του Νίκου Παλάτου

Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως δύο εκ των παραγωγών τούτου του ντεμπούτου (σε μεγάλου μήκους) για το σκηνοθετικό δίδυμο των Τάιλερ Νίλσον και Μάικλ Σουόρτς κρύβονταν πίσω από την μεγάλη εισπρακτική και καλλιτεχνική επιτυχία του αμερικανικού indie «Little Miss Sunshine» (2006). Αμφότερα τα φιλμ έχουν να κάνουν με αφημένους (λίγο ή πολύ) στην τύχη τους ήρωες, ισορροπώντας σεναριακά ανάμεσα στο δραματικό και το κωμικό, αφενός χωρίς να εκβιάζουν τη συγκίνηση, αφετέρου προσεγγίζοντας την κωμωδία μέσω μιας crowd-pleasing διάθεσης. Η διαφορά εδώ είναι πως το road trip του «Φιστικοβούτυρου» στον αμερικανικό Νότο δεν παρουσιάζεται μέσω μιας δυσλειτουργικής οικογένειας, αλλά υπό το πρίσμα του classic μυθιστορήματος του Μαρκ Τουέιν «Οι Περιπέτειες του Χακ Φιν», μαζί με πινελιές από την έξοχη «Όγδοη Μέρα» (1996) του Ζακό Βαν Ντορμέλ. Στη σύγκριση με το τελευταίο, τούτο το «Γεράκι» μπορεί να υστερεί, όμως αποτελεί ένα συμπαθέστατο δείγμα σύγχρονου αφηγηματικού αμερικανικού κινηματογράφου.

Ο Ζακ είναι ονειροπόλος. Το γεγονός πως πάσχει από σύνδρομο Down, αλλά και το ότι ζει σε ίδρυμα για άτομα με ειδικές ανάγκες, δεν τον έχει κάνει να ξεχάσει τον παιδιόθεν μεγάλο του πόθο, να γίνει παλαιστής. Βοηθούμενος από τον επιπόλαιο και όχι ακριβώς σοφό στο να δίνει συμβουλές γηραιό συγκάτοικό του, δραπετεύει από τις εγκαταστάσεις που επί σειρά ετών τον φιλοξενούσαν, έχοντας κατά νου να επισκεφθεί επιτέλους τη σχολή πάλης του ειδώλου του, του οποίου τους αγώνες παρακολουθεί ασταμάτητα σε πολυκαιρισμένες κασέτες VHS. Με το ξεκίνημα της επικείμενης οδύσσειάς του στη νοτιοανατολική ακτογραμμή των ΗΠΑ, θα πέσει πάνω στον επίσης φευγάτο ψαρά καβουριών Τάιλερ, ο οποίος χωρίς να το σκεφτεί ιδιαίτερα τον παίρνει υπό την προστασία του. Ο μεν Ζακ πρέπει να ξεφύγει από την υπεύθυνη γι’ αυτόν κοινωνική λειτουργό που στέλνεται να τον εντοπίσει και να τον φέρει πίσω στο ίδρυμα, ο δε Τάιλερ νιώθει στο σβέρκο του την ανάσα συναδέλφων του ψαράδων, με τους οποίους επέλεξε να λύσει τις επαγγελματικές του διαφορές με έναν όχι και τόσο ενδεδειγμένο τρόπο. Οι δύο «παράνομοι» δεν έχουν φαινομενικά κανένα κοινό σημείο επαφής, όμως η απομόνωση την οποία αμφότεροι έχουν βιώσει στο πετσί τους (ο καθένας για διαφορετικούς λόγους), θα τους κάνει να αντιληφθούν πως ο ένας συμπληρώνει κατά κάποιον τρόπο τον άλλον.

Ο Τάιλερ εμφανίζεται αρχικά ως ένας αδιάφορος και εγωιστής τύπος, χαμένος στον θλιμμένο κόσμο των τύψεών του. Η απάντηση που δίνει στον Ζακ, ότι δεν του καίγεται καρφί επειδή πάσχει από το σύνδρομο Down, φαίνεται ν’ αντανακλά τον δεδομένο χαρακτήρα του, στην πορεία όμως λειτουργεί με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Ο Ζακ είναι ένας άνθρωπος σαν όλους τους υπόλοιπους και δεν χρειάζεται την «φροντίδα» κανενός ιδρύματος, αφού μια χαρά τα καταφέρνει και μόνος του. Το αυτό θα αντιληφθεί σταδιακά και η Έλενορ (δεν αποτελεί δα και κάποιο σπουδαίο spoiler η αναφορά πως η κοινωνική λειτουργός θα παρεκκλίνει των αυστηρών οδηγιών της), με το ασυνήθιστο τρίο να γεύεται παρέα τη γοητεία και τον κίνδυνο του παράξενου αυτού ταξιδιού.

Η χαλαρή feelgood διάθεση, που από το ξεκίνημα κιόλας έχει δοθεί (η σεκάνς της διαφυγής του Ζακ είναι περίπου απολαυστική), διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ, χωρίς ουδέποτε σχεδόν να επιζητείται ο οίκτος μέσω μιας επιτηδευμένης συναισθηματικής φόρτισης. Κατά έναν παράξενο λόγο δε, ο έντονος συναισθηματισμός προκύπτει περισσότερο μέσω του flashback που εξηγεί τον λόγο για τον οποίο η ζωή του Τάιλερ στράβωσε τόσο πολύ και όχι από τον πιο «εύκολο» στόχο του Ζακ. Η ζεστή φιλία που οι δυο τους αναπτύσσουν (και που οριστικοποιείται μέσω της περίπλοκης μυστικής τους χειραψίας), είναι τόσο ανθρώπινη που καθώς απλώνεται σε ολόκληρο το φιλμ, το ξελασπώνει εν πολλοίς από τις μικρές αστοχίες των επιμέρους υποπλοκών του. Οι κακιασμένοι ψαράδες που με μανία κυνηγούν τον Τάιλερ είναι παντελώς μονοδιάστατοι, ο δε χαρακτήρας της Έλενορ ελάχιστα προσφέρει στην πλοκή. Η λύτρωση του παλαιστικού φινάλε ακολουθεί τα χνάρια του διαγωνισμού ομορφιάς της «Miss Sunshine», ενισχύοντας τους δεσμούς φιλίας των κεντρικών ηρώων, αφού ο ανάλαφρος τόνος παραμένει (φυσικά) ακέραιος. Ο Τάιλερ μπορεί να μην αποδεικνύει (με ολοκληρωτικά πειστικό τρόπο) πως είναι ο πλέον κατάλληλος προστάτης για τον αγαθό Ζακ (τα κόλπα με τα όπλα δεν είναι και ό,τι ασφαλέστερο…), το δέσιμο που πετυχαίνει μαζί του, όμως, προσφέρει αληθινή ανάταση ψυχής.