Η επερχόμενη εξαφάνιση του σινέ ΠΑΛΑΣ από το κέντρο του Παγκρατίου επαναφέρει μία μεγάλη και δυσάρεστη κουβέντα με πολλές πτυχές, βαραίνοντας πρωτίστως τη σχέση που έχει πλέον η λέξη «πολιτισμός» (τα εισαγωγικά τοποθετήθηκαν με διάθεση κυνισμού) με τους Αθηναίους πολίτες, πόσω μάλλον και με το αρμόδιο Υπουργείο, οι τελευταίες θητείες του οποίου έχουν ταυτιστεί με ουκ ολίγες ταφόπλακες κινηματογραφικών αιθουσών. Είναι ένα πραγματικό «παράσημο» έργου που θα ακολουθεί για πάντα την κυρία (τσι)Μενδώνη…
Το πιο ατυχές με το ΠΑΛΑΣ έχει να κάνει και με το ίδιο το κτήριο που φιλοξένησε τούτο το σινεμά, από το 1925 (!). Σε αυτές τις περιπτώσεις, η πόλη δεν χάνει απλά έναν κινηματογράφο αλλά ένα σημαντικό τοπόσημο, ένα σημείο αναφοράς της ίδιας της ζωής (μας), φιλτραρισμένο μέσα από αναμνήσεις πολλών δεκαετιών και γενιών ανθρώπων. Θυμάμαι στην πρόσφατη «Ευτυχία» (2019) του Άγγελου Φραντζή, τους ήρωες του φιλμ να επισκέπτονται το ΠΑΛΑΣ ή το πανέμορφο σινέ ΜΑΡΙΑΝΑ στον Κάλαμο και σκέφτομαι πως ακόμα και τέτοιες σκηνές θα εκλείψουν από τις ελληνικές κινηματογραφικές παραγωγές όταν τα σινεμά του παρελθόντος (και το vintage αποτύπωμά τους) πάψουν να υπάρχουν!
Συνολικά, παρατηρείται μια κάποια έχθρα προς τα κτήρια αρχιτεκτονικής κληρονομιάς εσχάτως (εκτός εάν πρόκειται να ανακαινιστούν για να χρησιμοποιηθούν ως ξενοδοχεία ή Airbnb), η οποία προβληματίζει έντονα. Στον τομέα που με αφορά, τρέμω στην ιδέα του να κατεδαφιστούν σινεμά όπως το ΣΤΑΡ της Αγίου Κωνσταντίνου ή το ΑΣΤΡΟΝ της λεωφόρου Κηφισίας, αν όχι και κάποια άλλα τα οποία αυτή τη στιγμή λειτουργούν, όμως, στο μέλλον μπορεί να κινδυνεύσουν να θεωρηθούν… «passé» και εκτός πραγματικότητας.
Ποιος οφείλει να προστατεύσει όλη αυτή την αστική Ιστορία; Το ΥΠΠΟ; Η παρούσα διεύθυνση χέστηκε κυριολεκτικά. Και δεν είναι / ήταν η μόνη! Σε πολλές Κυβερνήσεις παρατηρήσαμε το «φαινόμενο» της απόλυτης αναρμοδιότητας των υπευθύνων οι οποίοι το στελέχωσαν, έως και ηγήθηκαν αυτού. Και μας πιάνουν ρίγη στη σκέψη του τι θα είχαν απογίνει σινεμά της Αθήνας εάν η Μελίνα Μερκούρη δεν είχε φροντίσει να τα χαρακτηρίσει διατηρητέα. Ορολογία η οποία αμφισβητείται με παράδοξο τρόπο στις μέρες μας, αν σκεφτούμε το «πέπλο μυστηρίου» που έχει καλύψει την (υποτιθέμενη) ανακαίνιση και τον τρόπο μελλοντικής λειτουργίας του σινέ IDEAL της Πανεπιστημίου.
Ποιος άλλος; Τα Ιδρύματα; Έχω κάνει κρούσεις κι εγώ, προσωπικά. Ατυχώς, δίχως αποτέλεσμα ή ακριβή κατανόηση των προτάσεών μου. Μεγάλοι επιχειρηματίες που έχουν συνδεθεί (και) με την εγχώρια κινηματογραφία; Το έχω κάνει και αυτό! «Πόρτα»!
Σε μεγάλες πόλεις και πρωτεύουσες του κόσμου, τα παλαιά σινεμά αποτελούν μνημεία. Τα φροντίζουν οι θεσμοί μιας χώρας, παλαβοί ιδιώτες και κινηματογραφόφιλοι (τύπου Κουέντιν Ταραντίνο και κάτω…) ή κάποιοι ρομαντικοί άνθρωποι που ζουν από αυτό το επάγγελμα και αρκούνται στο να «βγαίνει», όχι ακριβώς με στόχους πλουτισμού. Λιγοστοί από αυτούς, το περνάνε και σαν ένα είδος κληρονομιάς στους απόγονούς τους. Και ακόμα πιο λίγοι από αυτούς τους τελευταίους το κρατούν ζωντανό, ουχί σε κατάσταση «ζόμπι», όπως είχε καταντήσει το ΠΑΛΑΣ.
Προφανέστατα, ένα σινεμά «ζόμπι» θα οδηγηθεί σταδιακά στον πλήρη μαρασμό και το «λουκέτο» – δίχως να φταίει απαραίτητα το κοινό γι’ αυτό. Το δυσάρεστο κατόπιν είναι εκείνη η «επικάλυψη» της υποχρεωτικής λύπης, της «πλερέζας», του «τι χάσαμε, μωρέ!», που φορτίζεται κι από την clickbait αρθρογραφία. Εκεί, αντί να μένει η πραγματική ανάμνηση του σινεμά, ανακυκλώνεται μια φαντασιακή αίσθηση απώλειας που στοιχειώνει το… Google search, ενίοτε αλλοιώνοντας και την πραγματικότητα!
Δεν μπορώ να αντιληφθώ με τι τρόπο θα μετατραπεί σε supermarket το ΠΑΛΑΣ. Θα χρειαστεί να έχει (όπως συνηθίζεται) κι ένα κάποιο parking; Κι αν ναι, πως θα δημιουργηθεί αυτό; Με γκρέμισμα; Το (διατηρητέας χρήσης, αν θυμάμαι καλά) θερινό της ταράτσας, πως θα μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει και να επαναλειτουργήσει; Με… «ρομαντισμό»;
Η μόνη σίγουρη λύση (σε κάποιο ρεαλιστικό βαθμό) είναι να στραφούν οι θεατές με ενδιαφέρον προς τις μονές αίθουσες – ή και τα θερινά που θ’ αρχίσουν ν’ ανοίγουν σύντομα – και να πάνε ξανά σινεμά, στις γειτονιές, κοντά τους. Να (τους) δώσουν την ευκαιρία να υπάρχουν υγιώς και να συντηρούνται αξιοπρεπώς. Σε κάποιες περιπτώσεις, υπάρχουν και (λιγοστοί) Δήμοι που αγωνίζονται γι’ αυτό. Πράξεις μόνο, λοιπόν. Όχι κλάψα και «memorabilia».
