της Ιωάννας Παπαγεωργίου

Έχει χυθεί πολλή… χολή για το έπος του «Λυκόφωτος», τόσο για την πρωτότυπη έκφανσή του στο χαρτί, όσο και για τη… μετενσάρκωσή του στη μεγάλη οθόνη. Γλυκερό, άκρως συντηρητικό, κιτς, σεξιστικό, μισανθρωπικό, ρομαντικό μέχρι βλακείας, «ξεδοντιασμένο» και πέρα για πέρα αφελές, είναι μερικά μόνο από τα κουσούρια που του προσάπτουν οι πανταχόθεν, συχνά μαινόμενοι, επικριτές του. Τα αρνητικά σχόλια χτύπησαν κόκκινο (όχι εντελώς άδικα) στο προηγούμενο φιλμ, πρώτο μέρος του κινηματογραφικού επιλόγου του, όταν ακόμα και πρώην, μετριοπαθείς μεν, σαφείς υποστηρικτές του δε, του γύρισαν επιδεικτικά την πλάτη.

Εγώ, πάλι, δεν ανήκω στους παραπάνω. Μπορεί να μην έφτανα στο σημείο να θεωρήσω εαυτόν «twi-hard», «twi-heart» ή όπως αλλιώς (αυτο)αποκαλούνται οι πωρωμένες fans – θηλυκά κάθε ηλικίας και… φύλου, παραδέχομαι, όμως, χωρίς καμία διάθεση απολογίας, πως γουστάρω τη «light» βαμπιρική φαντασία της Στέφανι Μάγερ. Ως ένοχη απόλαυση, τα τρία πρώτα επεισόδιά της (που προέκυψαν καλύτερα, και δη λιγότερο φλύαρα ή άτεχνα στην κινηματογραφική τους εκδοχή) ήταν ιδανική αφορμή για να βρεθώ με τις φίλες μου, και όλες μαζί να εξορμήσουμε στους… σινεμάδες, για να ευχαριστηθούμε δύο ώρες ελαφριάς και, επιτέλους, όχι συνώνυμης με το καμένο, πια, είδος της ρομαντικής κομεντί, διασκέδασης – αντίδοτο στις σκοτούρες της καθημερινότητας, όπως έκαναν τόσα χρόνια τα αγοράκια, με… τερατουργήματα σαν το «Transformers» (που ουδέποτε υπέστη ανάλογο χλευασμό από την κριτική). Και ως ανατρεπτικό παραμύθι για… όχι πια παιδιά, ούτε, όμως, ακόμα και ενήλικες (ή αλλιώς, απλά, για το πιτσιρίκι που κρύβουμε πάντα μέσα μας), η «Χαραυγή», παρά τις όποιες αδυναμίες της, ανοίγει μια χαραμάδα, έστω, προς έναν νέο, γενναίο και γενναιόδωρο κόσμο.

