τι δεν έπρεπε), νίκησαν (εντάξει, όχι το φολκλόρ). Ντου γιου λάικ, μαμαζέλ, δι Γκρις;
ΚΕΙΜΕΝΑ – ΕΡΕΥΝΑ: Άγγελος Μαύρου, Δημήτρης Δημητρακόπουλος, Ιωάννα Παπαγεωργίου, Σοφία Σταυριανίδου, Ηλίας Φραγκούλης
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: Δημήτρης Κάσδαγλης
THE MOON-SPINNERS (1964)
ΤΟΥ ΤΖΕΪΜΣ ΝΙΛΣΟΝ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Νεαρά Αγγλίδα, μετά της μουσικολόγου θείας της, κάνει διακοπές στην Κρήτη και μπλέκει άθελά της σε υποπλοκή μυστηρίου με κλέφτη κοσμημάτων. TRIP ADVISOR: Μέχρι και η Walt Disney Productions ζήλεψε το «κουλέρ λοκάλ» της περιόδου των 60’s που αντιμετώπιζε την Ελλάδα ως χώρα εξωτική και σχετικώς… ιθαγενή, και έφερε από τα μέρη μας το golden girl της, την teen star Χέιλι Μιλς (στην πέμπτη ταινία που γύρισε για το studio). ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Άγιος Νικόλαος, Ελούντα, Κριτσά Λασιθίου και Ιεράπετρα είναι μερικά από τα locations που θαυμάζει κανείς στην οθόνη. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Η Ειρήνη Παππά εξαργυρώνει την επιτυχία των «Κανονιών του Ναβαρόνε» σε χαρακτηριστικό δεύτερο ρόλο.
L’HOMME DE MYKONOS (1966)
ΤΟΥ ΡΕΝΕ ΖΕΝΒΙΛ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Παντρεμένος από συμφέρον την πάμπλουτη, αρκετά μεγαλύτερή του και ελληνικής καταγωγής Ντοροτέ Γιανακός στο Βέλγιο, ο νεαρός Ιταλός ζωγράφος και μορφονιός Σίλβιο την απατά με την Πασκάλ, παλιό αμόρε του, στη Μύκονο όπου συμπίπτουν για διακοπές. Έχοντας μαγειρέψει για την (και γλωσσοκοπάνα) μαντάμ του υπερβολική δόση χαπιών και μετανιώσει αλλά πολύ αργά, σε τι (άλλο) θα ανακαλύψει ότι έχει μπλεχτεί; TRIP ADVISOR: Σαν το «Γυμνοί στον Ήλιο» του Κλεμάν να μπαλαμουτιάζει το «Αθώοι με Βρώμικα Χέρια» του Σαμπρόλ στο πιο ανίκανο αλλά αυτό το τουριστικό crime μυστήριο αντέχεται γιατί… ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: …προτού / αφότου ο Γκαμπριέλε Τίντι πάει εκδρομή στα αξιοθέατα για άλλοθι (παίζει και περιήγηση με βάρκα στη Δήλο), το κυκλαδίτικο νησί μοστράρεται εκτυφλωτικά όμορφο και άσπιλο. Παραλίες, Μικρή Βενετία, ανεμόμυλοι, μην τα ξαναλέμε, όνειρο. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Δεύτερος βοηθός σκηνοθέτη ο Γιάννης Νιάρχος.
GRIECHE SUCHT GRIECHIN (1966)
ΤΟΥ ΡΟΛΦ ΤΙΛΕ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Μοναχικός κι εγκρατής λογιστάκος φανταστικής χώρας (μπηχτή για Ελβετία) με καταγωγή απ’ τα μέρη μας αποφασίζει να παντρευτεί. Βάζει μια αγγελία με τίτλο «Έλληνας ζητεί Ελληνίδα», όπως είναι κατά λέξη και ο τίτλος, και βρίσκει την όμορφη Χλόη Σαλονίκη. Με τη διαφορά ότι του βγαίνει λίγο πιο …περπατημένη, από ό,τι θα περίμενε. TRIP ADVISOR: Αποτυχημένη μεταφορά του ομώνυμου μυθιστορήματος του Φρίντριχ Ντίρενματ, που η κωμική και σατιρική χροιά του ξενερώνει τελείως στην ταινία. Limited διανομή, στην Ελλάδα βγήκε αλλά ποτέ δεν έγινε σουξέ. ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Παραλία και ερείπια ναού στο φινάλε, όπου επανενώνεται το ζεύγος. Δεν ξέρουμε πού είναι. Hilfe…ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Ούτε ένας; Παλιογερμανοί…
MARTHA (1967)
ΤΟΥ ΕΡΙΚ ΜΠΑΛΙΝΓΚ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: H Martha δεν είναι παρά ένα δανέζικο πλοίο, που ξεχασμένο από τις ακτοπλοϊκές γραμμές σουλατσάρει στη Μεσόγειο και το προσωπικό καλοπερνάει. Μέχρι που ο ψιλοστρίγλλος ιδιοκτήτης του αποφασίζει να το χρησιμοποιήσει. TRIP ADVISOR: Δανέζικη κωμωδία που θεωρείται πια cult και μπροστά από την εποχή της. Ένα πολύ αστείο φιλμ, πολύ αγαπημένο από όλους του ναυτικούς της φετινής νικήτριας χώρας της Eurovision, που ξέρουν απ’ έξω τους διαλόγους! Trade mark: πιοτό, navy jokes, Danish mentality! ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Κάπου έξω από το λιμάνι του Πειραιά. Σαρωνικός παίζει. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Ελένη Ανουσάκη, καλέ. Τότε σε ομορφιές. Να τα λέμε αυτά.
