του Δημήτρη Δημητρακόπουλου

Και αυτό δεν είναι ο δικός μου ευφημισμός. Η ταινία φροντίζει να κλείσει με δύο ενημερωτικές κάρτες που υμνούν ρητά τόσο την ποιότητα της δουλειάς του «Ιβ» αλλά και την αναγωγή της σε αντικείμενο μελέτης, προς απάντηση στην άποψη που ακούγεται μέσα στην ταινία ότι «η μόδα δεν είναι μορφή τέχνης». Εξάλλου, όσο κι αν αγγίζει τις πιο σκοτεινές πτυχές της ζωής τού σχεδιαστή, το «Yves Saint Laurent» δεν παύει να είναι η επίσημη βιογραφία του (συμπεριλαμβάνεται ακόμα και το επίσημο λογότυπο του οίκου), όπως την ενέκρινε και «ευλόγησε» ο Πιερ Μπερζέ, συνεργάτης και σύντροφος του Ιβ Σεν Λοράν επί χρόνια (μέσα στη χρονιά θα ακολουθήσει και η πιο αιχμηρή βιογραφία «Saint Laurent» του Μπερτράν Μπονελό, η οποία ήδη έκανε την εμφάνισή της στο φετινό Φεστιβάλ των Καννών).

Και, πραγματικά, η εμπλοκή του Μπερζέ με το project οδηγεί σε μια άψογη αισθητικά ταινία, που μεταφέρει τόσο το κλίμα της πασαρέλας όσο και το ρυθμό της εποχής, μετακινούμενη ανάμεσα στην Αλγερία και το Παρίσι, τα παρασκήνια των επιδείξεων και τα grand défilé, τα σκοτεινά parties και τις ηλιόλουστες μέρες δίπλα στην πισίνα. Το μεγαλύτερο κέρδος για το θεατή που διψά για μόδα, όμως, έρχεται όταν ο φακός εστιάζει στα ίδια τα ρούχα, τα υφάσματα και τις ραφές τους (και το κάνει, προφανώς, ιδιαίτερα συχνά), που αποτελούν αυθεντικά κομμάτια της εποχής, κάνοντας την ταινία να μοιάζει σα συνδυασμός βόλτας στα μαγαζιά και μουσειακής έκθεσης, υπό τους αρμόζοντες jazz ήχους της μουσικής μπάντας του Ιμπραήμ Μααλούφ.

Εξάλλου, το πρώτο και το τελευταίο πλάνο της ταινίας, που δείχνουν τη φιγούρα του Ιβ Σεν Λοράν να σχεδιάζει με αφοσίωση σε διαφορετικές χρονικές περιόδους φορέματα σε γυναικείες σιλουέτες, κάνουν εμφανείς τις προθέσεις της. Ο Τζαλίλ Λεσπέρ ακολουθεί μεν πιστά τα βασικότερα χρόνια της καριέρας του σχεδιαστή και τα γεγονότα που σημάδεψαν την προσωπική και οικογενειακή του ζωή, όμως, ο φακός του δεν καταφέρνει να ρίξει επαρκές φως στην πολύπλευρη προσωπικότητά του, όπως, αντιθέτως, κάνει στη λεπτομέρεια της δουλειάς του. Η ζωή του Λοράν απλά χωρίζεται σε επεισόδια, που ολοκληρώνονται κάθε φορά με την επιτυχία της κάθε αντίστοιχης τελικής επίδειξης. Κάθε «επικίνδυνη» στιγμή της ταινίας αντισταθμίζεται σχεδόν αμέσως με την ασφάλεια της επιτυχίας της επόμενης πασαρέλας, κάνοντας, τελικά, το φιλμ να φαντάζει ανώδυνο σα γαλλική τηλενουβέλα αισθητικής αρτιότητας.

Ειρωνικά, ο πιο ενδιαφέρων χαρακτήρας της ταινίας δεν είναι καν ο ίδιος ο Λοράν του Πιερ Νινέ αλλά ο Μπερζέ (του Γκιγιόμ Γκαλιέν), προδίδοντας, ενδεχομένως, μια εσωτερική τάση για αποκατάσταση της εικόνας του τελευταίου στη συλλογική άποψη. Το ταξίδι του χαρακτήρα του φαντάζει απείρως πιο ενδιαφέρον από εκείνο του σχεδιαστή, γεμάτο ηθικές αντιφάσεις και διαμάχες, σαφώς πιο ολοκληρωμένο από οποιονδήποτε άλλο χαρακτήρα του φιλμ (εξαιρουμένων των… ρούχων) και σίγουρα περισσότερο πολύπλοκο. Ναι μεν ο Νινέ κάνει μια συμπαθή δουλειά στον ομώνυμο ρόλο της ταινίας, καμπουριάζοντας τη φιγούρα του για να χωρέσει πίσω από τα κοκκάλινα – σήμα κατατεθέν – γυαλιά και προσπαθώντας να αξιοποιήσει στο έπακρο τις λειψές οδηγίες του σεναρίου, όμως, ο Γκαλιέν είναι εκείνος που έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει έναν ουσιαστικά αξιομνημόνευτο ρόλο, που δε στηρίζεται στην ανάγκη για πιστή μεταφορά της πραγματικής ιστορίας αλλά σε μια πιο εσωτερική διαδρομή, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Σε μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, και οι δύο ηθοποιοί ανήκουν στο «Εθνικό Θέατρο» της Γαλλίας, την «Comedie Française».

Τελικά, αυτό που μένει είναι ένα απόλυτα θελκτικό θέαμα, που, όμως, στερείται ψυχής ή έστω δραματουργικής βαρύτητας. Αυτό δεν αναιρεί, βέβαια, τις ψυχαγωγικές του… διαστάσεις, αρκεί κάποιος να αντιληφθεί εξαρχής πού έγκειται η βαρύτητα του εγχειρήματος. Το «Yves Saint Laurent», εξάλλου, δεν προσπαθεί να κοιτάξει κριτικά τον κόσμο της μόδας αλλά να υπογραμμίσει το λόγο για τον οποίο το όνομα του ήρωά του έμεινε, κατά τα λεγόμενα του φιλμ, στην ιστορία. Και αυτό δεν είναι εξ ορισμού κακό. Απλά εξαρτάται από ποια μεριά της «βιτρίνας» παρακολουθεί κανείς την ιστορία.