Έναν κόσμο όπου οι ρόλοι και οι ετικέτες έρχονται τα πάνω κάτω. Εκεί, όπου δεν είναι η κοπελιά, αλλά το παλικάρι που υπόσχεται σεξ με αντάλλαγμα το γάμο. Όπου ένα άτσαλο, εσωστρεφές και αμήχανο αγοροκόριτσο μπορεί να γίνει όλο χάρη υπέρ-ηρωίδα (η Στιούαρτ καταφέρνει να μεταβεί με πειθώ από το ένα στο άλλο άκρο), με ακαταμάχητη δύναμή της όχι ένα επιθετικό, αλλά ένα αμυντικό, χαρακτηριστικά γυναικείο χάρισμα: η Μπέλα ήταν (ως άνθρωπος) και είναι – ακόμα περισσότερο ως βαμπίρ – Ασπίδα, ικανή να προστατεύει τόσο το μυαλό (εξού και ο Έντουαρντ δεν μπορεί να διαβάσει τις σκέψεις της), όσο και το σώμα, το δικό της (γι’ αυτό και άντεξε το αδιανόητο μαρτύριο της γέννησης της Ρενέσμε) και των αγαπημένων της από κάθε έξωθεν απειλή. Όπου το εκλεκτό παιδί είναι γένους θηλυκού, του οποίου την ανιδιοτελή φροντίδα, ως πανταχού παρών φύλακας άγγελος, βάζοντας κάθε άλλη επιθυμία ή επιλογή ζωής στο ράφι, δεν προσφέρει η μητέρα του, αλλά ο Τζέικομπ – ένας όχι και τόσο κακός λύκος (πού είσαι Κοκκινοσκουφίτσα, να δεις τι χάνεις!). Όπου οι ωραίοι άνθρωποι είναι τέρατα που πασχίζουν να ξεπεράσουν τους περιορισμούς και τις επιταγές της φύση τους. Όπου, τέλος, μια οικογένεια μπορεί να είναι μεγάλη και ευτυχισμένη μόνο αν είναι… πολυμορφική – αποτελούμενη από φαινομενικά αταίριαστα πλάσματα, ακόμα και πάλαι ποτέ ορκισμένους εχθρούς (ανθρώπους, βαμπίρ, λυκανθρώπους, υβρίδια), οι οποίοι δε συνυπάρχουν επειδή είναι συγγενείς εξ αίματος, αλλά κατ’ επιλογήν.

Μη φρικάρεις, όμως. Αν όλα τα παραπάνω σου φαίνονται υπέρ-επεξηγηματικά, φιλολογικά και τραβηγμένα, μπορείς πολύ εύκολα να τα αγνοήσεις. Γιατί σε αυτή, την τελευταία και παρασάγγας καλύτερη ταινία της σειράς, τίποτα δε γίνεται προφανές. Αναπνέει μόνο, αδιόρατο στις εικόνες της, για όσους, λιγότερο κυνικούς, επιθυμούν να το δουν. Οι λοιποί θα περάσουν μια (ξέγνοιαστη) χαρά, με ένα καλοφτιαγμένο από τον Κόντον (του οποίου η υπογραφή είναι εδώ πολύ πιο ευδιάκριτη και επιτυχής) διαφορετικό ρομαντικό δράμα, που διαθέτει τουλάχιστον αξιοπρεπείς ερμηνείες, απαραίτητο και εύστοχο (τραγικά απόν στο προηγούμενο φιλμ) χιούμορ, προσφέρεται για καλώς εννοούμενο χαβαλέ (και ουχί κανιβαλισμό) και κορυφώνεται σε μια συναρπαστική, σκληρή και θεαματική μάχη, που ελάχιστους θα αφήσει ασυγκίνητους. Μια μάχη που λαμβάνει χώρα κατά την τελική αναμέτρηση με τους Βολτούρι, οπότε και το φιλμ ξεφεύγει από την ευλαβική «μετάφραση» του βιβλίου, επιφυλάσσοντας μια άκρως χορταστική και συνταρακτική έκπληξη ακόμα και στις πιο φανατικές μύστες τους. Και για όποιες από αυτές ξεπεράσουν σύντομα το σοκ και το δέος (λέμε τώρα) αυτής της αναπάντεχης σεναριακής τούμπας, και βιαστούν να την κρίνουν ως ανακόλουθη με ό,τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα, το φιλμ φροντίζει από νωρίς να τους δώσει την απάντηση: «τα χαρίσματα εξελίσσονται».

Οι τίτλοι του τέλους θα μπορούσαν ιδανικά να πέσουν μετά από αυτή τη μάχη, αλλά το φιλμ δεν μπορεί να αντισταθεί σε έναν γλυκό, ουκ ολίγο συγκινητικό, μακρύ αποχαιρετισμό στις λάτρεις της Μπέλα, του Έντουαρντ και του Τζέικομπ, κάνοντας χώρο για δύο ακόμα σκηνές / φινάλε, πριν η Άλις (ο πιο αδικημένος / ανεκμετάλλευτος στη μεταφορά από το χαρτί στην οθόνη χαρακτήρας) μας χαμογελάσει όλο νόημα, για τελευταία φορά…