BERSAGLIO MOBILE (1967)
ΤΟΥ ΣΕΡΤΖΙΟ ΚΟΡΜΠΟΥΤΣΙ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Σκάζοντάς το απ’ τις ντόπιες αρχές στο αεροδρόμιο αμέσως μετά την έκδοσή του χάρη σε Ανατολικούς και κλέβοντας για πάρτη τους μικροφίλμ με ονόματα διπλών πρακτόρων από δόντι νεκρού στις φυλακές, Αμερικανός φαντομάς προσπαθεί να κάνει ζάφτι αυτούς, την αστυνομία, Βρετανό μυστικό και μοβόρο Αλβανό. TRIP ADVISOR: Μπερδεψιάρικο Β euro-spy μόνο για γνώστες. Προσέξτε την ύστερη ανατροπή περί πραξικοπήματος, εμπνευσμένου απ’ τη νεόκοπη χούντα. ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Απόδραση στην πίστα του Ελληνικού. Παλιοδουλειές στον Πειραιά και στο Πέραμα. Στάκαμαν στην Ακρόπολη – αλλά στο πωλητήριο του παλιού μουσείου της ή σ’ εκείνο του Εθνικού Αρχαιολογικού είναι που ο Γκόρντον Μίτσελ σπάει επιδεικτικά το φαλλό αγάλματος (αντιγράφου, μην ψαρώνετε); ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Ξανά ο Βασίλης Καραμεσίνης.
THE MAGUS (1968)
TOY ΓΚΑΪ ΓΚΡΙΝ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Teacher σε νησί του Αιγαίου «διδάσκεται», άθυρμα παραισθητικών παιχνιδιών (στοιχειού, γιατρού, πιανίστα, δοσίλογου των Ναζί ή σκηνοθέτη;) ιδιοκτήτη βίλας. TRIP ADVISOR: Πνιγμένη μεταξύ «The Wicker Man», sexploitation και Τζέιμς Πάρις, η επιστροφή του Άντονι Κουίν στα νερά μας για το ρόλο του (παρα)ψυχολογικού Ζορμπά του Μάικλ Κέιν (αυτός σκοτώνει τη γλώσσα μας) σε… στέλνει πίσω στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα – πηγή του Φάουλς. Γιατί «η Ελλάδα είναι σαν καθρέφτης. Σε κάνει και υποφέρεις. Μετά μαθαίνεις. Να ζεις. Με αυτό που είσαι». ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Οι καρτποσταλικές Σπέτσες ως «Φράξος», η Αναργύρειος Σχολή τους ως «Lord Byron’s School», το Ελληνικό για την άφιξη της αεροσυνοδού Άννα Καρίνα (που ξεδιψάει με γάλα αίγας). ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Τάκης Εμμανουήλ, Ανδρέας Μαλανδρινός, οι Brit καριέρας Κύπριοι Πολ Στασινό – Τζορτζ Παστέλ, κομπαρσαρία.
THE EXECUTIONER (1970)
ΤΟΥ ΣΑΜ ΓΟΥΑΝΑΜΕΪΚΕΡ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Υποπτευόμενος συνάδελφο, σύζυγο πρώην φιλενάδας του ως ύποπτο διαρροής που κατέστρεψε υπ’ ευθύνη του «δουλειά» και αποδεκάτισε το δίκτυό τους στην Τσεχοσλοβακία, Άγγλος πράκτορας σε διαθεσιμότητα πιάνει το νόημα ρωμέικα μαζί με τη λεγάμενη, οικειοποιούμενος την ταυτότητα του προδότη. TRIP ADVISOR: Στιλιστικών μπαμ αλλά επί ώρα αναίμακτο, με τα σκετς ξανθιάς Miss Moneypenny για σκότωμα και σε δύο ταμπλό (ΛεΚαρεϊκός 007;) βρετανικό κατασκοπικό, που ρίχνει τους Τζορτζ Πεπάρντ και Τζόαν Κόλινς στα χέρια της KGB, απ’ όπου τους σώζει η CIA («Try the moussaka, it’s excellent!»). ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Ελληνικό, Χίλτον, εστιατόριο Διόνυσος, Παρθενώνας υπό το σεληνόφως, Κέρκυρα (αεροδρόμιο, καντούνια, Λιστόν, «γάζωμα» στη βίλα Σύλβα στο Κανόνι). ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Γκιζέλα Ντάλι (μελαχρινή), ο Άγγλος (απ’ την Πόλη) Στιβ Πλυτάς και ο Γιώργος Κατσαρός, με μουσικά cues.
