του Ηλία Φραγκούλη

Ο Ζορζ ζει μοναχικά σ’ ένα ίδρυμα για άτομα με ειδικές ανάγκες. Ο ίδιος πάσχει από το σύνδρομο Down, ορολογία την οποία δεν έχει μάθει ακόμα, γιατί δεν έχει καμία ανάγκη να απενοχοποιήσει την ασθένειά του απέναντι στους politically correct «φυσιολογικούς» συνανθρώπους του. «Εγώ μογγόλος», ξεστομίζει με αφέλεια ο Ζορζ αντί συστάσεων, και κάθε weekend φτιάχνει το βαλιτσάκι του, στέκεται στην έξοδο του ιδρύματος και περιμένει τους δικούς του. Εκείνοι δεν έρχονται ποτέ. Η ελευθερία, η χαρά και η αγάπη, βρίσκονται για τον Ζορζ πίσω από μία πόρτα, την οποία αποφασίζει να περάσει για να φτάσει στο σπίτι του και στο πιο όμορφο πλάσμα του κόσμου. Τη μαμά του.

Ο Χάρι είναι ένας εργασιομανής businessman που επαναλαμβάνει μηχανικά πράξεις και κινήσεις, σε καθημερινή βάση. Πλύσιμο δοντιών, μποτιλιάρισμα, σεμινάρια τεχνικής πωλήσεων. Ο Χάρι ζει μοναχικά από τότε που τον εγκατέλειψε η γυναίκα του. Νοσταλγεί τα παιδιά του και την κάθε στιγμή που βρίσκεται μαζί τους. Η απουσία κάθε άλλου συναισθήματος, οδηγεί τον Χάρι στην καταστροφή. Σε μια πορεία αργού θανάτου, με πιθανότητες να τερματιστεί απότομα. Ο Ζορζ συναντά τον Χάρι. Η μοναξιά τούς ενώνει. Ο Χάρι θα βοηθήσει τον Ζορζ να βρει το σπίτι του, όμως η μαμά έχει εγκαταλείψει τα εγκόσμια και κανείς δεν θέλει να του γίνει φόρτωμα. Ο Ζορζ θα αγκιστρωθεί στον Χάρι και αυτό που θα φέρει στη ζωή του δεν θα είναι μόνο ένα δείγμα ανταπόδοσης της φιλίας του, αλλά ένα δώρο σχεδόν… θεϊκό.

Πέντε χρόνια μετά την πρώτη του ταινία, το «Τοτό ο Ήρωας» (1991), ο Βέλγος σκηνοθέτης Ζακό Βαν Ντορμέλ επιστρέφει στο σινεμά για να μας κάνει να αναθεωρήσουμε πάνω στο θέμα της Δημιουργίας του κόσμου και να μας αποκαλύψει το μυστικό της «Όγδοης Μέρας». Μέσα από τα μάτια του Ζορζ, η ιστορία του Σύμπαντος ξαναγεννιέται και καθώς οι μέρες αυξάνονται αριθμητικά, τόσο αλλάζουμε κι εμείς οι ίδιοι, περνώντας μέσα από μια διαδικασία «εξαγνισμού» που θα μας ανεβάσει στην κορύφωση της καθαρότητας. Ο Χάρι και ο Ζορζ είναι οι δύο πλευρές του «νομίσματος» που λέγεται ανθρώπινη ψυχή. Ο πρώτoς είναι μία άχρωμη μονάδα, προγραμματισμένη να δουλεύει μέσα σ’ ένα ψυχρό κοινωνικό σύστημα. Ο δεύτερος είναι ο «λοξός» και ανυπεράσπιστος στον έξω κόσμο, που μπορεί όμως να απολαμβάνει τις κρυφές χάρες της κάθε μέρας, από το φως του ήλιου έως το άγγιγμα της γης. Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσά τους πρόκειται να σβήσει και δεν χρειάζονται πολλά γι’ αυτό. Ένα γέλιο αρκεί για να βρεθείς στην άλλη πλευρά, κι ένα δάκρυ μετά είναι αρκετό για να σε γυρίσει πίσω… άλλο άνθρωπο.

Ο Βαν Ντορμέλ διαλέγει και ακολουθεί την πιο απλοϊκή, mainstream οδό, συχνά κατακριτέα στο χώρο του θεάματος, για ν’ αγγίξει κάθε συναίσθημα του θεατή και να τον «αδειάσει» στο τέλος της διαδρομής, με μία διάθεση που δεν έχει συνηθίσει να αναζητά στο σινεμά. Η «Όγδοη Μέρα» είναι μία από τις σπάνιες ταινίες που φτιάχνονται για να επικοινωνήσουν με μια εσωτερική ανάγκη του κοινού, να «βιώσει» κάτι ξεχωριστό και να απελευθερώσει τις αισθήσεις του στο πανί. Η κωμωδία και το δράμα εναλλάσσονται συνεχώς, το όνειρο έρχεται σε επαφή με την πιο τρελή φαντασία και το αποτέλεσμα δεν αφήνει και πολλά περιθώρια αντίστασης. Μέσα από αμέτρητες μαγικές στιγμές, ο Βαν Ντορμέλ απομακρύνεται ολοκληρωτικά από τον κόσμο του Χάρι (μοντερνισμός και λογική που φέρνουν στο νου τον «Θείο Μου» ή το «Playtime» του Ζακ Τατί, χωρίς όμως και το αντίστοιχο χιούμορ) και υποκλίνεται στα χρώματα, το kitsch και το melo, για να μας απογειώσει σε μία μυσταγωγική εμπειρία. Στο φινάλε, ο Ζορζ έχει γίνει κομμάτι του εαυτού μας και ο κόσμος του είναι αυτό που ζητάμε από μία κινηματογραφική ταινία. Ένας κόσμος φυγής…

Στους δύο κεντρικούς ρόλους, ο Ντανιέλ Οτέιγ και ο Πασκάλ Ντικέν μοιράστηκαν το βραβείο ερμηνείας στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών και είναι ιδανικοί. Ο δεύτερος κλέβει με χαρακτηριστική άνεση την παράσταση και φαινομενικά δεν προσπαθεί ιδιαίτερα, γιατί όντως πάσχει από το σύνδρομο Down. Ουσιαστικά, όμως, είναι ένας ηθοποιός (τον είχαμε ξαναδεί στο ρόλο του αδελφού του Τοτό, ενώ παίζει συχνά στο θέατρο) που δεν ακολουθεί εύκολα σκηνοθετικές υποδείξεις, όπως μας είπε ο Βαν Ντορμέλ στις Κάννες. Έκανε του κεφαλιού του! Και με την ερμηνεία που είδαμε, αυτό είναι κατόρθωμα. Σε τεχνικό επίπεδο, η ταινία είναι αψεγάδιαστη, σαν μια παραγωγή του Χόλιγουντ, αλλά, φυσικά, με την ευαισθησία που διακρίνει το ευρωπαϊκό σινεμά. Όταν βγείτε από την αίθουσα, θα μουρμουρίζετε κι εσείς το σαχλό τραγουδάκι «Maman la Plus Belle du Monde», με το ίνδαλμα του Ζορζ, τον Λουίς Μαριανό.