ΠΡΑΣΙΝΑ ΣΥΝΟΡΑ (2023)
(ZIELONA GRANICA)
- ΕΙΔΟΣ: Δράμα
- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Ανιέσκα Χόλαντ
- ΚΑΣΤ: Τζαλάλ Αλταγουίλ, Μάγια Οστασέφσκα, Μπεχί Ντζανάτι Ατάι, Μοχάμαντ Αλ Ρασί, Τόμας Βλόσοκ, Ντάλια Ναούς
- ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 147'
- ΔΙΑΝΟΜΗ: DANAOS FILMS
Οικογένεια Σύριων προσφύγων που αναζητά μια καινούργια ζωή με ασφαλές μέλλον στην Ευρώπη γίνεται «μπαλάκι» των Αρχών Λευκορωσίας και Πολωνίας, στα λεγόμενα «Πράσινα Σύνορα» μεταξύ των δύο κρατών, ένα «no man’s land» δίχως δικαιώματα και ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Υπάρχει στα κινηματογραφικά πράγματα αυτή η ορολογία του «misery porn» και, ως γνωστόν, είμαι μέγας πολέμιός του, πριν καν γίνει «cool» η χρήση της «πολιτικής ορθότητας» (άλλο χάλι που ανεχόμαστε και τούτο…). Το «Πράσινα Σύνορα» αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματά του, εννοείται ότι έρχεται με φεστιβαλικές περγαμηνές και πλασάρει με τον πλέον συνηθισμένο τρόπο «ανθρωπιστική» συνείδηση σαν τα καθρεφτάκια που «μάγευαν» τους ιθαγενείς στα χρόνια του Χριστόφορου Κολόμβου. Δυστυχώς. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια.
Στο δρόμο που δίδαξε το απόλυτο «πορνογράφημα» της «Λίστας του Σίντλερ» (1993) του Στίβεν Σπίλμπεργκ, η Ανιέσκα Χόλαντ υιοθετεί τις πιο «καλλιτεχνικές» αποχρώσεις του μαυρόασπρου, για ν’ αφηγηθεί ένα «roller coaster» οδύνης και εξευτελισμού της ανθρώπινης ύπαρξης, με ήρωες τα μέλη μιας οικογένειας φυγάδων από τη Συρία, τα οποία ταξιδεύουν με σκοπό να περάσουν τα ευρωπαϊκά σύνορα και να βρουν ένα (σίγουρα) καλύτερο μέλλον στη Σουηδία, όπου τους περιμένει ο αδελφός του πάτερ φαμίλια. Η εξέλιξη δεν θα έχει καμία σχέση με ότι είχαν σχεδιάσει και ο Μπασίρ, η σύζυγός του, τα παιδιά τους και ο πατέρας του θα καταλήξουν «αιχμάλωτοι» στις εκτάσεις ενός βαλτώδους δάσους, να παίζουν «κρυφτό» με τις Αρχές Λευκορωσίας και Πολωνίας, με αμφότερα τα κράτη να μην αναλαμβάνουν καμία ευθύνη προστασίας αυτών των ανθρώπων, των οποίων η ζωή πλέον κινδυνεύει περισσότερο από ποτέ!
Το ανελέητο δράμα χαρακτηρίζει με προφανέστατο τρόπο τα τεκταινόμενα, ένα κανονικό «γαϊτανάκι» κακοτυχίας, συμφορών κι ανθρώπινης απώλειας, που εκβιάζει συναισθηματικά τον θεατή, αδιαφορώντας όμως για το πως και το εάν το έργο οφείλει να περιλαμβάνει και πλήρεις χαρακτήρες. Ο σεναριακός σχεδιασμός είναι αφελώς σχηματικός και στο πέρασμα του χρόνου η σύσταση νέων προσώπων (μέσω αντίστοιχων κεφαλαίων) κάνει τα πράγματα… ακόμη χειρότερα! Ένας νεαρός συνοριοφύλακας που πρόκειται να γίνει πατέρας, μια ομάδα ακτιβιστών και μία ψυχολόγος αποκτούν τις δικές τους προσωπικές «ιστορίες» που θ’ αναμειχθούν με την περιπέτεια της οικογένειας των Σύριων, απλά και μόνο για να υπάρξουν σφήνες «υποπλοκών» και η διάρκεια του φιλμ να ξεφύγει στα… 147 λεπτά, ενώ από το πρώτο κιόλας ημίωρο το όλο εγχείρημα προκαλεί δυσφορία.
Τα «Πράσινα Σύνορα» δεν αποτελούν ένα έργο τεκμηρίωσης (που μακάρι να ήταν, τότε ενδεχομένως να μιλούσαμε για κάτι σαφώς τιμιότερο), αλλά μια μυθοπλασία «αποστασιοποιημένης» μελούρας που κρίνει τα κακώς κείμενα της Ευρωπαϊκής «Ένωσης» (γέλια στο βάθος), ενός τέρατος πιο τρομακτικού κι από τους πολέμους ή τις φυσικές κακουχίες που τρέπουν σε φυγή εκατομμύρια προσφύγων ανά τον κόσμο. Δεν λέει κάτι καινούργιο, ούτε «δικάζει» αληθινά την ξενοφοβία και τον ρατσισμό της «πατρίδας» μας, της Ευρώπης. Απλά, σου βγάζει ένα χαρτομάντηλο οίκτου και σου ζητά να μαζέψεις καμιά μύξα σου, υπενθυμίζοντάς σου στις πληροφοριακές κάρτες του φινάλε πως πρόσφατα η Πολωνία, μέσα σε λίγες εβδομάδες, (υπο)δέχθηκε στις αγκάλες της περίπου δύο εκατομμύρια Ουκρανών μεταναστών, ενώ από τις αρχές της ανθρωπιστικής κρίσης (που κρατά από το 2014 έως και σήμερα) περίπου 30.000 «ξένοι» χάθηκαν στο πέρασμα διαφόρων ευρωπαϊκών συνόρων. Μέσα σε λίγες αράδες, δηλαδή, «βλέπεις» μια… καλύτερη «ταινία» από το ψυχοπονιάρικο δημιούργημα της κυρίας Χόλαντ.