LE CASSE (1971)
ΤΟΥ ΑΝΡΙ ΒΕΡΝΕΪΓ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Συμμορία Γάλλων βουτάει σμαράγδια Αθηναίου αλλά βρίσκει μπροστά της φιλοπαίγμονα λαδιάρη μπάτσο. TRIP ADVISOR: Η λέξη «Ελλάδα» δεν ακούγεται ποτέ κατ’ απαίτηση της χούντας (όλοι οι χαρακτήρες ήταν διεφθαρμένοι!), αλλά δε θα βρείτε πιο ρωμέικη αλλοδαπή σεβεντίλα απ’ αυτό το αστυνομικό (τσακωτής ή μη;) «αρπαχτής» με τους Μπελμοντό – Σαρίφ σε παντιλίκια και γευσιγνωσία ντολμάδων και μουσακά. ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Πλατεία Ομονοίας, αυτοκινητοκαταδίωξη νότια – Παγόδα ΟΛΠ, γέφυρα Παπαστράτου, Παραλιακή από Μοσχάτο, κάτω (!) απ’ το Σταθμό του Ηλεκτρικού στο Φάληρο, έξω απ’ το Καραϊσκάκη, Μαρίνα Φαλήρου, Καστέλλα, Προφήτης Ηλίας -, καμπαρέ και τραπέζωμα στην Πλάκα, καμάκι στο Galaxy (κι απόδραση απ’ την κουζίνα) του Χίλτον, αναρριχήσεις σε εν κινήσει ΜΜΜ στη Βασιλίσσης Σοφίας, ξεγλίστρημα απ’ το Rodeo στα Νταμάρια, ξύλο στην Κέρκυρα, τελείωμα στον Περαία. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Πολλοί μπάτσοι – κι άσχετοι που έκαναν χάζι.
IL SORRISO DEL RAGNO (1971)
ΤΟΥ ΜΑΣΙΜΟ ΚΑΣΤΕΛΑΝΙ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Προσληφθείς από ασφαλιστική για να εξιχνιάσει κλοπή κοσμημάτων από διεθνή σπείρα – πληγή με αρχηγό άγνωστο ακόμη και στα μέλη της, ένας ιδιωτικός ερευνητής βρίσκεται ξαφνικά ύποπτος διπλού φονικού. Φυγάς και δήθεν δημοσιογράφος πλάι σε αρχαιολόγα θα βρει την άκρη σε ανασκαφή – ιστό αράχνης Γάλλου καθηγητή στη Ρόδο. TRIP ADVISOR: Ντετεκτιβική μπιμουβιά με περίστροφο κουλέρ λοκάλ, σιγαστήρα γυμνού κι εκπυρσοκροτήσεις βίας, το «Η Κόζα Νόστρα στην Αθήνα» (όπως βγήκε εδώ) άνοιξε κι έκλεισε το σκηνοθετικό μητρώο ενός παραγιού σε ιταλικά genre. Αθωώνονται… ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: …λίγο από πρωτεύουσα, πολύ από Νησί των Ιπποτών, με τις «πέτρες» να κινδυνεύουν (πού ήταν το ΚΑΣ;!) στο κρεσέντο οπλοξεκαθαρίσματος. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Η Έλενα Ναθαναήλ ως βαποράκι Ζακλίν Μορίς (ντουμπλαρισμένη στα ιταλικά), ο Στέφανος Στρατηγός… ας μην τον καρφώσουμε, πάρτε κι ένα Λυκούργο Καλλέργη.
THE CASE OF THE SCORPION'S TAIL (1971)
ΤΟΥ ΣΕΡΤΖΙΟ ΜΑΡΤΙΝΟ
LIVE YOUR MYTH IN GREECE: Αεροπορικό ατύχημα αφήνει όμορφη χήρα με μια μικρή περιουσία, μέχρι να δολοφονηθεί αυτή, ο εραστής της και, σταδιακά, όλοι οι υπόλοιποι κληρονόμοι. Κάποιος δολοφόνος στην Αθήνα κάνει πολύ καλή δουλειά. TRIP ADVISOR: Κλασικό δείγμα giallo της εποχής, από το μετρ του «Βουνού των Κανιβάλων» και του «2019: Νέα Υόρκη», που δε φτάνει στις επιδόσεις του Αρτζέντο ή του Μπάβα, όμως, παίρνει «Λίαν Καλώς» για την προσπάθεια. ΠΑΤΡΙΔΟΓΝΩΣΙΑ: Ο λόφος της Ακρόπολης κερδίζει σε φωτογένεια, ενώ η θαλάσσια περιοχή γύρω από την Αττική ντύνει τη λύση του μυστηρίου κάτω από τον ήλιο. ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ: Πέρα από τα μεταφορικά χρέη που εκτέλεσε η Aegean Airlines, δεν υπήρξε ελληνική υπεργολαβία στο κομμάτι της παραγωγής.