της Βαρβάρας Κοντονή

Γενικά υπάρχουν animation που στέκονται αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο και τις δεκαετίες, αλλά υπάρχουν και animation στα οποία τα χρόνια δεν συμπεριφέρονται και τόσο καλά. Όπως, δηλαδή, γίνεται και σε τούτη εδώ την περίπτωση, του κλασικού (κατά τα άλλα) φιλμ του Ρόμπερτ Ζεμέκις, το οποίο μπορούμε να πούμε πως στάθηκε και κάπως τυχερό που το 2004 δεν είχε «εφευρεθεί» ακόμη ο όρος «cringe».

Σε περίπτωση που δεν το έχεις ξαναδεί και αυτή εδώ η (μεταγλωττισμένη) επανέκδοση θα είναι η πρώτη σου φορά στη μεγάλη οθόνη, η ιστορία έχει ως εξής. Ένας πιτσιρικάς που δεν πιστεύει στον Άγιο Βασίλη, θα βρεθεί εξ’ απροόπτου, όταν το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων ένα πελώριο τρένο σταματήσει ακριβώς έξω από το σπίτι του. Η περιέργεια του μικρού θα τον οδηγήσει έξω, στη χιονισμένη νύχτα, προκειμένου να δει από κοντά αυτό το φανταστικό (κυριολεκτικά και μεταφορικά) τρένο, στο οποίο και θα επιβιβαστεί χωρίς περαιτέρω ενδοιασμούς, ιδιαίτερα από τη στιγμή που ο μηχανοδηγός θα τον ενημερώσει πως τερματικός σταθμός είναι ο Βόρειος Πόλος. Ο μικρός θα γνωρίσει και τα υπόλοιπα παιδιά που βρίσκονται ήδη μέσα στα βαγόνια και σύντομα πρόκειται να ζήσει την πιο περιπετειώδη νύχτα της ζωής του, γεμάτη εκπλήξεις, καινούργιος φίλους και τη συνειδητοποίηση πως τα πάντα είναι πιθανά, αρκεί να πιστέψεις αληθινά.

Ξαναβλέποντάς το εν έτει 2022, μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι «Το Πολικό Εξπρές» από το 2004 ήδη (!) αποτελούσε μια περίεργη εμπειρία, απλά τότε δεν το είχαμε καταλάβει απόλυτα. Σε πρώτη ανάγνωση, το (ας το πούμε) δυνατό χαρτί της ταινίας ήταν το motion capture animation της. Πολλοί είχαν χαιρετήσει την τότε τεχνολογία που χρησιμοποιήθηκε στο φιλμ ως το μέλλον του animation και ως μια επιλογή που θα μας απασχολούσε πολλάκις και ευρύτερα στον κινηματογράφο. Σε μια δεύτερη ανάγνωση, όντως, δεν μπορείς παρά να θαυμάσεις (λιγουλάκι) τη χρήση της εν λόγω τεχνολογίας και το πόσο καθολικά έχει χρησιμοποιηθεί στην ταινία, όμως, ο όποιος θαυμασμός μάλλον σταματά εκεί.

Το βασικότερο πρόβλημα έγκειται στο πόσο «ψυχρό» (#diplhs) παραμένει μέχρι σήμερα το φιλμ του Ζεμέκις και, βεβαίως, δεν αναφερόμαστε στην οπτικοποίηση του θέματος («Πολικό Εξπρές» λέγεται, ρε κοπελιά, μας δουλεύεις;). Εξηγούμαι. Υπάρχουν πάμπολλες ταινίες εκεί έξω που δεν φτάνουν επ’ ουδενί το σκηνοθετικό επίπεδο ετούτης εδώ της δουλειάς, όμως, στο χριστουγεννιάτικο πλαίσιο (το οποίο και μας ενδιαφέρει) αποπνέουν γιορτινή «ζεστασιά» και μια ομορφιά που μπορεί να παραλληλιστεί μονάχα με τη μυρωδιά των φρεσκοψημένων γλυκών των Χριστουγέννων. Αντιθέτως, το «Πολικό Εξπρές» οριακά μοιάζει βγαλμένο από κάποιον… παιδικό εφιάλτη, οπότε αν όντως προοριζόταν για κάτι τέτοιο, σίγουρα έχει πετύχει το σκοπό του!

Η χρωματική παλέτα που έχει χρησιμοποιηθεί εδώ, σε συνδυασμό με το (μάλλον ατυχές, τελικά) motion capture που κάνει τους πάντες (από ανθρώπους, μέχρι ξωτικά και Άι Βασίλη) να μοιάζουν σαν «λαστιχένιες», ανθρωπόμορφες φιγούρες, γυαλιστερές και πέρα ως πέρα φρικιαστικές (είπαμε, ό,τι πρέπει για χριστουγεννιάτικος εφιάλτης!), καθιστούν τούτο το «Εξπρές» περισσότερο… «Εξπρές του Μεσονυχτίου» και λιγότερο διασκεδαστικό και παιδικό «Πολικό Εξπρές».

Πέρα από το κομμάτι της σκηνοθεσίας, κάπως προβληματικό είναι και το σενάριο, κι ας βασίζεται στο ομότιτλο παιδικό βιβλίο του 1985 από τον Κρις Βαν Άλσμπουργκ, με τον πρωταγωνιστή πιτσιρικά να βιώνει μια σειρά από ατυχή γεγονότα (άλλη ταινία αυτή, όμως, καταλαβαίνετε), τα οποία προοδευτικά θα τον οδηγήσουν στη συνειδητοποίηση διαφόρων πραγμάτων ή, αλλιώς, πολύτιμων μαθημάτων για την τωρινή και μετέπειτα ζωή του. Καλά όλα αυτά, όμως, το εργοστάσιο των ξωτικών, τα χριστουγεννιάτικα καμπανάκια και τα δώρα δεν αρκούν προκειμένου να «ελαφρύνουν» το (ανά στιγμές) βαρύ κλίμα, αφού τα πάντα μοιάζουν υπολογισμένα ώστε να οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στο τάδε ή το δείνα ηθικό δίδαγμα. Καλά όλα αυτά, αλλά το πραγματικό fun πότε ξεκινά; Μπορεί και ποτέ…